Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Columns > 2024 > 12 > Mensen vinden het heerlijk om je te zien falen
Marjan Heemskerk

Waarom vinden mensen het lastig om je te feliciteren als er iets goed gaat, maar zijn ze er als de kippen bij als je een keer een fout maakt, vraagt Marjan Heemskerk zich af.

Discussie Column

Mensen vinden het heerlijk om je te zien falen

Leestijd van ongeveer 3 minuten 12 reacties

Een tijdje geleden maakte ik een foutje. Het ging om een social media bericht op LinkedIn. In de bijbehorende tekst schreef ik: "dan verdien je 4.000 euro per week". En die 'week' had 'maand' moeten zijn. Foutje. In het bijbehorende achterliggende artikel waarnaar ik verwees, stond het overigens wel correct. Maar het gaat me nu even om de reacties die ik kreeg en wat ik daarmee gedaan heb. 

Want mensen vinden het heerlijk om je te kunnen betrappen op zo'n fout. De normaal gesproken zogenaamde gluurders (mensen die wel alles van je bekijken, maar nooit een reactie achterlaten), gingen nu ineens wel reageren. Ze buitelden over elkaar heen om me op mijn Grote Fout te wijzen. Reageerders verkneukelden zich over mijn fout en wisten niet hoe snel ze moesten reageren. "Als je zulke dingen al niet goed kan dan, dan bel ik jou zeker niet als ik een accountant nodig heb." Nu kun je mij daar toch al jaren niet meer voor bellen, maar dat terzijde.

Mensen vinden het dus heerlijk om je te zien falen. Waar komt dat vandaan? Waarom vinden mensen het lastig om je oprecht te feliciteren als er iets goed gaat en zijn ze er als de kippen bij als je één keer een foutje maakt? Als je zoals ik de afgelopen jaren ruim vierduizend berichten hebt geplaatst, waarvan die ene met een foutje het opmerkelijk goed doet, is dat op zijn minst opvallend te noemen. Hoe kan het dat een foutje toch zo'n aandacht trekt?

Die vraag ik stelde ik vervolgens in een ander bericht. Gelukkig waren de reacties daarop een stuk vriendelijker. Veel reacties hadden een volgende strekking: "Je moet maar zo denken: 'alleen mensen die nooit iets doen, maken nooit fouten'." Fouten maken hoort erbij en daar kun je alleen maar van leren. Ik zie het dan ook vooral niet als falen, maar meer als een volgend leerpunt.

Falende accountants

Ook in de accountancy falen we wel eens. Logisch, want we zijn aan het werk en het is niet dat we niet in de schijnwerpers staan. Maar wat vinden mensen (het maatschappelijk verkeer, de media) het toch weer lekker als ze zien dat accountants wéér de fout in zijn gegaan.

Neem de constante stroom aan nieuwsberichten over de examenfraude, die we nu ook terugzien bij kleinere accountantskantoren. Heerlijk vinden mensen het om de accountant te kunnen wijzen op dit falen en hoe slecht we als beroepsgroep wel niet zijn.

Wat denk je dat dit doet voor jonge accountants? Als ze zien dat falen in je werk direct leidt tot publiekelijk aan de schandpaal te worden genageld. Denk je dat ze dan nog een keer zullen durven zeggen dat er iets niet goed gegaan is? Dat maakt de drempel alleen maar hoger.

Fouten maken hoort erbij

Nee, beter kunnen we fouten maken en falen normaliseren en bespreekbaar maken. Meer open zijn over wat niet goed is gegaan en daarvan leren. Dat is zo ontzettend nuttig in je werk. Veel nuttiger dan direct iemand de grond in boren. Want, zoals ook mijn volgers zeggen: "Alleen de mensen die niets doen, maken nooit fouten."

Wat vindt u van deze column?

Reageer

Marjan Heemskerk is registeraccountant. Sinds 2016 blogt en vlogt ze als The Happy Financial over persoonlijke financiën en bespreekt thema's voor ondernemers in het mkb. Eerder werkte ze bij PwC, BDO en Witlox Van den Boomen.

12 reacties

S. Bruinsma

Bedankt voor wederom een lezenswaardige column.
Tja, zo gaat dat, blijkbaar.
Iedereen zou (per ongeluk, overzienbare) fouten/foutjes mogen maken en daarvan leren, maar voor accountants ligt dat iets anders.
Studenten/aspirant-accountants vertel ik wel eens dat iedereen fouten mag maken, mits je daarvan leert, de consequenties aanvaard en de gevolgen corrigeert, maar dat het voor accountants beter is als je leert van ANDERMANS fouten.

