Magazine

Bronnen

Power to the algorithm - Bamboe! - Verplichte kost.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2020

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Rob Heinsbroek

Power to the algorithm

“Een stapsgewijze methode voor het oplossen van een probleem of het bereiken van een doel, in het bijzonder door een computer.”

Dat klinkt verleidelijk simpel en nuttig nietwaar? Sinds enkele jaren doen algoritmes nogal van zich spreken. Eerst enkel een hebbedingetje voor techneuten en whizzkids, inmiddels zijn algoritmes gepromoveerd tot invloedrijke spelers in tal van maatschappelijke contexten en als het aan sommige mensen ligt zelfs tot voorname kandidaten voor controle door accountants.

De maatschappij en de politiek hebben de algoritmes dus ook ontdekt. En met name lijken er flinke zorgen te zijn over de onderhuidse invloed die algoritmes hebben. De Engelse wiskundige Hannah Fry behandelt in haar boek met name de vraag of we nu gelukkig moeten zijn met die invloed van algoritmes op ons alledaagse leven.

Ze hanteert hierbij wel een positief uitgangspunt. Algoritmes zijn er, ze worden veel gebruikt en daarmee moeten we leven. Maar hoe we hiermee leven is misschien wel de crux van Fry’s boek. Ze heeft ruime aandacht voor hoe we als mensen met de algoritmes en de ogenschijnlijk zuivere en neutrale uitkomsten omgaan. Ze geeft prachtig actuele voorbeelden als micro-targeting op basis van jouw politieke voorkeur. En precies hier kraakt ze de nodige kritische noten. Minder blind vertrouwen van de gebruikers graag. Meer inzicht hoe een algoritme wordt opgemaakt/geprogrammeerd. Ook meer inzicht in welke dataverzameling is gebruikt om het algoritme mee te voeden en hoe een algoritme tot een bepaalde keuze komt. Transparantie dus.
En uiteindelijk is Fry van mening dat er een of andere regelgevende instantie moet komen die toezicht gaat houden op algoritmes.

In het boek van Stolze wordt iets meer verteld over de geschiedenis van algoritmes en hoe ze werken. Met hoofdstukken over bijvoorbeeld machine learning en neurale netwerken is het meer een beschrijvend en ‘hoe werken die dingen nu?’ boek. En ook hier behandelt Stolze de maatschappelijke en ethische kwesties die je simpelweg niet los kunt zien van het gebruik van algoritmes. Misschien wat minder expliciet dan in het boek van Fry, maar de overheersende opinie bij Stolze is ook dat we zorgvuldiger met onze data - en het gebruik hiervan door algoritmes - moeten omgaan.

En de accountants dan, wat moeten en kunnen wij met die algoritmes? Er is al diverse malen geopperd om iemand te laten checken of algoritmes wel in orde zijn; of ze fair en eerlijk en neutraal hun werk doen.

Ook de NBA heeft februari jongstleden een discussiepaper gepubliceerd of auditors een rol kunnen gaan spelen bij het temmen van algoritmes? Dit bevat interessante discussiepunten; is het eigenlijk wel mogelijk om een audit uit te voeren op een algoritme? En zo ja, zijn accountants dan de aangewezen partij? De discussie is nog niet afgelopen.

De overheersende opinie in deze publicaties is dezelfde; algoritmes kunnen zeer nuttig en maatschappelijk relevant zijn, maar laat mensen wel aan de knoppen zitten. Power to the algorithm? Nee, toch nog graag power to the people als uitgangspunt.
Hoe dan ook, een uiterst interessant en actueel onderwerp.

Hannah Fry: Algoritmes aan de macht - hoe blijf je menselijk in een geautomatiseerde wereld?, De Geus 2018, ISBN 9789044538823
Jim Stolze: Algoritmisering, wen er maar aan! - leven, werken en geld verdienen met kunstmatige intelligentie, Boom 2018, ISBN 97890244003028

Bamboe!

