Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Twee vennootschappen en een natuurlijk persoon houden de aandelen in de moeder van vier dochter-bv's. Een accountant-administratieconsulent heeft een samenstellingsopdracht voor de moeder en drie dochters.

Twee aandeelhouders, die ook bestuurder zijn van de groep, raken gebrouilleerd en vechten hun geschil onder meer uit bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. Die schorst beide bestuurders. Overigens had de AFM één van hen al eerder weggestuurd en was de ander teruggetreden als bestuurder.

Eind 2011 wordt de groep verkocht.

De teruggetreden bestuurder dient een klacht tegen de AA in bij de Klachtencommissie NBA, die een groot deel van de klacht gegrond verklaart. Daarna dient de teruggetreden bestuurder een uitgebreidere klacht in bij de Accountantskamer.

Klacht

De AA is aan de kant van de weggestuurde bestuurder blijven staan en heeft hem gefaciliteerd bij allerlei onjuiste zaken, zoals het opstellen van onjuiste en zelfs valse stukken en het verzwijgen van concrete informatie. Zo heeft de accountant:

1. een verliesgevende privé-optie van de weggestuurde bestuurder ten onrechte ten laste gebracht van de moeder;
2. in de jaarrekeningen van de moeder niet als zodanig verwerkt dat over het boekjaar 2007 6 ton aan dividend is toegekend en uitgekeerd;
3. ten onrechte kosten van een andere vennootschap ten laste gebracht van de groep, te weten de veroordeling van een dochter om 421.994 euro te betalen;
4. in 2009 "vergeten" 10 miljoen Tjechische kronen (377.786 euro) aan inkomsten op te nemen in de jaarrekening 2009, omdat de weggestuurde bestuurder hem zou hebben opgedragen de inkomsten op een fiscaal gunstiger moment te laten vallen;
5. deze inkomsten in 2011 gesaldeerd met een privéverplichting van de weggestuurde bestuurder die op 7 februari 2011 was aangegaan;
6. leningen aan (deels) privévennootschappen van de weggestuurde bestuurder bij de groep zonder onderliggende leningcontracten geboekt en ten laste van deze vennootschap afgewaardeerd en nagelaten deze leningen in rekening-courant van de weggestuurde bestuurder te boeken, hoewel de klager hem dit had opgedragen;
7. a. een lening die de weggestuurde bestuurder uit de vennootschap heeft verstrekt aan een ander bedrijf laten verdwijnen;
   b. een lening aan weer ander bedrijf afgeboekt terwijl die lening nooit is verstrekt;
8. a. (juridische) kosten inzake een procedure van een bedrijf tegen de weggestuurde bestuurder, de moeder en een andere onderneming geboekt ten laste van vennootschappen die daarmee niets te maken hebben;
   b. een reservering in de jaarrekening van de moeder opgenomen voor het geval de weggestuurde bestuurder of een andere vennootschap (die niet tot de groep behoort) wordt veroordeeld in bovengenoemde juridische procedure;
9. tegen beter weten in, bij voortduring en in strijd met de stukken privékosten van de weggestuurde bestuurder ten laste van de groep en een andere vennootschap gebracht zonder dit te willen corrigeren;
10. afboekingen van de buitenlandse rekeningen ten laste van de moeder gebracht, terwijl uit de weinige facturen die de accountant heeft blijkt dat het niet gaat om kosten die voor de moeder zijn gemaakt;
11. a. een financieel overzicht over 1 januari 2012 tot en met 27 februari 2012 opgesteld, dat onwaar, onbegrijpelijk en bovendien niet in lijn is met zijn eerdere (ook onjuiste) concept-jaarrekeningen;
    b. op basis van het financieel overzicht twee verschillende "Working Capital Statements" (WCS's) opgesteld, terwijl hij wist hoe belangrijk een correct WCS was voor bijvoorbeeld het deel van de verkoopprijs dat de klager zou ontvangen;
12. in de WCS's van 27 april 2012 en 3 juli 2012 en in genoemd financieel overzicht niet-bestaande verplichtingen opgenomen;
13. de stukken die hij in verband met de verkoop heeft opgesteld zonder enige toelichting gerechtvaardigd met een beroep op onbekende "accounting rules".

Verder verwijt de klager dat de accountant zich in de verhouding tussen hem en de weggestuurde bestuurder onvoldoende objectief heeft opgesteld.

Oordeel

De klachtonderdelen 1, 2, 3, 6, 7b en 10 zijn niet-ontvankelijk, omdat de klacht op deze punten te laat is ingediend. Klachtonderdeel 5 en het laatste klachtonderdeel zijn gegrond. De rest van de klacht is ongegrond.

