Nieuws
Eindelijk tuchtklacht OM tegen Deloitte - 007 ontmoet accountant - Concurreren met WITh - ‘Doe meer tegen corruptie’ - Belastingdienst richt pijlen op belastingadviseur - Naamloze advocaten - Doorbraak nationale assurance statement? - ABN AMRO beste maatschappelijk verslag.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 5, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Eindelijk tuchtklacht OM tegen Deloitte
Op 30 november 2006, drie dagen nadat de tuchtrechter de klacht van Pieter Lakeman behandelde, heeft het Openbaar Ministerie de langverbeide tuchtklacht ingediend tegen Deloitte. De klacht betreft het optreden van de accountant ‘ten aanzien van de jaarrekeningen Ahold NV over de periode 1997 tot en met 2002’.
Het OM laat in een summier persbericht weten dat de accountant de ‘integriteit van de accountancy’ in het geding heeft gebracht, maar wil verder niet inhoudelijk ingaan op de klacht. Daardoor is niet duidelijk in hoeverre de klachten van het OM verschillen van die van Lakeman. Wie meer wil weten, moet het requisitoir van de officier van justitie maar nalezen, suggereert de woordvoerster.
Een opmerkelijke suggestie, zeker omdat het OM - uiteraard als geen ander op de hoogte van dat requisitoir - zelf vele maanden nodig had om de tuchtklacht te formuleren.
Waarom duurde dat eigenlijk zo lang?
De OM-woordvoerster: “Het opstellen van een klacht kost tijd, de feiten moeten duidelijk op papier komen. En het gaat over verschillende schijven, want verschillende personen moeten er naar kijken.”
Deloitte, dat wel een kopie van de klacht heeft ontvangen, kan weinig over de klacht zeggen zolang deze niet openbaar is. Woordvoerster Karin Roeleveld meldt wel dat het gaat om “pure vakklachten tegen John van den Dries” en dat de integriteit van de accountancy alleen is terug te vinden in het persbericht van het OM, maar niet in de klacht zelf. (LvA)
Privacy rond privacykeurmerk
Het eerste keurmerk ‘Privacy-Audit-Proof’ is uitgereikt aan Progis (Projectorganisatie Geluidsisolatie Schiphol van het ministerie van Verkeer en Waterstaat). De audit is uitgevoerd door Mazars op basis van de NIVRA/NOREA Richtlijn 3600 ‘Assurance-opdrachten met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens (Privacy-audits)’.
Het College bescherming persoonsgegevens hecht veel waarde aan het certificaat, teneinde organisaties hun eigen verantwoordelijkheid te laten nemen voor het nakomen van de Wet bescherming persoonsgegevens.
Verder is uit betrouwbare bron vernomen dat er ook al een tweede certificaat is uitgereikt. De ontvanger daarvan, onderdeel van een financiële instelling, houdt dat echter liever stil. Opmerkelijk, maar wij respecteren dat uiteraard. Vanwege de privacy.
Voor meer informatie, zie www.privacy-audit-proof.nl.
007 ontmoet accountant
‘de Accountant’ berichtte al eens over een schurkachtige accountant die in een vaderlandse soapserie langskwam. Ook de stuntelige accountant in de speelfilm Hitch van de soepele Hollywoodster Will Smith ontsnapte niet aan onze aandacht. Leuk allemaal, maar inmiddels is de accountancy doorgedrongen tot het hoogst haalbare in de filmindustrie: een prominente plek naast ‘s werelds meest aansprekende geheim agent: 007, oftewel James Bond. Aan de zijde van de kersverse Bond-acteur Daniel Craig in de nieuwe speelfilm Casino Royale verschijnt de fraai geboetseerde vrouwelijke accountant Vesper Lynd, gespeeld door Eva Green. 007 neemt het in Casino Royale op tegen de slechterik Le Chiffre, bankier van terroristen die graag belegt met voorkennis van aanslagen.