Alexander Vissers

@ Marcel Pheijffer: zoals je weet ben ik geen hoogleraar Staats- en bestuursrecht. En verder heb ik de minister al eerder opgeroepen middels een wet het bestuur en de ledenvergadering op te heffen en een gevolmachtigd bewindvoerder aan te stellen die orde op zaken stelt bij de NBA net zoals dat bij dat andere openbare lichaam, St. Eustatius is gebeurd. Tevens is een wetswijziging onontkoombaar na 40 jaar wetgevingssabotage. Tekenend is dat afgelopen ledenvergadering het bestuur aangaf de regelgeving te willen herzien: dat moet het niet plannen maar had het twee en een half jaar gelden onmiddellijk moeten doen, bij de geringste twijfel regelingen intrekken en of onverbindend verklaren. Binnen twee weken kun je de regelgeving doorlichten en intrekken. Zolang de in art. 19 lid 2 Wab genoemde verordeningen en deels de controlesectie van de NVCOS in stand blijven is er niets aan de hand. Alle handreikingen onmiddellijk intrekken evenals alles gerelateerd aan kwaliteit en kantoortoetsen. Met stille trom wordt er ex post een (ondeugdelijke) basis geschapen voor de NVKS. Het is helemaal niet leuk om de NBA te zien falen en het ministeriële toezicht op de NBA te zien falen het is alleen maar uiterst pijnlijk en kwalijk. En dat allemaal schaamteloos en consequentieloos verpakt in spin en retoriek. Het is niet heerlijk de NBA te zien falen, het is alleen maar hartverscheurend dat het zo lang duurt. En fouten toegeven hoeft helemaal niet "veilig" personen in verantwoordelijke posities die blunderen moeten gewoon opstappen.

Marcel Pheijffer

Alexander: solliciteer jij nog op de voorzittersfunctie?

Alexander Vissers

@ Marcel Pheijffer: Doorgaans gaan fouten niemand iets aan, er is geen wet tegen fouten en vrijheid van onderneming is een waardevol grondrecht. Bij uitzondering moeten burgers of ondernemingen over sommige fouten verantwoording afleggen aan bijv. cliënten of mogelijk toezichthouders die de burgerrechten hebben te respecteren. Private partijen hoeven publiekelijk geen verantwoording af te leggen tenzij bij wet anders bepaald (bijv. ad hoc mededeling beurs) in tegenstelling tot overheden die zich wel publiekelijk dienen te verantwoorden. En verder geen trial by media en vooral niet via dit forum.
@ Arnout van Kempen: Inderdaad fouten van accountants begrijpt ten eerste bijna niemand en veel gelach levert het ook niet op.
@Peter Schimmel: de spijker op de kop: ontsla de PR medewerkers en copywriters en schaf de beroepseed die ook al geen wettelijke basis heeft z.s.m. af. Niemand kan iets met die retoriek en het schaadt allen maar de ernst die de kern van het beroep is. Accountants moeten zo onzichtbaar mogelijk zijn en blijven. Overigens zit ook de NBA vol op de lijn van de "masters of the universe" met de thema's "duurzaamheid" "continuïteit" en "fraude". En dat terwijl ze zich toch beter op hun talloze eigen fouten zouden kunnen concentreren. Beter de volgende voorzitter geen socioloog en geen politicus maar een (emeritus) hoogleraar Staats- en bestuursrecht met affiniteit voor het recht van de Europese Unie.

René J.A.M. Vromans

@arnout, "gecultiveerd slachtofferschap" is mooi beschreven in jouw uitgebreide reactie.

Op een column die slechts met letters is gevuld over een niet bestaand probleem!

Laten wij allemaal wel het goede voornemen hebben om komend jaar in 2025 het beter te gaan doen (met erkenning dat het niet altijd goed genoeg was van wat wij in het verleden deden).

Dat maakt ieders “falen” in het verleden ook wat minder groot.

Ron Heinen

Ik denk dat het belangrijk is bij dit onderwerp te onderkennen dat er verschillende typen fouten zijn.

Wanneer er sprake is van bewuste misleiding met voorbedachte rade, zoals bij frauderen met financiele cijfers voorkomt, dan is dit natuurlijk veel ernstiger dan een onbewuste fout zonder voorbedachte rade.

Arnout van Kempen

Volgens mij is er ook zoiets als gecultiveerd slachtofferschap. Mensen wijzen je op een vergissing, glimlachen om een fout. Dat is echt iets heel anders dan “het heerlijk vinden om je te zien falen”. Komop zeg.

Neem het bericht van Govers. Wie moet nu niet glimlachen als je leest dat ze twee jaar eerder hun eeuwfeest moeten vieren? Daar zit toch niemand te genieten omdat ze falen? Welnee, een onschuldig, hooguit grappig, foutje, met voor Govers waarschijnlijk een paar onhandige gevolgen, maar verder niets. Accountants die zich vergist blijken te hebben in cijfers, grappig. Maar “heerlijk om ze te zien falen”?

En ook bij serieuzer falen. Wie zat te genieten van de ondergang van Accon avm? Of van Andersen? Heerlijk om te zien falen? Leerzaam, allicht. Ongemakkelijk, plaatsvervangende schaamte, natuurlijk. Maar heerlijk om te zien?

Ik heb er geen onderzoek naar gedaan en ik ben sowieso geen wetenschapper dus het is slechts mijn interpretatie van mijn beperkte waarneming, maar ik geloof er helemaal niets van dat mensen (alle mensen, een paar mensen, een enkeling?) het heerlijk vinden om je te zien falen. In tegendeel, ik ervaar dat mensen enorm vergevingsgezind zijn, als je je falen erkent en er van probeert te leren.