Ad 4 en 5

Volgens de klager zijn de transacties voorgewend en omgeven met valse stukken. De Accountantskamer vindt dat echter onvoldoende aangetoond. Daar staat tegenover dat de accountant de inkomsten en de privéverplichting wel ten onrechte heeft gesaldeerd. Aan de ene kant gaat het om een bate als gevolg van een doorberekende provisie, die gezien de doelstelling van de onderneming en de aard van de overige bedrijfsontvangsten hadden moeten worden verantwoord onder 'Omzet'.

Aan de andere kant was als gevolg van een claim ter grootte van hetzelfde bedrag een kostenpost ontstaan die moesten worden opgenomen onder 'Overige bedrijfskosten'. Gezien het materieel belang zou die apart toegelicht kunnen worden. Het is onjuist om beide posten te salderen, omdat het gaat om twee afzonderlijke posten c.q. gebeurtenissen. In zoverre is klachtonderdeel 5 gegrond.

Ad 7a

Volgens de accountant is de lening afgelost en daarom verdwenen. De klagers hebben dit klachtonderdeel daarom onvoldoende aannemelijk gemaakt.

Ad 8a

Volgens de accountant is hij niet verantwoordelijk voor de betaling van de bankrekening van de betrokken entiteit en is de jaarrekening van die entiteit nog niet opgesteld.

Ad 8b

De accountant zegt dat hij hierover heeft willen praten met zowel de weggestuurde bestuurder als de klager. De Klachtencommissie NBA heeft zich niet over de reservering uitgelaten, maar heeft alleen gezegd dat de accountant "een zorgvuldiger voorbesprekingstraject" had moeten volgen. Anders dan de klager beweert, was de later weggestuurde bestuurder wel bevoegd om een garantie voor die kosten af te geven.

Ad 9

De Klachtencommissie NBA heeft dit klachtonderdeel onder meer gegrond verklaard omdat niet gebleken is dat de accountant een voldoende kritische houding had. Maar die gegrondverklaring heeft in deze tuchtzaak geen betekenis, omdat de klacht in deze zaak zo is geformuleerd dat het erom gaat of de kosten juist of onjuist zijn verwerkt.

De klager kon dus niet alleen maar verwijzen naar de uitspraak van de klachtencommissie en de stukken die in die procedure zijn overgelegd. Die stukken zijn nogal omvangrijk, terwijl je niet van een tuchtrechter mag verwachten dat deze zelfstandig in de stukken op zoek gaat naar wat wel of niet dienstig zou kunnen zijn voor de klacht.

Ad 11

De accountant zegt dat hij alleen de eerste versie van de Working Capital Statements heeft gemaakt in opdracht van en overleg met de financieel directeur van de nieuwe eigenaar van de groep. Deze directeur heeft de latere versies gefabriceerd en daarbij steeds het logo van het accountantskantoor overgenomen.

De gegrondverklaring door de Klachtencommissie heeft in deze tuchtprocedure geen betekenis. De commissie is de perken van de klacht namelijk te buiten gegaan door te zeggen dat de onderbouwing onvoldoende is en niet blijkt dat de Working Capital Statements zijn besproken met het bevoegde orgaan.

Volgens de Accountantskamer was dat niet nodig omdat het stuk alleen is opgesteld met het oog op een "purchase agreement" en ook door die bril moet worden gelezen. De klacht is dus al met al onvoldoende aannemelijk gemaakt.

Ad 12

De klachtencommissie NBA is niet op de klacht zelf ingegaan, omdat het niet op haar weg ligt de financiële overzichten te beoordelen. Wel heeft de commissie het klachtonderdeel desondanks gegrond geacht. Het is de Accountantskamer niet duidelijk wat er niet zou deugen aan het financieel overzicht en/of de Working Capital Statements. Daarbij komt dat de accountant deze stukken alleen heeft opgesteld in opdracht van en in overleg met de nieuwe eigenaar van de groep, zonder een verklaring af te geven bij de stukken.

Ad 13

De klagers hebben onvoldoende duidelijk gemaakt om welke accountantsregels het precies gaat.

Slot

Gezien de duidelijke belangentegenstelling tussen de klager en de weggestuurde bestuurder heeft de accountant inderdaad te weinig gedaan om de bedreiging van zijn objectiviteit tegen te gaan. Het had bijvoorbeeld de voorkeur verdient dat de accountant bij elk concept dat hij opstelde op zijn minst duidelijk had gesignaleerd dat deze bepaalde punten bevatten die vatbaar waren voor discussie.

Maatregel

Waarschuwing.