Tijdens een spannend pokerspel tussen Bond en Le Chiffre moet de charmante Vesper er op toezien dat de geheim agent niet te makkelijk vele miljoenen van de Britse regering vergokt. Dat ontlokt 007 onder andere de uitspraak “Wow, even accountants have imagination”.
Uiteraard vallen de (inmiddels blonde) James Bond en de mooie accountant uiteindelijk als een blok voor elkaar. Wie de verrichtingen van de vrouwelijke beroepsgenoot zelf wil toetsen, heeft nu in ieder geval een gedegen excuus om deze blockbuster te gaan zien.
Nieuwe NOvAA-directeur
Anne-Marike van Arkel-Rijbroek (1962) wordt met ingang van 1 februari 2007 directeur van de NOvAA (Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten). Van Arkel, jurist en nu nog plaatsvervangend directeur en secretaris van het Productschap Vis, is bij de NOvAA de opvolger van Peter Legerstee, die in juni 2006 om gezondheidsredenen terugtrad. Eerder was ze werkzaam als coördinator Public Affairs en Wetgevingsadvisering op het Bureau van de Nederlandse Orde van Advocaten. In het begin van haar loopbaan werkte Van Arkel ruim twaalf jaar als advocaat.
Concurreren met WITh
Alweer een nieuw accountantskantoor. Met een opvallende naam: WITh. Het kantoor richt zich uitsluitend op organisaties die geld inzamelen voor goede doelen. Het is een initiatief van drie accountants en een fiscalist die afkomstig zijn van de kantoren Lansigt en Hak & Baak. WITh heeft vestigingen in Alphen aan den Rijn, Gouda en Sliedrecht.
Vanwaar die buitenissige naam?
Jan van Ginkel, een van de initiatiefnemers: “Het duidt op de kleur wit, die staat voor transparantie. Dat is voor een goede doelenorganisatie van levensbelang. Door er de letter h aan toe te
voegen geven we aan dat we het met z’n vieren doen. Overigens blijven de kantoren waar we afkomstig van zijn gewoon bestaan. Dit initiatief doen we naast onze andere werkzaamheden.”
Waarom?
Van Ginkel: “De controle van goededoelenorganisaties is voornamelijk een zaak van de grote kantoren. Met name PricewaterhouseCoopers is heel actief. Wij willen een deel van die markt veroveren. Dat kan door zelf opdrachten binnen te halen, maar ook door pre-audits te doen voor de grotere kantoren. Veel goededoelenorganisaties hechten aan het stempel van goedkeuring van een groot kantoor. Die kantoren hebben echter vaak nauwelijks tijd om deze organisaties te controleren. Daar willen wij op inspelen. Laat ons de controle doen, dan mag een groot kantoor zijn naam onder de verklaring zetten.”
De initiatiefnemers zijn al enige jaren actief op de markt van goede doelen. Van Ginkel: “We werken met name voor enkele christelijke organisaties zoals Youth for Christ en Wycliffe Bijbelvertalers Nederland.” (AB)
Regionaal Initiatief had ‘lekker jaar’
Het WITh-initiatief doet denken aan dat van Het Regionaal Alternatief. In 2005 bundelden vijf kantoren (Blömer, ESJ, Horwath de Zeeuw & de Keizer, Joanknecht & Van Zelst en De Jong & Laan) hun krachten om zich met name op de lokale overheid te richten.
Hoe is het sinds de oprichting het Regionaal Alternatief vergaan? We vragen het aan Willem Bourgonje, bestuursvoorzitter van Joanknecht & Van Zelst. “Het gaat heel goed. 2006 is een lekker jaar geworden. We hebben inmiddels een aardige positie kunnen opbouwen op de markt van lokale overheden. Die werd voordat we hiermee waren begonnen gedomineerd door de big four.”
