Kabinet deelt ingrijpende plannen arbeidsmarkt
Het kabinet heeft de hoofdlijnenbrief Arbeidsmarkt naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin staan de stappen die het kabinet wil nemen om de arbeidsmarkt te hervormen. Onder meer het nulurencontract verdwijnt.
Het kabinet zegt in de brief een koers in te willen zetten naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt. Er worden onder meer stappen genomen die werkenden meer zekerheid moeten geven binnen wendbare ondernemingen. Daarnaast wil het kabinet een gelijker speelveld tussen werknemers en zelfstandigen, met meer duidelijkheid over de vraag wanneer er gewerkt wordt als werknemer of zelfstandige.
"De werking van de arbeidsmarkt is belangrijk voor mensen individueel, maar de arbeidsmarkt is ook een belangrijke draaischijf voor de samenleving als geheel. Een arbeidsmarkt die een positieve bijdrage aan de samenleving levert, is echter geen vanzelfsprekendheid meer. In veel gevallen is investeren in kwalitatief goed werk en mensen buiten beeld geraakt. Teveel mensen komen in de knel, zijn onzeker over hun inkomen of dragen individueel meer risico’s, bijvoorbeeld als ze niet verzekerd zijn voor ziekte", aldus minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Belangrijke adviezen zoals die van de commissie Borstlap, Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en het SER midden en langetermijnadvies hebben de afgelopen tijd gewezen op de problemen. Volgens Van Gennip geven deze adviezen aan dat naast trends als vergrijzing en globalisering, beleidskeuzes en regels een oorzaak van de problemen op de arbeidsmarkt zijn en dat een oplossing alleen te vinden is een holistische arbeidsmarktaanpak.
Vijf thema's
Minister Van Gennip stelt vast dat de genoemde problemen niet vanzelf opgelost worden, ze vragen interventies van, en normering door, de overheid. Samen met werkenden, werkgevers en ondernemers werkt het kabinet daarom langs vijf thema’s aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt:
- Het aangaan van duurzame arbeidsrelaties stimuleren binnen wendbare ondernemingen en het beter reguleren van tijdelijke contracten en driehoeksrelaties.
- Een gelijker speelveld tussen werknemer en zelfstandige, meer duidelijke en opeisbare regels en handhaving.
- Altijd uitzicht op nieuw werk (via leven lang ontwikkelen en een goede arbeidsmarktinfrastructuur).
- Aanpassingen in de arbeidsongeschiktheidswetgeving (WIA).
- Meedoen aan de basis van de arbeidsmarkt.
De komende maanden zullen de verschillende deelonderwerpen verder worden uitgewerkt. In de brief hoofdlijnenarbeidsmarkt worden met name de eerste 2 thema’s verder uiteengezet.
Duurzame arbeidsrelaties
Om meer zekerheid te bieden aan werknemers met flexibele contracten stelt het kabinet dat structureel werk in principe wordt georganiseerd op basis van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd, in lijn met het uitgangspunt van de SER. Dit is ook om tot meer duurzame arbeidsrelaties te komen. Daarom worden de volgende vier maatregelen uitgewerkt:
- Oproepcontracten en min-max-contracten gaan in hun huidige vorm verdwijnen en worden vervangen door basiscontracten, zodat er meer werkzekerheid en roosterzekerheid komt.
- Uitzendcontracten worden verder gereguleerd zodat de positie van uitzendkrachten wordt verbeterd. Ook moet er tenminste sprake zijn van gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden ten opzichte van de werknemers die direct in dienst zijn.
- Opeenvolgende tijdelijke contracten (draaideurflex) worden tegengegaan door de pauze in de keten te schrappen. Een aparte regeling voor seizoenswerk wordt onderzocht.
- Een arbeidscommissie om de toegang tot het recht te verbeteren, dit is een uitwerking van de commissie Roemer.
