Adrie Boxmeer

De toekomstvisie van de NBA formuleert ook ambities ten aanzien van de vernieuwende kracht van de accountancy: "Het accountantsberoep anticipeert op ingrijpende veranderingen en ontwikkelt producten met een toegevoegde waarde voor klanten en voor het maatschappelijk verkeer. Accountants verschaffen op continue basis assurance bij financiële en niet-financiële informatie en zetten hiervoor vanuit een regierol de nodige expertise in. Accountants zetten de nieuwste digitale technieken in voor het efficiënter uitvoeren van hun werkzaamheden."

Ook in mkb

Volgens Jan Wietsma krijgen accountants en ondernemers de komende jaren met drie grote vernieuwingen te maken: robotisering, de circulaire economie en de energietransitie. "Denk niet dat je daar als klein kantoor niet mee te maken hebt. Want deze thema's gaan iedereen aan, dus ook de mkb-accountant. Als je er niets mee doet, dan kom je er op een slechte dag achter dat je gisteren je geld nog op een bepaalde manier verdiende, maar dat dit vandaag niet meer gaat."

'Deze thema's gaan iedereen aan, dus ook de mkb-accountant.'

Wat betreft de robotisering: de NBA wil op korte termijn de kennisgroep Accounttech oprichten. Wietsma: "Die had er natuurlijk allang moeten zijn. Aan de andere kant: veel kleine kantoren die niet bij een serviceorganisatie zijn aangesloten, staan vaak nog aan het begin van automatisering en digitalisering. Dus het is zeker nog niet te laat, maar er moet nu wel worden doorgepakt."

RGS als katalysator

Dat geldt zeker voor de ontwikkelingen rond het Register Grootboekschema (RGS). Wietsma: "Met RGS kunnen financiële rapportages aan bijvoorbeeld overheid en banken volgens een gestandaardiseerd systeem worden gemaakt. Het is de tussenstap tussen de diverse grootboekschema's die er bestaan en SBR, het elektronische systeem waarmee bedrijven rapportages versturen naar de Belastingdienst, het CBS en de Kamer van Koophandel. RGS wordt een katalysator. De wijze waarop bedrijven hun financiële gegevens vastleggen zal er drastisch door veranderen. En dus ook het werk van de accountant. Alleen beseffen veel mkb-bedrijven dit nog niet en hun accountants ook niet. We werken samen met de Belastingdienst, het CBS, de SRA, NOAB, softwarebedrijven, brancheorganisaties en financiële instellingen om te komen tot RGS 3.0, dat een robuuste standaard moet worden." 

Blessing in disguise

Volgens Bauke Krist richt de Volksbank zich met zijn merken op de zelfstandige ondernemer. "Dat is vaak een zelfstandige zonder personeel, maar ook het micro- en kleinbedrijf horen hierbij. Daarom juichen wij elke technische ontwikkeling toe die de administratieve lastendruk van deze zelfstandigen vermindert.

'De hele ontwikkeling rond fintech zal het werk van ons, de banken, maar ook van de accountants, aanzienlijk veranderen.'

Het RGS past daar uitstekend in. De hele ontwikkeling rond fintech zal het werk van ons, de banken, maar ook van de accountants, aanzienlijk veranderen. Het is een blessing in disguise. Het verstrekken van kleine kredieten in de vorm van een rekening-courant is immers naar verhouding vrij arbeidsintensief en kostbaar. Als we door automatisering en standaardisering zoals het RGS die kosten omlaag kunnen brengen, dan wordt het aantrekkelijker om de zelfstandige van krediet te voorzien."

Groene brigade

Een tweede maatschappelijke verandering die verstrekkende vernieuwde gevolgen zal hebben voor de accountancy is de circulaire economie. Wietsma: "Grondstoffen raken uitgeput, waardoor we die steeds vaker moeten gaan hergebruiken. Wat je daar als accountant mee hebt te maken? Alles. Want de waarde van grondstoffen gaat veranderen. Ook wordt het bezit van productiemiddelen minder belangrijk dan het gebruik ervan. Verder zullen klanten zich afkeren van producten die niet duurzaam zijn. De gevolgen voor de financiële waarde van je onderneming kunnen enorm zijn. Dat besef is nog onvoldoende doorgedrongen, niet alleen bij ondernemers maar ook bij hun accountants."

Binnen de NBA is inmiddels de werkgroep 'De Groene Brigade' opgericht. Doel: NBA-leden op weg te helpen bij de mogelijkheden die de verduurzaming van de samenleving biedt. Wietsma: "Ondernemingen moeten in de toekomst duurzaamheidsverslagen publiceren. Wat moet daarin komen te staan? Een mooie taak voor accountants om klanten daarbij te adviseren." 

Innovatielab

Verreweg de meest majeure omwenteling, waar niet alleen accountants voor staan maar de gehele samenleving, is de energietransitie. In het eerste deel van deze serie spraken we daarover met NBA-voorzitter Pieter Jongstra en Kees Vendrik, hoofdeconoom bij Triodos Bank. In het Klimaatakkoord van Parijs is afgesproken dat in 2030 de temperatuur op aarde met niet meer van twee graden mag zijn gestegen en bij voorkeur met niet meer dan anderhalve graad. Voor Nederland betekent dit een reductie van de CO2-uitstoot met 49 procent binnen twaalf jaar.

Wietsma: "Een immense operatie met enorme gevolgen. Want wat moet je tegen een klant zeggen die nu nog geld verdient met een productieproces dat zich kenmerkt door veel CO2-uitstoot? Dat hij de boel maar beter kan opdoeken tussen nu en 2030? Of help je hem bij de zoektocht naar een nieuw verdienmodel? Het laatste natuurlijk, maar hoe doe je dat? We overwegen een innovatielab op te zetten waarin overheid, bedrijfsleven en NEMACC, de FAR en het kenniscentrum van de NBA samenwerken om de antwoorden op dit soort vraagstukken te formuleren."

Scherpe keuzes

De Volksbank heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Krist: "We willen bankieren met een menselijke maat, dat houdt in dat het belang van onze klant, de samenleving, de medewerker en de aandeelhouder in balans moet zijn. Dit bepaalt de keuzes die we maken.”

ASN, een van de banken onder de paraplu van de Volksbank, ontleent aan het streven om duurzaam te opereren zelfs haar bestaansrecht. Krist: "Klanten kiezen om die reden heel bewust voor deze bank. Ze doen hetzelfde bij de producten die ze kopen. Ondernemers en accountants moeten zich hiervan meer bewust worden. Het spreek voor zich dat die keuzes rond de energietransitie alleen maar scherper komen te liggen. Bedrijven en accountants moeten daar vroegtijdig op inspelen."