Deze gunstige ontwikkeling is voor Het Regionaal Alternatief aanleiding om binnenkort zijn activiteiten uit te breiden. Bourgonje: “We zijn van plan ons meer te richten op non-profitorganisaties. Te denken valt hierbij aan bijvoorbeeld verenigingen van centrale huisartsenposten. Ook hebben we opdrachtgevers in het onderwijs, zoals de Universiteit Maastricht. En we krijgen onderwijsbegeleidingsdiensten als klant. Scholen waren tot nu toe verplicht om met een bepaalde begeleidingsdienst in zee te gaan. Die gedwongen winkelnering is inmiddels afgeschaft. Het betekent dat deze diensten nu de boer op moeten om klanten binnen te halen. Dat stelt ook bepaalde eisen aan hun jaarrekening. Wij willen daarop inspelen.” (AB)
‘Doe meer tegen corruptie’
Transparancy International (TI), strijder tegen corruptie, heeft bij de presentatie van zijn Corruption Perceptions Index 2006 accountants, advocaten en bankiers opgeroepen meer te doen om corruptie tegen te gaan. Professionele dienstverleners blijken volgens de organisatie te vaak bereid om mee te werken aan ontduiking van die regels. Paul Verloop, secretaris van TI in Nederland en universitair docent strafrecht aan de Erasmus Universiteit, zegt in het Financieele Dagblad dat professionele dienstverleners meer kunnen doen tegen corruptie.
“Maar het is moeilijk. Vaak zijn de financiële belangen van advocaten, bankiers en accountants erg groot. Je zegt niet zomaar nee tegen een politieke elite.” TI-directeur David Nussbaum legt ook een grote verantwoordelijkheid bij officieren van justitie, forensische accountants en compliance officers. Transparancy International roept dienstverleners en toezichthouders op meer nadruk te leggen op gedragscodes, met sancties bij overtreding. Verder moet er een beter zicht komen op ‘ondoorzichtige financiële centra’.
Nederland staat overigens als negende op de lijst van minst corrupte landen (in 2005 als elfde). Finland en IJsland prijken bovenaan. Haïti blijkt het meest corrupt, gevolgd door Birma, Guinea en Irak.
Record aantal startende ondernemers
Volgens de Kamer van Koophandel zullen eind 2006 85.000 ondernemers een nieuw bedrijf hebben gestart. Nooit eerder werden in één jaar zoveel nieuwe bedrijven opgericht. Het aantal starters groeit al een paar jaar stevig, onder wie steeds meer vrouwen en ondernemers van buitenlandse origine. Het aandeel vrouwen steeg in vijf jaar van een kwart naar een derde van het totaal aantal starters. Het aantal in het buitenland geboren starters nam tussen 2004 en 2005 toe van 13.000 naar bijna 15.000.
Bij NautaDutilh snelst rijk
Misschien interessant voor wie ooit twijfelde tussen een studie rechten of accountancy: de partners van advocatenkantoor NautaDutilh incasseerden in 2005 gemiddeld een winstdeel van 416.830 euro. Daarmee spannen ze binnen de Nederlandse advocatuur de kroon. De partners bij De Brauw Blackstone Westbroek volgen op de voet met zesduizend euro minder.
Dat meldt uitgever KSU op basis van gedeponeerde jaarcijfers over 2005 van advocatenkantoren die sinds 1 januari 2005 de NV-status hebben. De kloof tussen de twee koplopers en nummer drie, Stibbe, is opvallend groot. De Stibbe-partners kregen gemiddeld ‘slechts’ 275.710 euro. Internationaal gezien zijn de Nederlandse winstdelen overigens aan de magere kant.
De buitenlandse kantoren die in Nederland vertegenwoordigd zijn kennen veel rianter winstdelen. Bij Linklaters bijvoorbeeld tot meer dan anderhalf miljoen euro.
