Nieuws 23 april 2024

Aanpak witwassen schiet te kort en raakt bonafide ondernemers

Strengere regels en verplichtingen voor poortwachters om witwassen tegen te gaan werken niet of nauwelijks, terwijl bonafide ondernemers steeds meer in hun bedrijfsvoering worden geraakt.

Dat schrijven ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer. Volgens de organisaties hebben ondernemers te maken met disproportionele regeldruk en gebeurt het te vaak dat zij zelf verdacht worden van witwassen. Daardoor verliezen zij onder meer toegang tot een betaalrekening.

De ondernemersorganisaties winden er geen doekjes om: "De huidige werkwijze is ineffectief en inefficiënt. Dat vinden niet alleen wij, maar eigenlijk alle spelers die zich in de anti-witwasketen bezighouden. Desondanks verandert er niets. Het bedrijfsleven vraagt om meer versnelling en regie van de overheid en komt daarom met een voorstel voor een actieplan."

Betaalrekening

VNO-NCW en MKB-Nederland hebben een actieplan opgesteld om de aanpak "drastisch te verbeteren" en de negatieve gevolgen voor ondernemers te beperken. Daarin pleiten zij onder meer voor een het vastleggen in de wet dat ondernemers recht hebben op een "basis-betaalrekening".

Volgens de ondernemersorganisaties gebeurt het steeds vaker dat bonafide ondernemers geen bankrekening krijgen of de rekening wordt opgezegd omdat ze werkzaam zijn in een 'hoog-risciocategorie'. "De verplichtingen en regels waar banken in het kader van de anti-witwaswetgeving mee te maken hebben, maken hen risicomijdend. We snappen de worsteling bij de bank, maar zonder bankrekening kan een ondernemer helemaal niets meer", aldus de ondernemerskoepels.

VNO-NCW en MKB-Nederland willen naar Belgisch voorbeeld een wettelijk recht op een basis-betaalrekening voor ondernemers. "Particulieren kunnen in Nederland niet bankloos zijn, ondernemers wel. Terwijl een bankrekening een essentiële voorwaarde is om te kunnen ondernemen."

Poortwachters

De Tweede Kamer debatteert nu over het anti-witwasbeleid, vandaar dat ondernemersorganisaties aan de bel trekken. De wetgeving leidt volgens de organisaties tot "enorme verplichtingen bij poortwachters" zoals banken, notarissen, accountants en makelaars. "Het houdt tienduizenden slimme mensen bezig die allerlei checks doen, maar met de opbrengst gebeurt vrijwel niets omdat er aan de publieke kant onvoldoende opsporingscapaciteit en-prioriteit is."

De dreiging van hoge boetes door toezichthouders maakt dat poortwachters voorzichtig zijn, en de ondernemersorganisaties vinden dat zij daardoor "veel meer" uitvragen bij klanten dan nodig is. "Het is onduidelijk waaraan een klant moet voldoen en wat de consequenties zijn voor zowel klant als poortwachter. Moet een poortwachter dan bijvoorbeeld geen diensten verlenen als een klant niet kan voldoen?"

Actieplan

De organisaties dienen een actieplan in bij de Tweede Kamer met vijf punten: doeltreffender en doelmatiger aanpak witwassen, een cashlimiet van drieduizend euro, een basisbetaalrekening, duidelijke en uitvoerbare regels en het aanstellen van een nationaal coördinator witwassen die minimaal een keer per jaar overlegt met ministeries, FIU, OM, toezichthouders, poortwachters en (vertegenwoordigers van) bedrijfsleven en consumenten. "Wat nu mist is centrale sturing vanuit de overheid. Zo'n coördinator moet duidelijke prioriteiten stellen en de voortgang bewaken. We hebben nu geen idee hoeveel er in Nederland wordt witgewassen en wat het rendement van alle inspanningen is."

• Actieplan witwassen VNO-NCW en MKB-Nederland