En natuurlijk, soms vinden anderen dat je faalt en jijzelf niet. Dan wordt de discussie lastiger. Of je vindt zelf ook wel dat je faalde, maar om juridische redenen kan je daar simpelweg niet erg open over zijn, of erkenning zou de schade alleen maar groter maken, dat is lastig. Maar ook dan zitten maar heel weinig mensen te genieten van je falen.

Zijn er eikels in deze wereld (met excuses voor mijn Frans), ongetwijfeld. Maar misschien is het ook een idee jezelf niet onnodig slachtoffer te voelen van een paar eikels, als je best weet dat je door heel veel meer mensen op handen wordt gedragen. Als beroepsgroep, als kantoor, als individuele professional, etcetera.

Marcel Pheijffer

Iedereen maakt fouten en dat mag ook.

Oproepen tot veilig leren, verbinding en begrip mogen natuurlijk ook en hebben nut.

Maar ze hebben pas effect als mensen, besturen en organisaties fouten ook ruimhartig erkennen en er verantwoordelijkheid voor nemen door eventuele schade ook te erkennen en te compenseren.

Aan de handelingen in de laatste alinea schort het vaak. Dan roepen personen, besturen en organisaties het over zichzelf af als ze (fors) worden aangesproken op hetgeen er misgaat.

Dat geldt ook voor het in de column genoemde onderwerp van de examenfraude - maar er zijn legio voorbeelden binnen de sector - waarin de sector volhardt in babbelverhaaltjes en woordspelletjes, zonder adequaat openheid van zaken te geven. Dan roep je het over jezelf af.

Kortom: fouten maken hoort erbij en kan niet worden voorkomen. Maar als je er verantwoordelijkheid voor draagt, dan moet je ook laten zien dat je die neemt. En daar zit nu net het probleem.

Peter Schimmel

Mooi commentaar.
Een goed betalend beroep dat teveel belooft, bijvoorbeeld in haar eed of de 'master of the universe' uitingen van accountantsorganisaties, roept irritatie en leedvermaak op bij onvermijdelijk falen. Enige bescheidenheid, nederigheid en de door de Jan gevraagde paradigma verschuiving, dat fouten maken hoort bij een lerend beroep, zou enorm helpen. Moet je wel een bestuur hebben dat daar voor open staat. Ik ben het nog niet tegengekomen.

Richard Knops AA

Goede column. Het klopt wat je zegt. Dit is de belangrijkste reden waarom ik minder schrijf en vrijwel niet meer deelneem aan linkedin. Ik ben de negatievecomments moe. Het kost me meer energie dan het met oplevert. Workshops doe ik nog wel. Daar krijg ik energie van. Fijne jaarwisseling Marjan en blijf content maken. Er is vraag naar en jij doet het goed !

Alexander Vissers

Beste Marjan Heemskerk, je indruk dat "het maatschappelijk verkeer, de media" het lekker vinden dat accountants wéér de fout in gaan deel ik niet. Het maatschappelijk verkeer boeit het geen snars en de afgezien van dit platform en een columnist op FD is er met geen mogelijkheid aandacht voor te krijgen. Cliënten zijn vosltrekt tevreden met accountants, de VEB klaagt alleen omdat er rapporten verschijnen en over de breedte heeft nog geen procent van de bevolking ooit een accountantsverklaring gelezen. Begrijpelijk want ze zijn ook onleesbaar. Dan, het blijven doorgaan over examenfraude terwijl er noch sprake is van een examen noch van fraude is stuitend, smadelijk verboden en strafbaar. Wat het maken van fouten door accountants: het is in mijn ogen veel kwalijker dat de overheid bij voortduring en herhaling fouten maakt, in casu met name de NBA en de AFM die bij herhaling door de rechter gewezen zijn op hun falen, bij deze treedt geen verbetering in. Kennelijk is de stelling dat je van je fouten leert in zijn absoluutheid niet waar, en nog erger de straffeloosheid en het gebrek aan consequenties voor disfunctionerende bestuurders zorgt ervoor dat fouten geen leereffect hebben. Sancties hebben leereffect, dat kunnen we uit handhaving afleiden.

Jan Wietsma

Tijdens de sessie over 'Frontverhalen' op de accountantsdag werd door Dick Alblas al gememoreerd dat het accountantsberoep ongenadig is als je fouten maakt. In de meeste gevallen laten we iemand die een fout maakt in de kou staan.

Dat het beroep zo ongenadig is voor degene die fouten maken komt doordat het beroep geen veilige leeromgeving heeft gecreëerd.

Dus praten we niet over onze fouten, maar werken ze weg, met de hoop dat het nooit voor de tuchtrechter komt. Met als gevolg dat het beroep dezelfde keer op keer maakt.

Het kan anders, maar dan is er eerst een paradigmashift nodig waarin veilig leren om zo kwaliteitsverbetering te borgen voorop komt te staan.




Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum