December is voor veel ondernemers een moment van afronden, vooruitkijken en het bekende 'frisse jaarbeginsel'. Ze duiken in hun administratie, lopen hun abonnementen door, bepalen of ze nog willen investeren voor het einde van het jaar en maken plannen voor 2026. En bij wie kloppen ze daarvoor aan? Bij accountants, aldus Marjan Heemskerk.
Discussie ColumnDe decemberparadox: waarom accountants rust creëren voor iedereen, behalve voor zichzelf
Ondernemers ervaren december als een drukke maand, maar bij accountants is het een soort jaarlijkse survivalrun. Terwijl de rest van Nederland kerstborrels en eindejaarsgesprekken voert, zit de gemiddelde accountant met een mok lauwe koffie achter een scherm vol knipperende meldingen, zoekend naar het begin van een draad die ooit een to-do-lijst was. December legt genadeloos bloot hoezeer accountants gewend zijn om anderen van rust te voorzien en zichzelf structureel overslaan.
Het mooie (of eigenlijk het pijnlijke) is dat dit ritueel elk jaar identiek is. De drukte is voorspelbaar, de deadlines zijn bekend, de vragen van klanten verschillen nauwelijks per jaar. De meeste kantoren zouden het verloop van december bijna kunnen automatiseren. Toch voelt het ieder jaar weer alsof de storm onverwacht binnenvalt. Aan de buitenkant houden accountants zich professioneel overeind, maar intern speelt zich iets heel anders af: een opeenstapeling van last-minute verzoeken, doorgeschoven optimalisatieprojecten en de stille hoop dat de eigen administratie zich vanzelf oplost.
Volg je eigen advies op
Ondernemers krijgen in december van hun accountant adviezen over balans, structuur, tijdig handelen en strategisch vooruitplannen. Maar zodra het over de accountant zelf gaat, lijken die principes verdampt. Waar klanten een overzichtelijke checklist krijgen voor het jaareinde, werkt de accountant zelf vanuit een mengvorm van adrenaline en improvisatie.
Neem de inbox. Waar ondernemers aan het eind van het jaar trots kunnen zeggen dat ze "eindelijk eens opgeruimd hebben", verandert de mailbox van accountants juist in een soort archeologische site. Elke laag mails vertelt iets over een vorig project dat nét niet meer in november paste. Alles is urgent, alles is een uitzondering, alles moet nog "even" voor de deadline. En ieder jaar loopt het aantal vlaggetjes, markeringen en herinneringen op.
En dan de processen. Kantoren weten dat er efficiënter gewerkt kan worden. Sterker nog: ze zeggen dat elk jaar tegen elkaar. "In januari gaan we onze systemen stroomlijnen", "We moeten echt iets met standaardisering doen", "Volgend jaar willen we rustiger het nieuwe busy season in."
Dit zou je je eigen klanten nooit adviseren
Het grappige is: accountants zouden hun klanten nooit op deze manier laten werken. Geen enkele adviseur zegt tegen een ondernemer: "Wacht met opschonen tot het je boven het hoofd groeit", of "Houd je administratie een paar weken lekker rommelig, komt vanzelf goed." Toch tolereren kantoren dat gedrag wel bij zichzelf. Het is bijna een traditie geworden: eentje die je niet viert, maar wel trouw uitvoert.
Maar achter die jaarlijkse decemberchaos zit een serieuze kern. Je kunt klanten alleen rust bieden als je zelf ook in een minimaal stabiele toestand verkeert. Ondernemers voelen het bovendien direct als een kantoor geen ruimte heeft voor proactief advies, omdat het te druk is met brandjes blussen.
December wordt wellnessmaand
Daarom is het tijd voor een spiegel, en belangrijker, een reset. Je hoeft december niet te veranderen in een wellnessmaand, maar je kunt wel structureel voorkomen dat je elk jaar in dezelfde valkuil tuimelt. Een paar realistische handvatten helpen al enorm.
Begin met het allerpijnlijkste maar meest effectieve: reserveer tijd voor je eigen kantoor, vóórdat december begint. Daarmee bedoel ik de planning, de teamopbouw, de uren die gemaakt zijn. Maak het net zo heilig als klantafspraken. Een kantoor dat zijn eigen processen sorteert, draait soepeler. Een accountant die weet dat zijn eigen administratie op orde is, kan beter adviseren.
Een tweede, vaak onderschatte stap: stop met het normaliseren van last-minute klantverzoeken. Er zullen altijd ondernemers zijn die op 27 december ontdekken dat ze "nog even" willen investeren, dat de auto toch op de zaak moet of dat de urenadministratie ineens bestaat uit vijf willekeurige Excel-bestanden. Niet elke vraag hoeft dezelfde urgentie te krijgen. Maak helder wat wel kan en wat niet en communiceer dat al in november.
Verder helpt het om standaard december-flows te maken voor de meest voorkomende vragen. Bellen er tien klanten met dezelfde investeringsvraag? Dan hoort daar een gestroomlijnd proces bij. Niet elk jaar opnieuw uitvinden, maar hergebruiken.
En misschien wel de belangrijkste: creëer een eigen eindejaarsritueel.
Ondernemers doen dat ook: administratie opschonen, doelen bijstellen, keuzes maken. Kantoren kunnen dat net zo goed. Maak december niet alleen de maand van leveren, maar ook van afsluiten. Dat geeft lucht voor jezelf én je klanten.
Geef ook jezelf die rust
December hoeft geen jaarlijkse uitputtingsslag te zijn. Maar dan moeten accountants stoppen met alleen anderen rust bezorgen. Een vak dat draait om orde en goede keuzes, verdient dat ook voor zichzelf. Juist aan het einde van het jaar. Alleen dan kun je opgeladen aan een nieuw busy season beginnen.