NBA-voorzitter Kris Douma licht het bestuursbesluit rondom de verplichte rapportering over fraude en continuïteit nader toe.

Discussie Column 22 december 2021

Besluitvorming

Beste leden van de NBA,

Twee dagen na mijn verkiezing als nieuwe voorzitter van de NBA schreef ik jullie een brief, die ik afsloot met de woorden "u hoort van mij". Ik wil er geen gewoonte van maken elke week een brief te schrijven, maar ik heb beloofd voor Kerstmis bij jullie terug te komen met een verantwoording over de besluitvorming rond de verplichte melding van fraude en continuïteit.

Bij deze column treffen jullie het ACB-advies en de door het ACB voorgestelde wijziging van Standaard 700 aan, die op 8 december aan het bestuur zijn voorgelegd. Dit advies is in de bestuursvergadering voorzien van uitgebreide mondelinge toelichting. Het ACB heeft vervolgens het verstrekte advies nader op schrift gesteld.

Snelheid

In de communicatie rondom het bestuursbesluit van 8 december is gekozen de leden van de NBA zo snel mogelijk te informeren. Het bestuur zag die noodzaak, omdat de standaard per 1 januari 2022 van toepassing is voor de melding van fraude bij organisaties van openbaar belang. Hierdoor ontbrak op dat moment de uitgebreide verantwoording van het besluitvormingsproces. Dat had beter gekund. Leden horen te weten hoe een zo belangrijk besluit genomen is, op grond van welke afwegingen en hoe de consultaties zijn gewogen.

Bestuursbesluit

Het bestuur heeft het ACB-advies op 8 december overgenomen met twee aanvullingen. De eerste aanvulling betreft de situatie wanneer de accountant heeft bepaald dat er geen significante frauderisico's zijn, of dat er geen gerede twijfel bestaat over de continuïteit. In dat geval kan volgens het ACB worden volstaan met een verkorte onderbouwing. Het NBA-bestuur volgt die lijn, maar vindt dat ook in de verkorte vorm de accountant altijd aandacht moet besteden aan 'werkzaamheden en uitkomsten en/of waarnemingen'. Dat is belangrijk, omdat de accountant daarmee transparant maakt hoe diens conclusie tot stand is gekomen. Het ACB heeft aangegeven bovenstaande in de uiteindelijke standaard te verduidelijken.

Ten tweede heeft het NBA-bestuur de intentie uitgesproken om ook bevindingen toe te voegen aan de beide secties in de controleverklaring. Hiermee maken we die verklaring relevanter voor de gebruikers. De toepassing hiervan brengt echter de nodige onzekerheden met zich mee, en mogelijk ook aanpassing van regelgeving. Daarom kiest het bestuur het komend jaar voor een aanmoedigingsbeleid. Na dit jaar zullen we de ervaringen op dit punt evalueren. De opzet en de criteria van deze evaluatie maken we nog bekend. Het jaar daarop, als er ook ervaringen zijn opgedaan met niet-oob-organisaties, wordt de volledige standaard geëvalueerd.

Regelgevend proces

Ik realiseer me dat er ook meer in het algemeen kritiek is op de wijze waarop het regelgevend proces bij de NBA is ingericht. Dit is voor het NBA-bestuur niet nieuw. In 2020 heeft het toenmalig bestuur al opdracht gegeven aan een externe deskundige om dit proces door te lichten. Na een brede analyse kwam zij met aanbevelingen om bij de totstandkoming van regelgeving meer transparantie te betrachten en om externe stakeholders nadrukkelijker in het proces te betrekken. Dit advies is in opdracht van het bestuur uitgewerkt tot een concreet voorstel, dat in januari openbaar wordt geconsulteerd. Op basis van de uitkomsten zullen we het gehele proces van regelgeving – van agendering tot en met besluitvorming – op een nieuwe leest schoeien.

Conclusie

Ik zie op dit moment geen inhoudelijke reden om het besluit terug te draaien. Het is een belangrijke stap in de nadere invulling van de rol van de accountant op het gebied van fraude en continuïteit.

Ik zie echter wel redenen om op grond van het gevolgde besluitvormingsproces en de gebrekkige transparantie te erkennen dat het beter had gemoeten. Dus ik zeg toe dat we dat in de toekomst ook gaan doen. Ik sta ervoor open om daarover met iedereen in gesprek te gaan.

• Continuïteit en fraude in controleverklaring; ACB-advies aan bestuur (powerpoint, 8 december 2021)
• Tekstvoorstellen aanpassing Standaard 700 (memo, 6 december 2021)
• Verplichte rapportering over continuïteit en fraude in de controleverklaring (ACB-advies aan bestuur, 20 december 2021)