Het beroep is gebaat bij eerlijk en transparant toezicht, waarbij alle NBA-leden op gelijke wijze worden behandeld, stelt John Weerdenburg.

Discussie Column 10 oktober 2025

Grotere pakkans mkb-accountants onder nieuwe NVPE-regeling?

De NBA raadpleegt haar leden over het ontwerp van de nieuwe NVPE 2026. Op zich een nobel streven, want dat onderwerp raakt ons allemaal. Dus ja, het is fijn dat onze beroepsorganisatie oprecht benieuwd is naar onze visie hierop. Ook niet meer dan logisch, gezien het rechtstreekse verband met de blijvende kwaliteit van onze beroepsuitoefening. In ieder geval mogen we als leden dus wat vinden van die NVPE 2026. Maar dat lijkt dan ook de eindhalte van deze lijn. Het gaat hier namelijk om een Nader Voorschrift en niet om een Verordening. Er wordt dus níet over gestemd in de ledenvergadering. En het NBA-bestuur mag de regeling zelfstandig verbindend verklaren voor haar leden.

Terug naar de raadpleging. De NBA heeft in dit kader een aantal FAQ's met bijbehorende antwoorden gepubliceerd. Twee daarvan roepen bij mij serieuze vragen op:

1. Wat doet de NBA om fraude met PE te voorkomen? Antwoord NBA: "De NBA vertrouwt op de eigen verantwoordelijkheid van haar leden, maar voert wel steekproeven uit en beoordeelt portfolio's. In principe hebben alle leden gelijke kans om geselecteerd te worden. Het bestuur kan besluiten tot risicogerichte steekproeven."
2.  Wat is de 'pakkans' als je niet aan de PE-verplichting voldoet? Antwoord NBA: "De NBA controleert via steekproeven of de PE-verplichting voldoende is nageleefd. Wie niet voldoet, krijgt eerst ondersteuning. Alleen als dat niets oplevert, kunnen er (tucht)maatregelen volgen."

Realiteit in het mkb: structureel toezicht, géén steekproeven

Deze antwoorden suggereren een gelijke pakkans voor alle leden. Maar mijn waarneming – weliswaar beperkt tot kantoren met maximaal drie accountants – wijst op iets anders. In het mkb is er namelijk géén sprake van steekproeven, maar wordt het PE-portfolio van íedere mkb-accountant in ieder geval eens in de drie jaar gescreend. Dat gebeurt formeel niet door de NBA, maar door de Raad voor Toezicht. De context daarvoor is dan het ontwikkelingsgesprek of de (her)toetsing, met aandacht voor het POP en de reflectie erop. Wie niet voldoet, krijgt géén ondersteuning zoals die voort kan komen uit de steekproef, geen bemoedigende aai over de bol, maar moet in een verbeterplan aandacht besteden aan het POP.

Misleiden de FAQ’s?

Voor veel accountants zijn de FAQ's van de NBA een belangrijke bron om hun toekomstige PE-verplichting te beoordelen. Om die reden is het uitermate belangrijk dat die FAQ's niet op een vrijdagmiddag worden bedacht, maar met volle scherpte. Op basis van voornoemde antwoorden kan ik nu geen andere conclusie trekken dan dat de pakkans voor accountants blijkbaar ongelijk is. In een sombere, herfstachtige bui zou ik zelfs kunnen denken dat het bestuur in Hoofddorp meent dat mkb-accountants makkelijker en vaker frauderen met PE dan de andere 'bloedgroepen'.

Mijn vraag is daarom: is deze ongelijke behandeling een bewuste keuze? Hoe staat de mkb-accountant op de radar bij het bestuur van de NBA? Als beroepsgroep zijn we gebaat bij een eerlijk en transparant toezichtstelsel, zodat álle leden – ongeacht de grootte van hun praktijk – op gelijke wijze worden behandeld. Meten met twee maten lijkt me hier niet gepast. Noch gewenst.