Lex van Almelo

In het strafrechtelijk onderzoek van de FIOD tegen de Brabantse vermogensbeheerder Box Consultants schendt een rechercheur c.q. tuchtrechtcoördinator van de FIOD/Belastingdienst het verschoningsrecht van een advocaat van Stibbe. De advocaat dient meerdere klachten in tegen deze registeraccountant/accountant-administratieconsulent. In 2021 legt de Accountantskamer de accountant twee maal een berisping op en in 2024 een tijdelijke doorhaling voor zes maanden. Beide partijen hebben hoger beroep aangetekend tegen de uitspraken van de Accountantskamer. Daarover heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven nog geen inhoudelijke uitspraak gedaan.

In de hogerberoepsprocedure heeft het college in januari van dit jaar al wel gezegd dat de aangeklaagde accountant de vertrouwelijke stukken van de advocaat mag gebruiken voor zijn verweer. In deze procedure onderbouwt de klagende advocaat zijn klacht met stukken die onder het verschoningsrecht vallen. Daarom mag de accountant er zijns inziens geen kennis van nemen. In de tussenbeslissing zegt het college dat de genoemde stukken weliswaar vallen onder het verschoningsrecht van de advocaat. Maar die heeft de stukken zelf ingediend bij de Accountantskamer in de twee klachtprocedures tegen de accountant, waartegen het hoger beroep is ingesteld. Daarom kan de advocaat in de onderhavige tuchtprocedures geen beroep meer doen op het verschoningsrecht en niet verhinderen dat uit de inhoud van met name e-mailberichten wordt geciteerd, dat de mails worden geparafraseerd of dat daarnaar wordt verwezen.

Omdat de advocaat zijn tuchtklacht onderbouwt met die stukken brengt het recht op een eerlijk proces en het beginsel van wapengelijkheid met zich mee dat de accountant zich daartegen zonder belemmeringen moet kunnen verweren, aldus de beslissing van het college uit januari 2025. Tot zover niets nieuws.

Nieuwe klachten

In april 2025 dient de advocaat van Stibbe twee nieuwe klachten in tegen de accountant. De accountant vraagt aan de Accountantskamer of hij voor het verweerschrift tegen deze nieuwe klachten gebruik mag maken van stukken, die volgens de klagende advocaat vallen onder het verschoningsrecht. De klagende advocaat vindt dat dit niet mag en wijst op de beschikking die de Hoge Raad in maart 2025 heeft gegeven in een fiscale procedure.

Als een advocaat vertrouwelijk stukken inbrengt in een fiscale procedure betekent dat volgens de Hoge Raad niet dat de advocaat het verschoningsrecht óók prijsgeeft in een (mogelijk) latere strafrechtelijke procedure. Wel komt het vertrouwelijke karakter te vervallen als de belastingrechter de vertrouwelijke gegevens vermeldt in de uitspraak en die uitspraak openbaar wordt. De advocaat kan zich dan voor wat betreft de openbaar geworden gegevens niet meer beroepen op het verschoningsrecht. De belastingrechter kan zelf beslissen welke gegevens al of niet in de uitspraak worden vermeld.

De Accountantskamer volgt deze beschikking van de Hoge Raad niet, maar de tussenbeslissing van het College van Beroep voor het bedrijfsleven wél. De geprivilegieerde stukken behoren namelijk tot de processtukken van de nieuwe tuchtklachten, terwijl het weer gaat om een tuchtrechtelijke procedure bij de Accountantskamer tussen dezelfde partijen. Door de geprivilegieerde stukken bij de eerste twee klachten over te leggen aan de Accountantskamer en aan de accountant heeft de advocaat van Stibbe het vertrouwelijke karakter ervan prijsgegeven tegenover de tuchtrechter en de accountant in het kader van de procedure bij de Accountantskamer.

Bovendien gaat het bij de beschikking van de Hoge Raad om fiscaal- en strafrechtelijke procedures met verschillende tegenpartijen - het Openbaar Ministerie en de belastinginspecteur – en verschillende rechters - de strafrechter en de belastingrechter.