Nieuws 01 september 2010

Steven Maijoor: 'Niet de juiste tone-at-the-top'

"Er zijn incidenten geweest waarbij de top van accountantskantoren naar onze mening niet de juiste houding uitstraalde." Dat zegt AFM-directeur Steven Maijoor in een toelichting op het woensdag verschenen onderzoek naar enkele tientallen accountantscontroles van jaarrekeningen over 2008. "Grote kantoren hebben de afgelopen tijd belangrijke slagen gemaakt in de kwaliteitsbewaking, maar het is niet voldoende geweest. Dat is ernstig."

Volgens Maijoor is er een fundamentele gedragsverandering nodig om de tekortkomingen in de kwaliteit van de accountantscontrole het hoofd te bieden. Dat is een taak voor de kantoren die het betreft.

Volgens het NIVRA suggereert de AFM dat zestig procent van de accountantsverklaringen in Nederland ten onrechte wordt afgegeven.
"De feiten in het rapport spreken voor zichzelf. Bij zestig procent van de 46 controles die we hebben onderzocht zijn relevante bevindingen geconstateerd. Dat betrof in veel gevallen tekortkomingen in de controlewerkzaamheden. Dat wil zeggen dat er iets schortte aan de werkzaamheden die je voorafgaand aan het afgeven van die verklaring hebt verricht. Of de verklaring ook afgegeven zou zijn als die werkzaamheden helemaal volgens de voorschriften waren verricht, dat kunnen we niet weten.

Afgezien van de exacte getallen en de vraag hoe representatief een en ander is: een belangrijk deel van ons toezicht heeft betrekking op de individuele controles, maar de aandacht gaat ook en vooral uit naar de interne organisatie en de kwaliteitsbewaking bij de kantoren. We weten dat de bereidheid er is: kwaliteit is geagendeerd en er zijn ook al slagen gemaakt door de kantoren. We zien dat het NIVRA is begonnen met het benadrukken van professionele scepsis. Maar het zijn grote organisaties, deze kantoren, en in brede zin moet er nog veel gebeuren."

Een veelgehoorde reactie op het rapport is dat de AFM alle kantoren en alle accountants over een kam scheert. Was daar geen alternatief voor?
"Ik begrijp dat er behoefte is aan differentiatie van het beeld, maar de AFM is gebonden aan een geheimhoudingsplicht en kan niet over individuele kantoren of accountants spreken. Wij zien ook wel dat er verschillen zijn tussen kantoren, in de mate waarin ze in staat zijn de juiste kwaliteit te leveren. Ik kan me ook voorstellen dat cliënten van een kantoor, een raad van commissarissen bijvoorbeeld, behoefte hebben aan meer informatie. In het Verenigd Koninkrijk wordt een deel van de onderzoeksrapportage verstrekt aan de cliënten die het betreft, maar de AFM mag dat niet. In het rapport wijzen we wel op de mogelijkheid dat een cliënt bij zijn eigen accountant de bevindingen van de AFM opvraagt, of het gesprek daarover aangaat."

De AFM kondigt aan zware handhavingsmaatregelen te gaan nemen, bestuurlijke boetes of lasten onder dwangsom. Daarnaast zijn tuchtklachten bij de Accountantskamer in voorbereiding.
"Ten aanzien van die gevallen moet een juridisch proces worden doorlopen. Een kantoor kan in voorkomende gevallen nog bezwaar maken. Het duurt dus nog even voordat het bestuur van de AFM kan besluiten tot het inzetten van deze middelen. Het is een langdurig proces."