Opinie 16 april 2018

Een leven lang leren

Een goede accountant kan niet zonder lerend vermogen. Maar leren gaat niet zonder het maken van fouten. En laten we daar nu net niet zo van houden.

'Proberen is leren', leert mijn dochter op school. Sarah is vijf jaar en zit in groep 2. Voor mijn jongste, Ismael, is dat vanzelfsprekend. Ismael is nu bijna twee jaar oud en doet niets anders dan proberen. Zo heeft hij ook leren lopen; met vallen en opstaan. Schaamde hij zich wanneer hij viel, of twijfelde hij om het nogmaals te proberen? Ik denk het niet. Dat hij op het moment loopt alsof hij figureert in The Walking Dead, doet hem ook niks. Maar kinderen worden ouder en blijkbaar moeten we ze tegen de tijd dat ze naar de kleuterklas gaan opnieuw bijbrengen dat ze leren door te proberen. Zo te zien voelen kinderen al op jonge leeftijd aan dat het helemaal niet wenselijk is om fouten te maken.

Nu zal het nog even duren voordat mijn kinderen de werkvloer betreden, maar ik vraag me af hoeveel er tegen die tijd over is gebleven van het 'proberen is leren'-credo. Laten we eerlijk zijn, niemand staat te springen om fouten te maken. Er vervolgens nog eens open over zijn is dan helemaal een brug te ver. Dat is overigens geen raar verschijnsel. Het ligt in onze aard om een goede indruk achter te willen laten; impression management. Fouten maken staat over het algemeen niet gelijk aan het maken van een goede indruk.

Dat is toch jammer, want juist in het maken van fouten zit een enorm leerpotentieel. Wanneer we van mening zijn dat er fouten gemaakt mogen worden en dat we hiervan moeten leren, dan moeten we dit wel faciliteren. Dat is overigens geen nieuwe boodschap, maar het blijkt toch verdraaid lastig te implementeren.

De lerende accountant

Het lerend vermogen is ook voor accountants een uitdaging. Uit de Accountancy Cultuurmeter bleek dat we het moeilijk vinden om fouten en dilemma’s met elkaar te bespreken en er samen van te leren. Hoe zorgen we dan toch dat we vooruit komen?

Ik zie twee aanbevelingen. Enerzijds moeten wij zelf de verantwoordelijkheid voor onze ontwikkeling nemen en open staan voor onze fouten. Zoals kinderen uit eigen initiatief leren kruipen, lopen en praten, zit het ook in onze natuurlijke aanleg om te willen ontwikkelen. Anderzijds moeten we elkaar de ruimte gunnen om fouten te maken. Laten we elkaar er niet op afrekenen, maar er samen op reflecteren. Zo creëren wij samen de ruimte die nodig is om eens stralend te gaan falen.

Toegift: Mocht je meer interesse hebben in het maken van fouten in de audit? Op dit moment is er een onderzoek gaande naar de foutencultuur in de accountantssector: Moving audit teams forward – Designing firm environments for sustainable learning from errors.