FYI
Rol accountant bij duurzaamheid maakt het vak aantrekkelijker - Vermogen tien rijkste mannen is verdubbeld tijdens pandemie - Expats - Minder arbeidsconflicten door tekort aan personeel - Partnermodel door vergrijzing onder druk - Omschakeling naar circulaire economie vraagt anders meten en rapporteren.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 1, 2022
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)
Rol accountant bij duurzaamheid maakt het vak aantrekkelijker
De toenemende eisen aan bedrijven om te rapporteren over hun maatschappelijke rol levert accountants niet alleen meer werk op, maar maakt het vak ook aantrekkelijker voor jong talent.
Dat blijkt uit de jaarlijkse Benchmark Accountancy van Full Finance, Novak en ABN Amro. De sector heeft volgens het rapport te kampen met structurele personeelstekorten, maar kan wel aantrekkelijker worden voor jong talent, nu rapportageverplichtingen in toenemende mate een maatschappelijke dimensie krijgen.
Sinds 2016 moeten Europese beursfondsen en bedrijven met een openbaar belang (oob’s) al rapporteren over hoe zij omgaan met milieuvervuiling, mensenrechten en diversiteit. Vanaf 2023 moeten ook middelgrote Europese bedrijven hierover rapporteren en dat laten toetsen door accountants. “Wanneer accountants meer de rol van ‘poortwachter’ krijgen bij de transitie naar een meer duurzame economie, zullen naar verwachting meer jonge mensen interesse krijgen in het vak”, menen de onderzoekers.
Uit het onderzoek blijkt verder dat accountants- en belastingadvieskantoren de coronacrisis goed doorstaan hebben. De brutowinst van accountantskantoren met tot twintig man personeel groeide in 2020 met zes procent. De grotere kantoren noteerden een winstgroei van 3,5 procent.
Vermogen tien rijkste mannen is verdubbeld tijdens pandemie
Het vermogen van de tien rijkste mannen ter wereld is in de eerste twee jaar van de coronapandemie verdubbeld.
Een “dramatische stijging en pijnlijke trendbreuk met voorgaande jaren”, aldus Oxfam Novib in een jaarlijks rapport over economische ongelijkheid. De hulporganisatie schat, op basis van de Forbes-lijst van miljardairs, dat het vermogen van de tien rijkste mannen nu uitkomt op een bedrag van 1,5 biljoen dollar.
Op de rijkenlijst staan onder meer Elon Musk (Tesla), Jeff Bezos (Amazon), Bernard Arnault (Louis Vuitton Moët Hennesy), Bill Gates (Microsoft), Mark Zuckerberg (Facebook) en Warren Buffett (topinvesteerder). Twee jaar geleden, toen de coronapandemie uitbrak, waren zij nog goed voor een gezamenlijk vermogen van zevenhonderd miljard dollar. Oxfam berekende dat de tien allerrijkste miljardairs hun vermogen sinds de start van de pandemie in maart 2020 gemiddeld met vijftienduizend dollar per seconde (!) hebben zien toenemen.
Ook in Nederland is het gat tussen de allerrijksten en de meerderheid van de bevolking groot, vindt Oxfam. Het opgetelde vermogen van de 2.120 rijkste Nederlanders is groter dan dat van de ruim tien miljoen armste. Dat in ons land een historische brug moet worden afgebroken voor het vervoer van een nieuw zeiljacht van Amazon-baas Jeff Bezos draagt bij aan de discussie over het verschil tussen arm en puissant rijk.
Oxfam publiceerde het rapport medio januari, bij de start van het ook dit jaar virtueel gehouden World Economic Forum.
Expats
Ervaringen van Nederlandse accountants in den vreemde. Dit keer: Carlien Spuijbroek, tot voor kort cfo bij ERIKS Frankrijk in Lyon.
‘Ik heb geen talenknobbel’
“In 2015 ging ik voor het eerst als expat naar het buitenland. Tot dat moment had ik in mijn carrière een standaardpad gevolgd. Begonnen bij EY en na vier jaar de overstap gemaakt naar SHV, waar ik als businesscontroller aan de slag ging. Die brede rol sprak mij aan. Het was niet de enige reden voor mijn carrièreswitch. SHV bood ook de mogelijkheid om in het buitenland voor dochterbedrijven te werken en dat was een vooruitzicht dat mij altijd al trok. De wereld heeft zoveel te bieden.
In Lima ging ik voor Makro Peru aan de slag. Aanvankelijk als storemanager van een grote vestiging en later als projectmanager finance op het hoofdkantoor. Vakinhoudelijk was de overgang niet zo groot - als financial lees je cijfers, dat is overal hetzelfde - maar hoe bouw je relaties op? Ik sprak in het begin geen vloeiend Spaans, mijn collega’s spraken geen Engels. Het moment waarop je de taal beheerst, gaan deuren open. Dan kan je communiceren en echt verbeterslagen maken. Al blijven er dagen waarop je het lastig hebt. Bijvoorbeeld wanneer je een dag meeloopt op de werkvloer en klanten vragen je waar de luiers liggen. Ik had alles begrepen, behalve het Spaanse woord voor luiers.”
Warm bad
“Ik heb geen talenknobbel. Daarom steek ik veel tijd in het leren van een vreemde taal. Na Spaans moest ik met Duits aan de slag, toen ik als hoofd business control bij ERIKS Duitsland in Bielefeld in dienst kwam. Vooral de grammatica was lastig. In een mail naar een collega luistert het niet zo nauw, maar je externe correspondentie moet foutloos zijn. Terwijl ik mij oriënteerde op mijn volgende carrièrestap wist ik één ding zeker: voor mij geen nieuwe vreemde taal meer. Toen kreeg ik het aanbod om cfo in Frankrijk te worden. Die functie is altijd mijn droom geweest. Gelukkig had ik na een stoomcursus van veertig uur - ik begon vanaf niveau nul - de taal enigszins onder
de knie.”