Wendbare ondernemingen
Ook in de toekomst hebben ondernemers manieren nodig om om te gaan met fluctuaties en innovaties. Daarbij is volgens het kabinet van belang dat deze wendbaarheid niet vanzelfsprekend ten koste gaat van de zekerheid van werknemers. Het kabinet werkt daarom met de sociale partners maatregelen uit die duurzame arbeidsrelaties en wendbaarheid van ondernemingen samen op laten gaan. Deze maatregelen zijn complex; begin 2023 zullen de volgende maatregelen of alternatieven verder zijn uitgewerkt om het aangaan van duurzame arbeidsrelaties aantrekkelijker te maken:
- Het bevorderen dat werknemers van werk-naar-werk worden begeleid na beëindiging van het arbeidscontract.
- Deeltijd-WW.
- Het verbeteren van de regeling rondom loondoorbetaling bij ziekte door in het tweede jaar in te zetten op terugkeer bij een andere werkgever.
Gelijk speelveld
Zelfstandig ondernemers leveren volgens het kabinet "een belangrijke bijdrage" aan Nederland en kan het werken als zelfstandige "het werkgeluk vergroten". Maar er zitten volgens het kabinet ook negatieve kanten aan de forse groei van het aantal zzp’ers, bijvoorbeeld waar het gaat om gedwongen zzp-schap en schijnzelfstandigheid. "Het kabinet wil een adequaat beschermingsniveau voor alle werkenden, oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden tegengaan, zorgen voor de solidariteit binnen de sociale zekerheid en het fiscale stelsel en de wet- en regelgeving verbeteren zodat er meer duidelijkheid komt over contractvormen. Deze kabinetsperiode wordt daarom:
- Ingezet op een gelijker speelveld tussen contractvormen. Onder meer door de komst van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen, mogelijkheden pensioen op te bouwen voor zelfstandigen en beperking van de zelfstandigenaftrek.
- Daar horen ook mogelijkheden bij om collectief te onderhandelen en een steviger plek in de SER voor zzp’ers.
- Meer duidelijkheid geboden over de vraag wanneer werk gedaan moet worden door een werknemer of verricht mag worden door een zelfstandige. Met name het begrip 'gezag' zal verduidelijkt worden; ook komt er een zogenaamd rechtsvermoeden. Dat betekent dat de werkgever voortaan bewijs moet leveren dat er geen sprake is van een dienstverband. In plaats van dat de werkende moet aantonen dat er sprake is van een dienstverband.
Het toezicht en de handhaving op schijnzelfstandigheid wordt volgens minister Van Gennip ook verbeterd, waarbij het huidige handhavingsmoratorium uiterlijk 1 januari 2025 wordt afgeschaft.
Gerelateerd
Werkloosheid blijft opnieuw onveranderd op 3,7 procent
De werkloosheid in Nederland is in oktober opnieuw onveranderd gebleven ten opzichte van een maand eerder. Afgelopen maand zat 3,7 procent van de beroepsbevolking...
Tijdelijke subsidie om werknemers meer uren te laten werken
Werkgevers- en werknemersorganisaties, brancheorganisaties en O&O-fondsen kunnen van 13 januari tot en met 14 februari 2025 subsidie aanvragen voor projecten om...
Detacheringsbureaus merken dat vraag afneemt
Detacheerders zien dat de vraag naar hun diensten blijft afnemen. De branche merkt dat bedrijven door geopolitieke spanningen en het economische klimaat terughoudender...
Meer dan helft werkgevers verwacht personeelstekort
Meer dan de helft van de werkgevers verwacht personeelstekorten. Een kwart van de werkgevers kampt momenteel al met een gebrek aan personeel, nog eens een kwart...
KVK merkt sterke toename aantal zzp'ers in uitvaartzorg
Nederland telt steeds meer zzp'ers in de uitvaartverzorging. Het aantal vestigingen is in het Handelsregister in deze branche in tien jaar met 67 procent toegenomen...