Advocatenkantoren, winst per aandeelhouder 2005 (x 1000 euro)
NautaDutilh 416,83
De Brauw Blackstone Westbroek 410,21
Stibbe 275,71
AKD Prinsen Van Wijmen 179,72
Boekel De Neree 162,66
Belastingdienst richt pijlen op belastingadviseur
Als de belastingadviseur met opzet een foute aangifte doet, hoeft zijn cliënt daar niet zonder meer voor te bloeden. De belastingdienst mag de betrokken belastingplichtige pas een boete opleggen als vaststaat dat ook deze schuldig is aan de foute aangifte. Volgens de Hoge Raad moet de belastingdienst de schuld van de belastingplichtige bewijzen, terwijl de bewijslast tot voor kort bij de belastingplichtige lag.
Het hoogste rechtscollege heeft dat op 1 december 2006 bepaald in een zaak waarbij de belastingadviseur een te laag inkomen had opgegeven van een gescheiden vrouw (zie rechtspraak.nl, nr. AU7741). De financiële situatie na de scheiding was onoverzichtelijk en de vrouw vertrouwde blind op haar adviseur.
Sinds 1988 rekende de Hoge Raad de schuld van de adviseur als het ware toe aan de cliënt, tenzij deze kon aantonen dat hij in redelijkheid niet hoefde te twijfelen aan de fiscale aanvaardbaarheid van de mededelingen of adviezen van de adviseur. Nu zegt de Hoge Raad dat de belastingdienst bij fiscale boetes moet uitgaan van de onschuld van de belastingplichtige, zoals het Europese verdrag voor de mensenrechten voorschrijft.
Volgens Arjo van Eijsden van Ernst & Young Belastingadviseurs is de uitspraak voor de praktijk niet onbelangrijk en niet alleen in de gevallen waarin de adviseur opzettelijk een onjuiste aangifte indient. Het komt bijvoorbeeld wel voor dat belastingadviseurs per abuis verzuimen voor hun klanten aangifte dividendbelasting te doen, waardoor uiteindelijk ook de verschuldigde dividendbelasting niet betaald wordt. Cliënten die daardoor een fiscale boete (wegens grove schuld) krijgen, stellen de adviseur daarvoor nogal eens aansprakelijk, weet Van Eijsden. Na deze uitspraak van de Hoge Raad zullen adviseurs minder vaak worden bestookt met claims van hun cliënten. Van Eijsden: “Daar staat tegenover dat de belastingdienst haar pijlen naar verwachting meer zal gaan richten op de belastingadviseurs.
Bijvoorbeeld door de eventuele schade te claimen bij de adviseur of de adviseur strafrechtelijk te vervolgen, zoals volgens de media gebeurt in het geval van Guus Hiddink. Als over enige tijd de vierde tranche Algemene Wet Bestuursrecht is ingevoerd, waarin de regeling van de bestuurlijke boete staat, kan de fiscus de belastingadviseur ook een boete opleggen.” (LvA)
Naamloze advocaten
De naamloze vennootschap wordt ook in de advocatuur steeds populairder. In 2006 wijzigden vier Top 50-kantoren hun rechtsvorm van een maatschap in een NV en zeven zullen volgen in 2007. Dat meldt de nieuwsbrief Advocatie.nl. Binnen de Top 20 hebben alleen Holland van Gijzen, Van Diepen van de Kroef en Simmons & Simmons nog de vorm van een maatschap. In 2007 is voor het eerst meer dan de helft (28 van de vijftig) van alle Top 50-kantoren georganiseerd in een NV of LLP. Beperking van de persoonlijke aansprakelijkheid is een belangrijke overweging. De Brauw Blackstone Westbroek was in 1998 het eerste grote kantoor dat zijn maatschap in een NV omzette.
Relatief weinig regelgeklaag in Nederland
Internationaal zegt een kwart van de managers aan de afgelopen twee jaar niet te hebben geïnvesteerd in innovatie vanwege ‘complexe’ regelgeving als IFRS en SOx. Dit blijkt uit onderzoek door Robert Half Management Resources onder 2.739 human resource en finance managers in negen landen.
