Marcel Pheijffer kijkt terug op een drukke maand en vooruit naar de feestdagen, waarvoor hij ook een boekentip heeft.

Discussie Column Gisteren

Een boekentip voor de feestdagen

November was voor mij een drukke maand, met aan het einde enige ontspanning. Druk in verband met colleges en de afronding van een onderzoek naar mogelijke misstanden. Ontspanning door een bezoek aan de Accountantsdag, een leerzaam dagvoorzitterschap van een congres met als onderwerp witwassen, een bezoek aan de Accountantskamer en tot slot het lezen van een boek over de fraude bij en het faillissement van Imtech.

Het einde van de maand december staat voor velen voor ontspanning en plezier en daarom zoom ik in op de zaken die bij mij voor ontspanning zorgden, ook al waren de hiervoor genoemde onderwerpen werkgerelateerd. Zoals het jaarlijkse bezoek aan de Accountantsdag. Een dag van gesprekken met vrienden en bekenden en van nieuwe kennismakingen. Een dag ook 'ter leering ende vermaeck'. Een combinatie die wat mij betreft het beste naar voren kwam in de bijdrage van Peter Hinssen, een toonaangevende expert en spreker op het gebied van innovatie, technologie en leiderschap. Met droge humor en zelfspot nam hij zijn publiek mee naar de toekomst. Een toekomst waarvoor de accountancysector mijns inziens nog niet klaar is. Echte leiders en visionairs kent de sector niet, op het gebied van innovatie en technologie is de sector behoudend - zeker als het gaat om de non-big four-organisaties - en vooral te kenmerken als trendvolgend (met vertraging) dan als trendsettend. De massale investeringen van private equity zijn een duidelijk teken dat partijen van buiten de sector genoeg mogelijkheden tot verbetering en efficiencywinst zien.

Op 27 november jongstleden was ik voor de zeventiende maal dagvoorzitter tijdens een congres over witwassen. Een onderwerp waarover veel valt te vertellen, met name als het gaat om de veranderingen die medio 2027 op het gebied van wet- en regelgeving gaan plaatsvinden. En ook hier kan ik niet anders dan constateren dat de accountancysector nog niet klaar is voor de toekomst. Wat gaat bijvoorbeeld de impact worden van de omschakeling van een meldingsplicht inzake ongebruikelijke transacties (het huidige systeem op basis van de Wwft) naar die inzake verdachte transacties (het toekomstige systeem op basis van Europese regelgeving) en hoe anticipeert de sector daarop? Welke aanpassingen moeten er plaatsvinden in de richtsnoeren en controleprogramma's waarvan accountants gebruikmaken? Op welke wijze gaan accountantsorganisaties hun personeel vertrouwd maken met de herijkte wetgeving en wat betekent dat concreet voor de invulling van opleidingsverplichtingen? Het zijn vragen waarmee de sector nog onvoldoende (zichtbaar) bezig is, laat staan dat de antwoorden al voorhanden zijn. Ondanks de zorgen die ik daarover heb, was het dagvoorzitterschap ontspannend: Ik mocht luisteren en leren, in plaats van dat ik zelf een inhoudelijke bijdrage moest leveren.

Het bezoek aan de Accountantskamer betrof een zitting waarin de AFM als klager optrad en een (inmiddels uitgeschreven) accountant zich moest verdedigen inzake de uitvoering van diens controle. Een vervelende kwestie voor de accountant, maar voor mij een ontspannen uitje: ik was als toehoorder en belangstellende aanwezig, mede om inspiratie op te doen over het fraudeboek waaraan ik werk. Voor een verslag van de zitting verwijs ik kortheidshalve naar de reflectie van Lex van Almelo op deze site.

De meeste ontspanning haalde ik echter uit het lezen van het boek over de ondergang van Imtech. Geschreven door een insider: Daniële Foolen. Een boek (met als titel Achter de schermen. Na fraude en faillissement) waarnaar ik uitkeek omdat ik ruim zes jaar heb mogen bijdragen aan het onderzoek van curatoren naar de feiten en omstandigheden die van belang waren in de analyse van waar het precies misging en wie daarvoor verantwoordelijk (en aansprakelijk) waren.

Veelal betrof dat de financieel en juridisch van belang zijnde feiten en omstandigheden. Foolen betrekt echter een ander perspectief. Zij heeft een 'creatieve reconstructie' gemaakt van wat achter de schermen binnen Imtech heeft plaatsgevonden. Een reconstructie waarin cultuur, gedrag en giftige patronen centraal staan, maar ook fraude en de continue dreiging van discontinuïteit.  

Het boek 'wast' voor een deel mijn kennis die onder de geheimhoudingsplicht valt 'wit'. Ook dat is dienstbaar aan het boek waaraan ik werk, omdat ik nu uit een openbare bron kan putten. Maar het heeft ook betekenis voor accountants die meer inzicht willen in cultuur en gedrag binnen organisaties, met name wanneer de druk oploopt. Vandaar dat ik het boek aanbeveel voor de verlanglijstjes voor de feesten van Sinterklaas en Kerst. Geen vakliteratuur in de vorm van zware kost, maar een vlot leesbaar verhaal dat ontspannend wegleest.

Ik wens u een fijne en ontspannende feestmaand toe. We komen elkaar volgend jaar op deze site of elders vast weer tegen!