Via regelvloedgolf naar duurzaamheid?
De weg naar duurzaamheid vraagt om een gezamenlijke inspanning van overheid, bedrijven, controleurs en toezichthouders. Samen leren en echte duurzaamheidsactie moeten daarbij centraal staan.
Martin de Bree, Martin Dees en Steffie van den Bosch
Via een omvangrijk pakket aan nieuwe duurzaamheidsregels intervenieert de Europese Unie vergaand in het bestuur en de verslaglegging van vele ondernemingen. De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de op laatstgenoemde richtlijn gebaseerde European Sustainability Reporting Standards (ESRS) schrijven voor, dat zij zowel in eigen huis als in hun waardeketens alles doen wat binnen hun macht ligt om bij te dragen aan een duurzame samenleving. Ook moeten ze al snel in hun jaarverslagen op precieze wijze, volgens uniforme standaarden én onderworpen aan accountantscontrole, tekst en uitleg geven over duurzaamheidsrisico's voor hun organisaties én over de duurzaamheidsimpact van hun organisaties.
Deze in de lidstaten te implementeren nieuwe regels zijn ontworpen en vastgesteld ten behoeve van een duurzame samenleving, een existentieel doel. Met name de verslaggevingsregels zijn echter zó gedetailleerd en complex, dat de perfectie de vijand van het goede dreigt te worden.
De grootschalige inzet van externe consultants in de voorlichting en voorbereiding rond deze reporting & audit explosion weerspiegelt deze veelheid en complexiteit. Uit onderzoek blijkt ook dat te veel regels niet werken. Er komt dan te veel focus op compliance en 'afvinken', wat de aandacht afleidt van het doel waarom het uiteindelijk draait. Het middel wordt dan een doel op zich. Een te sterk op compliance gerichte benadering kan bovendien bij ondernemingen de eigen innovatiekracht, verantwoordelijkheidsbeleving, ambities en motivatie rond duurzaamheid wegdrukken. Dat kan uiteraard niet de bedoeling zijn.
Zeker, ondernemingen en andere betrokken partijen zullen hun verantwoordelijkheid moeten nemen en dat in een situatie van enorme tijdsdruk én krapte op de arbeidsmarkt. Ondernemingen zelf moeten snel en stevig werk maken van het verder op duurzame leest schoeien van hun governance en informatievoorziening. Publieke organisaties vallen weliswaar niet rechtstreeks onder de nieuwe regels, maar doen er goed aan in dezelfde ontwikkeling mee te lopen. Accountants moeten hun controles op duurzaamheidsinformatie voorbereiden en daarnaast via het delen van hun kennis en inzichten ondernemingen kunnen helpen om stappen voorwaarts te zetten. En ook toezichthouders moeten hun blik verruimen naar duurzaamheid.
Vanwege de geschetste gevaren pleiten wij ervoor dat de genoemde partijen bij de toepassing van deze vloedgolf aan nieuwe duurzaamheidsregels kiezen voor een benadering van gezamenlijk leren van successen en fouten, uitgaande van vertrouwen en met focus op het doel waarvoor de regels zijn gesteld. Het delen van kennis en best practices, en toepassing van informele interventies, zullen zeker in de eerste fase van het leren omgaan met de nieuwe duurzaamheidswetgeving beter kunnen werken dan formele boetes en andere sancties. Wij onderschrijven op dat punt de bijdrage van Laura van Geest in haar FD-column van 9 juni jl. over effectief en doelmatig toezicht.
Natuurlijk komt er dan wel een moment dat onwillige bedrijven moeten voelen dat het menens is. Bij de bepleite aanpak past ook dat de Europese Commissie en betrokken ministeries de gewenste en ongewenste effecten van de regels in de praktijk van meet af aan regelmatig evalueren en de hieruit voortkomende feedback aanwenden voor wenselijke aanpassing van de regels en het achterliggende beleid. Voorop moet blijven staan dat de regels helpen de dialoog tussen ondernemingen en hun stakeholders structureel te verrijken met het onderwerp duurzaamheid, zodat een duurzame samenleving echt dichterbij kan komen.
De weg naar duurzaamheid vergt meer dan een zee van regels. Het is tijd voor een gecoördineerde inspanning tussen overheid, bedrijven, controleurs en toezichthouders, waarbij gezamenlijk leren en echte duurzaamheidsactie centraal staan. Laten we binnen de hele EU de kracht van samenwerking benutten om duurzame vooruitgang te boeken, terwijl we de valkuilen vermijden die het ware doel kunnen schaden.
Gerelateerd

Aandacht van accountants voor klimaat en CO2 neemt toe
De aandacht van accountants voor het klimaat en CO2 neemt gestaag toe. Ook stellen zij het thema klimaat bij opdrachtgevers vaker aan de orde. Dat schrijven de Rijksuniversiteit...

EY: Nederlandse bedrijven kunnen veel impact hebben op terugdringen wereldwijde CO2-uitstoot
Bij het behalen van de wereldwijde klimaatdoelen is een belangrijke rol weggelegd voor in Nederland actieve bedrijven. Dat blijkt uit de vierde Klimaatbarometer...

ING: Helft beleggers denkt dat duurzaam beleggen minder oplevert
Ongeveer de helft van de beleggers in Nederland denkt dat duurzaam beleggen minder oplevert dan niet-duurzaam beleggen.

ECB dreigt banken met boetes om tekortkomingen klimaatrisico's
De Europese Centrale Bank (ECB) heeft ongeveer twintig banken gedreigd met boetes als tekortkomingen op het vlak van klimaatrisico's niet aangepakt worden. De brieven...

140 miljoen euro subsidie voor energie- en klimaatinnovatie
Op 21 november opent een nieuwe aanvraagronde voor de subsidieregeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+). In totaal is 140 miljoen euro beschikbaar...