Nieuws

AFM: Nieuwe gedragsregels accountants belangrijke stap voorwaarts

De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) is met haar voorstel voor nieuwe gedrags- en beroepsregels voor accountants op de goede weg om de kwaliteit van accountantscontrole te versterken. Dat schrijft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in een brief aan de NBA.

Duidelijke en controleerbare normen en gedragsregels, in het bijzonder met betrekking tot de onafhankelijkheid van accountants, dragen volgens de toezichthouder bij aan het terugwinnen van het vertrouwen in het accountantsberoep.

"Wij zijn verheugd met het initiatief vanuit de NBA om de huidige gedrags- en beroepsregels voor accountants en de onafhankelijkheid van accountants te versterken. Daarbij past geen ruimte voor onduidelijkheid, te nauwe relaties of de schijn van verstrengeling van belangen", aldus AFM-bestuurslid Gerben Everts. "De door de NBA gepresenteerde voorstellen hebben dan ook onze steun, mits ze op verschillende punten nog wat worden aangescherpt of verbeterd."

"Met versterkte gedrags- en beroepsregels en duidelijke en handhaafbare normen zal Nederland in het internationale speelveld positief afsteken. Dat is een rol die ons als Nederland op het terrein van accountancy past. Een belangrijke stap die bijdraagt aan het verhogen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van accountants en de aantrekkelijkheid zaken te doen en te investeren in Nederland."

De NBA publiceerde vorige maand de Conceptverordening Gedrags- en Beroepscode Accountants (VGBA) en de Conceptverordening inzake de Onafhankelijkheid van Accountants bij Assurance-Opdrachten (ViO). Deze voorstellen stellen normen voor een goede uitoefening van het accountantsberoep en normen voor de onafhankelijkheid van accountants.

De AFM heeft in 2011 al aandacht gevraagd voor extra waarborgen voor de onafhankelijkheid van accountants. In het rapport 'Prikkels voor kwaliteit accountantscontrole' constateerde de AFM dat in situaties waar sprake is van expliciete geboden en verboden, de externe accountants en accountantsorganisaties die over het algemeen naleven.

In de vele situaties waar de huidige regelgeving nauwelijks expliciete geboden en verboden kent, moeten externe accountants en accountantsorganisaties zelf beoordelen of situaties de onafhankelijkheid bedreigen. De conclusie was toen dat deze beoordeling per accountant en organisatie sterk kan verschillen. De AFM heeft haar zorg uitgesproken over deze ongewenste situatie.

In de aanloop naar de publicatie van de voorstellen heeft de NBA een aantal gesprekken gehad met de AFM. Deze zijn gevoerd vanuit de visie dat de nieuwe gedrags- en beroepsregels, inclusief onafhankelijkheidsregels, duidelijke en handhaafbare normen moeten bevatten. Dit is terug te vinden in de voorstellen, stelt de toezichthouder.

Tegelijkertijd zouden de voorstellen op verschillende punten nog verder moeten worden aangescherpt of verbeterd. De volgende drie opmerkingen en aanbevelingen zijn daarbij volgens de AFM het belangrijkst:

1. De AFM stelt voor in de VGBA en in de ViO te benadrukken dat voor sommige bedreigingen geldt dat: 1) het volledig wegnemen van de bedreiging het enige aanvaardbare niveau is, en 2) geen enkele maatregel, anders dan het weigeren of beëindigen van de professionele dienst of klantrelatie, de bedreiging zal kunnen wegnemen of beperken. De in de voorgestelde teksten opgenomen tussenzin "ten gevolge van een bedreiging die niet kan worden weggenomen door een maatregel" zou moeten worden geschrapt. Immers, daaruit zou kunnen worden afgeleid dat ruimte blijft bestaan voor alternatieve interpretaties en oplossingen en dit zou de handhaafbaarheid van de regeling ernstig schaden. Inbreuken op de onafhankelijkheid moeten direct worden weggenomen door (specifieke) maatregelen en dit laat geen tolerantie of 'comply-or-explain'-overwegingen toe.

2. De AFM benadrukt dat de naleving van de onafhankelijkheidsregels in overeenstemming moet zijn met de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de accountant. De wijze waarop externe accountants invulling geven aan het daarvoor geldende toetsingskader hangt af van onder meer de grootte, de omvang en de maatschappelijke relevantie van de gecontroleerde ondernemingen. De wetgever heeft hiertoe het onderscheid aangebracht tussen oob's (beursfondsen, banken en verzekeraars) en niet-OOB's. Met het maken van dit onderscheid moet het denken niet ophouden. De AFM acht het van belang er op te wijzen dat ook binnen de groep van niet-oob's grote verschillen bestaan in maatschappelijke relevantie. Dit betekent dat accountants voor grote niet-oob's (bijvoorbeeld grote gemeenten, woningcorporaties of grote niet-beursgenoteerde ondernemingen) verdergaande maatregelen moeten nemen om hun onafhankelijkheid te waarborgen en eerder zullen moeten aansluiten bij het regime dat geldt voor de oob's. De AFM beveelt aan dit in de toelichting te verduidelijken.

3. Verder doet de AFM de aanbeveling om expliciet te verbieden dat onder directe aansturing van de externe accountant iemand die werkzaam is binnen de afdeling internal audit (of die soortgelijke werkzaamheden verricht) van de instelling die gecontroleerd wordt, controlewerkzaamheden uitvoert die normaal door assurance-teamleden van de externe accountant behoren te worden uitgevoerd (zogenaamde 'direct assistance'). Direct assistance druist in tegen de onafhankelijkheid die voor een externe accountant dient te gelden.

De voorstellen van de NBA staan tot 2 september 2013 open voor reacties van alle belanghebbenden. De definitieve voorstellen zullen uiteindelijk door de minister van Financiën moeten worden goedgekeurd. De AFM vindt het belangrijk dat zo veel mogelijk belanghebbenden bijdragen aan deze belangrijke nieuwe regels en roept partijen die nog niet hebben gereageerd op dit alsnog te doen.

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.