“Voor mij voelde werken in Frankrijk als een warm bad. Misschien is Zuid-Frankrijk gemoedelijker dan Noord-Frankrijk. Ik heb in ieder geval niets gemerkt van de vooroordelen - chauvinistisch, arrogant - die je altijd hoort over Fransen. Ik werd er met open armen ontvangen. Het lukte mij heel goed om een band op te bouwen met mijn collega’s. En de cfo-rol beviel mij heel goed. Het is veel strategischer. Je voert je eigen ideeën uit om een bedrijf te laten groeien. Als businesscontroller adviseer je. Dit is meer brainstormen.”
Off the grid
“Afgelopen jaar heb ik een drastisch besluit genomen. Ik ben gestopt met mijn werk, heb mij uitgeschreven als RA en ga samen met mijn man voor onbepaalde tijd rondreizen met een zelfgebouwde camper. Niet omdat ik toe was aan een sabbatical - ik werk met veel plezier - maar vanwege gezondheidsklachten. In Peru kreeg ik in 2015 voor het eerst pijn in mijn heup. Artsen konden niets vinden, maar toen ik naar Duitsland verhuisde, ontdekte men een tumor. Dat leidde er uiteindelijk toe dat ik een nieuwe heup kreeg. Helaas zijn niet alle klachten verdwenen. Het was geen makkelijke beslissing maar ik zie ook een positieve kant. Het biedt een uitgelezen kans om het avontuur te zoeken. Om echt off the grid te kunnen leven hebben we een Mercedes-bus gekocht die we ombouwen tot camper. Dat bouwen doen we met opzet zelf, ook al hebben we geen van beiden kluservaring. Het is onderdeel van het avontuur. ‘Waar gaan jullie heen? En hoelang blijf je weg?’, wil iedereen weten. Geen idee. We beginnen in Europa en daarna zien we wel.”
Minder arbeidsconflicten door tekort aan personeel
Door het grote tekort aan personeel is het aantal arbeidsconflicten afgenomen met bijna twintig procent. Werkgevers is er alles aan gelegen om medewerkers te behouden.
Volgens onderzoek van verzekeraar Interpolis zorgde corona aanvankelijk juist voor meer frictie tussen werkgevers en werknemers dan voor het uitbreken van de pandemie. Zo pasten werkgevers soms eenzijdig arbeidsvoorwaarden aan, zoals het moeten inleveren van vakantiedagen vanwege het thuiswerken. Soms werden werknemers verplicht naar kantoor te komen, ondanks het nadrukkelijke advies van het kabinet om thuis te werken. Ook was er enige onrust bij medewerkers over de veiligheid van werkplekken.
Inmiddels neemt dat soort conflicten af; vergeleken met 2020 is het aantal ontslagzaken met een kwart gedaald. Momenteel is sprake van personeelstekorten in bijna alle sectoren. Ook in de accountancy is grote behoefte aan mensen.
Partnermodel door vergrijzing onder druk
Het partnermodel in de accountancysector staat onder druk door vergrijzing en personeelsschaarste. Dat stelt ING in een studie naar de accountancysector.
De vergrijzing in het personeelsbestand betekent dat te weinig jonge accountants zich aandienen om oudere partners uit te kopen. Uit de jaarverslagen van de big four blijkt dat de functie van partner gemiddeld voor vijf procent van de werknemers is weggelegd, aldus ING.
Jonge accountants zijn volgens de bank niet van plan om jarenlang te ‘buffelen’ voordat zij partner kunnen worden. Een betere balans tussen werk en privé, afwisselend werk en meer autonomie zijn belangrijker. “Om in de toekomst aantrekkelijk te blijven als organisatie voor het aantrekken en vasthouden van nieuw talent is modernisering van het partnermodel dan ook hard nodig", concludeert de bank.
De vergrijzing is goed zichtbaar binnen de accountancy: in 2010 was het aandeel 45 plussers 36 procent, inmiddels is dat 45 procent. Een op de vier accountantsorganisaties ervaart een rem op de groei vanwege personeelstekorten.
Vooral accountants met drie tot vijf jaar werkervaring zijn moeilijk te vinden.
Omschakeling naar circulaire economie vraagt anders meten en rapporteren
Boekhouding en financiering zijn drijvende krachten in de circulaire transitie. Om de winstgevendheid aan te tonen van bedrijven die behoud en hergebruik van materialen voorop stellen, is een nieuwe definitie van waarde, impact en risico’s nodig.
Dat concludeert een samenwerkingsverband van financiële experts, de Coalitie Circulaire Accounting (CCA), in het rapport Financial Accounting in the Circular Economy. Accounting en reporting zijn onmisbaar om de voortgang naar een circulaire economie aan te tonen, stelt de CCA. Het geeft zekerheid aan belanghebbenden, zoals beleggers en financiers. Ook zorgt het voor focus op circulariteit, door iedereen in de organisatie te dwingen om na te denken over ontwerp, processen en activiteiten.
Nederland wil in 2050 honderd procent circulair zijn en in 2030 vijftig procent minder grondstoffen verbruiken. Wanneer we afval en vervuiling zien als ontwerpfouten, in plaats van onvermijdelijke bijproducten van dingen die we maken, worden we gestimuleerd om het produceren en consumeren anders in te richten, aldus de coalitie. De CCA wordt medegefinancierd door Invest-NL en de NBA.