Ronald Bruins

Voordat de inhoudelijke sessies begonnen, haalde De Jong nog één keer AI-assistent Melissa erbij. Met een knipoog vroeg zij aan de zaal: "Wat zou jouw geheime superkracht zijn als accountant?" De opties varieerden van 'onzichtbaar tijdens de audit' tot 'met één blik de jaarrekening doorgronden'. De winnaar was overduidelijk: 'Klanten laten lachen om financiële rapporten'. "Dat zegt veel", aldus De Jong. "Humor is blijkbaar ook een strategie."

Mkb zwaar onder druk 

Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, bracht een reality check voor het hart van de Nederlandse economie. "Het mkb is de ruggengraat van ons land. Maar die ruggengraat staat zwaar onder druk." Hij schetste een zorgelijk beeld: stilstand in groei, toenemende regeldruk en ondernemers die geen personeel meer durven aannemen. "Van de bedrijven met personeel is 83 procent een microbedrijf. Doorgroeien van één naar twee werknemers? Dat gebeurt nauwelijks meer."

Winst is geen vies woord

Vonhof pleitte voor een herwaardering van ondernemerschap. "Winst is geen vies woord. Het is een voorwaarde om te investeren in verduurzaming, innovatie en mensen. Een op de vijf ondernemers werkt onder de armoedegrens. Dat vergeten we vaak." Zijn boodschap aan accountants: blijf die trusted advisor. "AI gaat repeterende taken overnemen, maar uw rol als vertrouwenspersoon wordt alleen maar belangrijker."

'AI gaat repeterende taken overnemen, maar uw rol als vertrouwenspersoon wordt alleen maar belangrijker.'

Onzekerheid als kans

Daarna volgde een gesprek over strategie van De Jong met Vonhof, Vivienne de Leeuw, cfo van Havenbedrijf Rotterdam, en Gerard van Olphen, commissaris bij onder meer ASN Bank en ASR. De Jong opende met een metafoor van de Formule 1: "Op een zonnige dag is het moeilijker om voorin te komen dan in de regen. Hoe gebruik je onzekerheid als kans?" De Leeuw benadrukte dat bedrijven geneigd zijn om in crisistijd beslissingen voor de korte termijn te nemen, maar dat haar organisatie bewust kiest voor lange lijnen: scenario's tot 2050, gericht op een circulaire en klimaatneutrale haven. Van Olphen voegde toe dat turbulentie dwingt tot keuzes: "We houden te veel vast aan het verleden. Nederland moet durven kiezen: in welke sectoren willen we groeien en wat doen we niet meer?" Hij wees op het onvermogen om te hervormen. "We vluchten in stelseldiscussies die tien jaar duren. Dat kost bedrijven tientallen miljoenen."

Keuzes durven maken

Het panel was eensgezind: strategie vraagt om scherpe keuzes en focus. "Niet zeggen waar je tegen bent, maar waar je voor kiest", aldus Vonhof. "Onderwijs, techniek, zorg… Daar moeten we mensen en middelen op inzetten. Als we alles blijven doen, doen we uiteindelijk niets goed." Van Olphen: "De helft van wat je vandaag leert als student accountancy, is over zes maanden al achterhaald. Het is dus belangrijker om wendbaar te zijn, dan om kennis te hebben." Kennis veroudert sneller dan ooit en organisaties moeten dan ook continu investeren in leren en flexibiliteit. "Strategie is niet alleen een document, het is een cultuur van aanpassingsvermogen."

Trusted advisor belangrijker dan ooit

Is de accountant betrokken bij de strategievorming? De Leeuw was eerlijk: "Bij strategievorming zitten ze er nu nauwelijks bij. Maar ze kunnen wél helpen door ontwikkelingen vroeg te signaleren. Denk aan stikstofbanken of CSRD-rapportages. Dat zijn geen details, maar strategische vraagstukken." Bij het mkb ligt dat anders, benadrukte Vonhof. "Voor veel ondernemers is de accountant dé sparringpartner. Niet alleen voor cijfers, maar ook voor investeringsbeslissingen, financiering en continuïteit. Zeker nu marges onder druk staan en regeldruk toeneemt, is de trusted advisor belangrijker dan ooit."

'Nu marges onder druk staan en regeldruk toeneemt, is de trusted advisor belangrijker dan ooit.'