Opvallender dan deze overbekende jammerklacht is dat Nederlandse managers relatief nuchter blijven. Terwijl in koploper Australië maar liefst 35 procent zich door regels geremd wist in zijn innovatiedrang, en in het Verenigd Koninkrijk dertig procent, noemt slechts elf procent van de Nederlandse managers deze reden (zie ook pagina 14 en 40).
Cfo wordt zelden ceo
Slechts één op vijf Amerikaanse ceo’s heeft ervaring als financieel directeur. Een van de redenen daarvoor is het vermeend gebrek aan leiderskwaliteiten van cfo’s. Slechts de helft van de cfo’s die het tot ceo schopten deed dat zonder omwegen en managementervaring. Dat blijkt uit onderzoek van McKinsey. Ervaring in het sluiten van deals zou cfo’s van pas komen: sinds 1999 kwam 71 procent van de nieuwe Britse ceo’s aan de macht na een crisismoment. Het kunnen verzoenen van partijen en begeleiden van veranderingen biedt volgens McKinsey juist de cfo kansen, omdat hij een ‘objectieve cijferexpert’ is. Bij het plotse vertrek van een ceo ontstaat meestal een machtsstrijd tussen divisiemanagers. De cfo kan hiervan profiteren omdat hij als ’neutrale’ manager doorgaans het vertrouwen heeft van de aandeelhouders.
SEC en XBRL
Christopher Cox, voorzitter van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) heeft in december 2006 tijdens de veertiende International XBRL Conference in Philadelphia gezegd dat toepassing van XBRL het aantal restatements van financiële verslaggeving zal terugdringen en de kwaliteit van audits zal verbeteren. Hij verwees onder meer naar het recente ‘visiedocument’ van de ceo’s van de big six (zie decembernummer, pagina 13), waarin deze aangeven dat toepassing van XBRL de interne en externe auditkosten zal verlagen. Cox gaf aan dat de XBRL US GAAP taxonomieën medio 2007 beschikbaar moeten zijn en dat de SEC bij de verdere ontwikkeling nauw zal samenwerking met de International Accounting Standards Board (IASB), die verantwoordelijk is voor de XBRL IFRS taxonomie.
Voor de complete speech van Cox: www.sec.gov/news/speech/2006/spch120506cc.htm.
Mkb ziet kansen in verplaatsing productie naar buitenland
Gevraagd naar mogelijk binnen vijf jaar naar het buitenland te outsourcen bedrijfsprocessen, denken ondernemers in het midden- en kleinbedrijf het eerst aan de productie zelf (23 procent). Dat blijkt uit de eerste editie van het jaarlijks te houden onderzoek Internationaal zakendoen van Deloitte, gehouden onder de directeur-grootaandeelhouders of financieel leidinggevenden van 374 ondernemingen in het mkb. De zo vaak in outsourcing-verhalen genoemde ICT (veertien procent), administratie (tien procent) en logistiek (negen procent) scoren aanmerkelijk lager.
‘Paarse Krokodil’ onbekend
Niet minder dan 99 procent van de ondernemers blijkt onvoldoende op de hoogte van de gevolgen en mogelijkheden die de wetswijziging op het gebied van de loonb elasting (‘Paarse Krokodil’) per 1 januari 2007 met zich mee brengt. Dit blijkt uit onderzoek door Deloitte onder 296 ondernemers. Hiermee laten ondernemers kansen liggen op zowel administratieve als financiële lastenverlichting. Met de wetswijziging veranderen veel fiscale regels voor vergoedingen en verstrekkingen aan werknemers. Ook de wijzigingen rond bedrijfsfitnessregeling, geschenken aan werknemers en cafetariaregelingen blijken nog relatief onbekend.
Doorbraak nationale assurance statement?
