Dertien niet-gouvernementele organisaties (ngo's) waren op 11 maart jl. te gast bij de NBA, om  verwachtingen uit te wisselen over inhoud en betrouwbaarheid van duurzaamheidsverslagen. Dit jaar verschijnen naar schatting zo’n tachtig tot negentig duurzaamheidsverslagen van grote beursfondsen over boekjaar 2024, op basis van de CSRD.

Een omvangrijke hoeveelheid informatie komt zo beschikbaar over impact en resultaten van bedrijven op ESG-gebied. Het betekent meer transparantie over bijvoorbeeld klimaat, natuurlijke hulpbronnen, werknemers of goed bestuur. Hiermee zal de groep 'gebruikers' van het jaarverslag groeien en de betekenis ook voor ngo’s toenemen. Aan welke informatie hebben zij precies behoefte? En wat is de meerwaarde van de assuranceverklaring bij het duurzaamheidsverslag?

Doelstellingen en verantwoording

Het 'rondetafelgesprek' met de ngo's, waaraan ook NBA-voorzitter Kris Douma deelnam, leverde waardevolle inzichten op. Zo speelt het jaarverslag op dit moment nog niet voor alle ngo's een even nadrukkelijke rol. Er zat een grote verscheidenheid aan perspectieven aan tafel, met thema's als klimaat en natuur (Fossielvrij NL, Follow This, MVO Nederland, SOMO, Milieudefensie, WWF,   Advocates for the Future) en diversiteit (Women Win), tot aan kleding (Fair Wear), belastingbeleid (Ex'tax), werknemers- en mensenrechten (FNV, Amnesty) en circulariteit (Circle Economy). Daarnaast waren ook de SER en de AFM vertegenwoordigd.

Vanzelfsprekend werd stilgestaan bij de Omnibus-voorstellen, waarmee de Europese Commissie de oorspronkelijke invulling van CSRD en CSDDD aanzienlijk wil terugdringen. Opgemerkt werd dat vooral een volgend CSRD-jaarverslag interessant wordt, omdat dan een vergelijking kan worden gemaakt met eerdere duurzaamheidsprestaties en in hoeverre doelstellingen worden gerealiseerd of aangepast. Verder wordt dergelijke informatie op termijn digitaal verzameld (via het European Single Access Point, ESAP), waardoor analyse ook op macroniveau mogelijk wordt.

Assurance bij duurzaamheidsinformatie

Micha Soentpiet, fraudespecialist bij PwC en initiator van de NBA-projectgroep ESG-fraude, lichtte toe hoe de accountant kijkt naar de wijze waarop informatie tot stand komt en gaf het voorbeeld van arbeidsomstandigheden. Zo maakt het een groot verschil of een bedrijf bij zijn toeleverancier wel of niet van tevoren de controle hierop aankondigt. Enkele ngo's gaven aan dat het voor hen zelf soms niet mogelijk is om dergelijke informatie te verzamelen, doordat zij geen toegang krijgen tot productielocaties.

Usha Ganga, themaregisseur duurzaamheid bij de NBA, gaf een toelichting op het begrip 'beperkte mate van zekerheid'. Duurzaamheidsinformatie op basis van de CSRD wordt door accountants voorzien van limited assurance. Dat vraagt een lichtere vorm van onderzoek dan bij reasonable assurance, waarmee financiële informatie wordt gecontroleerd. Dit verschil wordt nader toegelicht in de nieuwe NBA-brochure, net als wat dat betekent voor de betrouwbaarheid van duurzaamheidsinformatie.

'Het helpt als duurzaamheidsdoelstellingen van een bedrijf, net als toegepaste methodieken, voor de lezer goed zijn te doorgronden.'

Hoewel de CSRD in de EU voorlopig nog onderwerp is van discussie, blijven de voornaamste uitgangspunten overeind: transparantie, betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid van duurzaamheidsinformatie zijn van groot belang, zowel voor de bedrijven zelf als voor hun omgeving.

Leesbaarheid en verwachtingen

Een duidelijke oproep klonk aan accountants om bij te dragen aan de leesbaarheid en begrijpelijkheid van jaarverslagen in het algemeen. Het helpt als duurzaamheidsdoelstellingen van een bedrijf, net als toegepaste methodieken, voor de lezer goed zijn te doorgronden. Daarbij ging het ook over de rolopvatting van de accountant en de morele kant daarvan. Een bedrijf dat in duurzaam opzicht matig presteert, maar daarover transparant en op voorgeschreven wijze rapporteert, kan een goedkeurende verklaring krijgen van de accountant. De rapportage klopt immers.

Tegelijk is het zo dat accountants hun werk doen ten behoeve van het maatschappelijk verkeer. In tijden van verduurzaming en 'het wegbewegen van fossiel' levert dit een spanningsveld op: wat mag de maatschappij van accountants verwachten? Een eenduidig antwoord op die vraag is lastig en bij uitstek reden om de rondetafel te organiseren.

Beslissingsinformatie

NBA-voorzitter Kris Douma concludeerde dat de beroepsgroep nog werk te doen heeft op het vlak van verwachtingsmanagement. Hij stelde vast dat, naast ngo's, ook investeerders uiteraard behoefte hebben aan relevante duurzaamheidsinformatie en voegde toe dat investeerders op hun beurt ook gebruik maken van analyses en onderzoek door ngo's.

Waardevolle beslissingsinformatie kan dus op meerdere manieren worden verkregen en meerdere partijen dragen hieraan bij. Inclusief de accountant.

NBA-brochure 'De assuranceverklaring met beperkte mate van zekerheid'