Weerbaarheid in de keten

De Leeuw wees op de kwetsbaarheid van vitale infrastructuur en digitale systemen. "We oefenen scenario's waarin spoor, kabels en waterwegen uitvallen. Defensie staat klaar om transport door te laten gaan, zodat de economie niet stilvalt." Het gaat niet alleen om fysieke dreigingen zoals sabotage of drone-aanvallen, maar ook om cyberaanvallen die hele ketens kunnen lamleggen. "Cybersecurity is net zo belangrijk als fysieke beveiliging. We moeten weerbaar zijn als keten - van haven tot spoor en wegtransport - want één zwakke schakel kan alles stilzetten."

Verstikken in ondernemerschap

Van Olphen vond proportionaliteit in regelgeving belangrijk. "De kwaliteitseisen voor een klein bedrijf zijn nu hetzelfde als voor een multinational. Dat wringt." Vonhof schetste hoe dit leidt tot een ongelijk speelveld. "De compliancekosten voor een mkb'er zijn vaak hoger dan de opbrengst van een opdracht. Regels die bedoeld zijn om grote bedrijven in toom te houden, drukken kleine ondernemers naar de rand." Hij pleitte voor maatwerk en realisme: "We moeten durven differentiëren. Een slagerij met vijf medewerkers kan niet dezelfde rapportageverplichtingen hebben als een beursgenoteerde multinational. Als we dat niet oplossen, verstikken we ondernemerschap."

Trotser zijn op het accountantsvak

De afsluiting kwam van Fou-Khan Tsang, voorzitter van de raad van bestuur van aaff accountants en adviseurs. Vlaggen van de NBA werden getoond, Tsang kwam op gekleed in een rode stropdas en met een baseball cap op zijn hoofd met de boodschap make audit great again. Terwijl er op de achtergrond een hymne klonk. "We moeten trotser zijn op ons vak. Tegelijkertijd: AI gaat ons werk sneller veranderen dan u denkt. Wie nu nog denkt 'AI is spannend' loopt nu al achter."

Golf van private equity wordt breder 

Volgens Tsang is de golf van private equity in de accountancy nog lang niet voorbij. "In drie jaar is 2,7 miljard geïnvesteerd in onze sector. Dat gaat invloed hebben op hoe kantoren zich organiseren." Schaalvergroting en nieuwe financieringsvormen zetten de komende jaren de toon. "We zien al overnames in België en Scandinavië en die beweging komt ook naar Nederland. Private equity kijkt niet alleen naar winst, maar ook naar efficiency, technologie en internationale expansie. Dat betekent dat kantoren zich moeten voorbereiden op meer druk om te digitaliseren en processen te standaardiseren. De golf is niet voorbij. Hij wordt breder en internationaler."

Niemand gehoord over duurzaamheid 

Tsang miste het onderwerp duurzaamheid tijdens de Accountantsdag. "We hebben inmiddels zes Omnibussen gehad en er komen er meer." Duurzaamheid lijkt met Omnibus naar de achtergrond verdwijnen, maar "daar hoor je niemand in ons vak over". De eisen veranderen volgens Tsang continu. "Als sector moeten we meedenken over proportionaliteit en uitvoerbaarheid. Anders worden we overspoeld door regels die niet werkbaar zijn.” Accountants moeten niet alleen uitvoerders zijn, maar ook gesprekspartner van wetgevers en toezichthouders. "Als we nu niet aan tafel zitten, bepalen anderen hoe ons werk eruitziet."

Vak alleen maar relevanter

'Eén ding blijft: ons vak draait om vertrouwen.'

NBA-voorzitter Kris Douma sloot zijn laatste Accountantsdag af met een oproep. "We hebben vandaag veel gehoord over AI, geopolitiek en duurzaamheid. Maar één ding blijft: ons vak draait om vertrouwen. In jaarrekeningen, in rapportages, in maatschappelijke verantwoording. De vraag aan ons wordt groter. Dat maakt het vak alleen maar relevanter." Melissa zorgde tot slot voor een luchtige noot en kwam met plaatje van de toekomst: een accountant relaxt in een groen kantoor, met dashboards voor zich en een cocktail in de hand. De Jong glimlachte: "Als dat de toekomst is, dan teken ik ervoor."

Terugkijken van de livestream van de Accountantsdag 2025 kan via het YouTube-kanaal van de NBA.