Na Nederland heeft nu ook het Verenigd Koninkrijk zich als tweede EU-lidstaat gecommitteerd aan het geven van een nationale assurance statement over de rechtmatige besteding van Europese fondsen. Verwijzend naar het nu al twaalfde achtereenvolgende jaar waarin de Europese Unie geen goedkeurende verklaring over zijn jaarrekening kreeg, benadrukte de Britse minister van Financiën tegenover het parlement het belang van nationale audits en verklaringen. “Het is van bijzonder belang dat de lidstaten nationale actie ondernemen voor de controle en beheersing van landbouw- en structuurfondsen, waarvoor ze samen met de Europese Commissie verantwoordelijk zijn.”
De Britse overheid zegt vanaf nu een jaarlijkse verantwoording over de nationale besteding van Europese fondsen op te zullen stellen volgens de internationale verslaggevingsregels, die verantwoording te laten auditen door de National Audit Office en een en ander vervolgens ter beschikking te stellen van het European Court of Auditors en de Europese Commissie.
Hij roept andere lidstaten op hetzelfde te doen. Denemarken is als derde lidstaat bezig met een soortgelijk initiatief (zie ook ‘de Accountant’, november 2006, pagina 42).
PwC en lingerie
Tijdens het interview in het decembernummer van ‘de Accountant’ noemde bestuursvoorzitter Jos Nijhuis haar al even. Maar inmiddels blijken de banden tussen lingerieontwerpster Marlies Dekkers en PricewaterhouseCoopers werkelijk serieuze vormen aan te nemen.
Het Financieele Dagblad meldde in december 2006 dat Dekkers het kantoor een handje gaat helpen bij het streven meer vrouwen tot de top te laten doordringen. Dit naar aanleiding van een succesvolle lezing die de ondergoedd iva op de jaarlijkse managementbijeenkomst had gehouden. Volgend jaar gaat zij gesprekken voeren met het vrouwennetwerk van PwC en vrouwelijke medewerkers.
PwC noemt in het FD deze samenw erking “niet opmerkelijk”. Dekkers zelf liet alvast haar licht schijnen op de andere sekse: “Ik ken die mannetjes wel. Ze staan ‘s ochtends onder de douche al te bedenken hoe zij straks in de vergadering kunnen scoren. Er is hiërarchie, competitie, gedraai en gekonkel.”
ABN AMRO beste maatschappelijk verslag
Het ABN AMRO Duurzaamheidsverslag 2005 is gekozen tot winnaar van de Accountancy Award 2006. De prijs voor het beste maatschappelijk verslag, jaarlijks toegekend door de Vereniging voor Milieu-Accountancy (VMA) en het NIVRA, werd op 7 december 2006 overhandigd aan directielid Wietze Reehoorn. De jury noemt het verslag erg volledig en volwassen, ‘met een goede balans tussen economische, sociale en milieuaspecten, en met duidelijke doelstellingen en ambities voor de toekomst’.
Volgens de jury is de gemiddelde kwaliteit van de verslagen wederom gestegen. Zaken als inbedding van mvo-beleid (maatschappelijk verantwoord ondernemen), governance, gedragscode, reikwijdte van het verslag en resultaten en doelstellingen zijn gemeengoed geworden.
Elementen die achter blijven zijn informatie over communicatie met stakeholders, over de invloed hiervan op het mvo-beleid en over dilemma’s waar het bedrijf mee worstelt.
Benchmark EZ
Ook in de door PricewaterhouseCoopers in opdracht van Economische Zaken uitgevoerde Trans parantiebenchmark 2006, een jaarlijks onderzoek naar de kwaliteit van de maatschappelijke jaarverslagen van 174 grote Nederlandse bedrijven (98 beursgenoteerd en 76 niet-beursgenoteerd) wordt geconstateerd dat de kwaliteit van duurzaamheidsverslagen omhoog gaat. Vooral banken scoren goed.