Hoe makkelijk komen accountants uit hun comfortzone?

Accountant Hans Go heeft de stoute schoenen aangetrokken en serieus zijn professionele comfortzone verlaten. De beroemde Zijderoute vanuit China naar het Westen per motor afgelegd. Maar dan wel omgekeerd; vanaf de snelweg A2 in Utrecht tot het eindpunt Xian in China. En dat levert mooie plaatjes op. In een aantrekkelijke korte en puntige stijl tekent hij de ervaringen op van hemzelf en zijn kleine reisgezelschap. Inclusief de onverwachte mechanische problemen en reparaties, de ‘bijklussende’ verkeerspolitie maar ook de vele ontmoetingen met vriendelijke en behulpzame mensen langs de route.

En met name de grensovergangen zijn een verhaal apart. Inclusief brommende beambten, onleesbare formulieren, vage stempels, echte stukken niemandsland van vele kilometers lang door hekken omzoomd en natuurlijk de lange wachttijden. Om de grensovergang met China te overbruggen is Go drie volle dagen bezig geweest. Dan zit je wel behoorlijk buiten je comfortzone.
En dat levert dan ook meteen een prima levensles op; wees bamboe. Accepteer het nu maar zoals het is en blijf als reisgezelschap bij elkaar; een bosje bamboe is altijd sterker dan één stengel.

Enfin, zo zijn er nog wat ‘wijze levenslessen’ die zich redelijk laten raden: goede planning maken, samenwerken, wees niet bang om te improviseren als het nodig is, dat soort dingen. Misschien ook wel een beetje uit de comfortzone van de boekenrubriek van de Accountant, maar wel leuk.

Hans Go: Wees bamboe - en 7 andere levenslessen uit de zijderoute, Het Boekenschap 2020, ISBN 978 94 92723 864

Verplichte kost

Welk boek ‘moet’ u lezen? De keus van Kavita Nandram, toezichthouder bij de AFM en promovenda geïntegreerde verslaggeving aan de Universiteit van Amsterdam: ‘21 lessen voor de 21ste eeuw’ - Yuval Noah Harari.

Wat gebeurt er op dit moment? Wat zijn de grote uitdagingen en keuzes van nu? Wat moeten we onze kinderen bijbrengen? Harari kijkt naar de belangrijkste krachten die inwerken op onze samenlevingen en hoogstwaarschijnlijk de toekomst van onze planeet als geheel zullen beïnvloeden. Klimaatverandering is misschien het laatste waar mensen in doodsnood aan denken, maar uiteindelijk zouden daardoor de achterbuurten van Bombay onleefbaar kunnen worden, enorme golven vluchtelingen de Middellandse Zee overkomen en een wereldwijde zorgcrisis ontstaan.

Belangrijke thema’s die juist in de huidige tijdsgeest nog relevanter zijn voor ons als accountants, maar des te meer voor ons als mens en hoe wij omgaan met onze planeet. Overkoepelende vraag die dit boek bij mij oproept: wat gebeurt er momenteel in de wereld en wat is de diepere betekenis daarvan? Neem de coronacrisis: terwijl de mensheid lijdt, herstelt de aarde. In Venetië zijn de kanalen door de afwezigheid van toeristen kraakhelder en kan men de vissen zien zwemmen. In China ademen mensen na jaren vervuiling eindelijk weer schone lucht in. En in ons eigen Nederland is de lucht schoner doordat het verkeer minder stikstofoxide uitstoot. Het coronavirus herinnert ons aan hoe destructief onze gebruikelijke levensstijl is.

Nu business as usual ineens anders moet worden ingericht, staan wij voor de keuze: transformeren we onze economie of niet? Nu is immers het moment om ons steentje bij te dragen aan herstel van de relatie tussen people, planet & profit en een samenleving te creëren waarin we teruggaan naar de basis, waarin compassie centraal staat.

21 lessen voor de 21ste eeuw - Y. N. Harari, ISBN 9789400404984

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.