Discussie Opinie

Controleaanpak continuïteit is in strijd met het Unierecht

Continuïteit is geen toelaatbaar object van controle. Het EU-recht sluit iedere controleaanpak rondom continuïteit uit, aldus Alexander Vissers.

Alexander Vissers

Op 22 februari 2022 zijn de, op 8 december 2021 door het bestuur van de NBA gewijzigd vastgestelde, Nadere Voorschriften Controle en Overige Standaarden in de Staatscourant gepubliceerd. In weerwil van het bepaalde in artikel 26 van Richtlijn 2006/43/EG heeft het bestuur van de NBA voor de wettelijke controle van de jaarrekening van ondernemingen standaarden vastgesteld die afwijken van de International Standards on Auditing.

Volgens de gewijzigde NVCOS Standaard 700 29A dient de accountant in de controleverklaring in een aparte sectie 'Controleaanpak continuïteit' aan te geven "op welke wijze de accountant heeft ingespeeld op het hanteren door het management van de continuïteitsveronderstelling bij het opstellen en presenteren van de financiële overzichten en gebeurtenissen of omstandigheden die gerede twijfel kunnen doen ontstaan over de mogelijkheid van de entiteit om haar continuïteit te handhaven".

Deze bepaling is evident in strijd met het Unierecht; met name de bepaling vastgelegd in artikel 25bis Richtlijn 2006/43/EG is ingevoegd (ingevoerd door artikel 20 van Richtlijn 2014/56/EU), die uiterlijk 17 juni 2016 had moeten worden omgezet in nationaal recht. De bepaling is tevens in strijd met de duidelijke scheiding in inhoud tussen het controleverslag en de rapportage aan het toezichtsorgaan, zoals vastgelegd in artikel 10 en artikel 11 van Verordening 2014/537/EU. Artikel 25bis van die verordening in de Nederlandse vertaling luidt: "Biedt de wettelijke controle geen zekerheid omtrent de toekomstige levensvatbaarheid van de gecontroleerde entiteit." Dit is een heel ongelukkige vertaling, de Engelstalige tekst (article 25a) luidt: "The scope of the statutory audit shall not include assurance on the future viability of the audited entity." De Franse (article 25bis): "L'étendue du contrôle légal des comptes ne comprend pas d'assurance quant à la viabilité future de l'entité contrôlée." En de Duitse (Artikel 25a): "Umfasst eine Abschlussprüfung keine Zusicherung über den künftigen Fortbestand des geprüften Unternehmens."

Het EU-recht sluit iedere 'controleaanpak continuïteit' uitdrukkelijk uit. Continuïteit is geen toelaatbaar object van controle. Dit laat onverlet het bepaalde in Verordening 2014/537/EU artikel 11 ten aanzien van de aanvullende verslaggeving aan het controleorgaan i) "De vermelding van en een toelichting bij oordelen over tijdens de controle vastgestelde gebeurtenissen of omstandigheden die aanzienlijke twijfel kunnen doen rijzen over het vermogen van de entiteit om haar continuïteit te handhaven …etc."

Hoewel de continuïteit geen object van controle is, kunnen tijdens de controle feiten en omstandigheden ter kennis van de externe accountant komen die naar zijn oordeel aanzienlijke twijfel oproepen ten aanzien van de continuïteit. Dat betekent echter niet dat hij daar (gericht) onderzoek naar mag verrichten. Er zij verder nadrukkelijk op gewezen dat een corresponderende bepaling voor het controleverslag in artikel 10 van Verordening 2014/537/EU met recht en reden ontbreekt.

Dit is weer een van de vele voorbeelden waarin Nederland en de NBA het Unierecht met voeten treden.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Mr.drs. A.P.M. (Alexander) Vissers is registeraccountant en werkzaam als voorzitter van de Rooms Katholieke Nederlandse Antarctica Vereniging St. Servatius en St. Pancratius.

Gerelateerd

8 reacties

Nees de Vos

Ik zou niet willen stellen dat de controleaanpak continuïteit in strijd is met het recht, maar accountants moeten inderdaad voorzichtig zijn met het rapporteren over continuïteit. Deze rapportage zou in moeten gaan op hoe wij de bewering van het management over de continuïteit hebben getoetst zonder zekerheid te geven bij de toekomstige levensvatbaarheid.

Dat is uitdagend en ik denk dat veel accountants dat ook de afgelopen maanden ervaren hebben, maar inmiddels is me wel duidelijk geworden, dat we er toch goed in geslaagd zijn , mede met behulp van de NBA voorbeeldteksten.

En laten we wel zijn, we schrijven nu op wat we al jaren deden en impliciet al concludeerden, ook in onze verklaring.

Ron Heinen

@Alexander Vissers

Quote: "...De commissie heeft geen Internationale Standards on Auditing goedgekeurd...."

Waar beweren we dat "De commissie Internationale Standards on Auditing heeft goedgekeurd. ?"

We beweren dat "Het EU-recht sluit een ‘controleaanpak continuïteit’ niet uit en continuïteit is een toelaatbaar object van controle, zoals blijkt uit artikel 11 van Verordening (EU) nr. 537/2014. "

Alexander Vissers

Met dank aan een oplettende lezer drs. Paul Vissers het volgende errata: -Artikel 25bis van die verordening in de Nederlandse vertaling luidt:"Biedt de wettelijke etc" -dit moet zijn -Artikel 25bis van Richtlijn 2006/43/EG in de Nederlandse vertaling luidt: "..., biedt de wettelijke etc.".-
@ Marcel Pheijffer: Een weinig veelzeggende reactie als ik dat mag opmerken.Ik ben niet verantwoordelijk voor het EU recht en al helemaal niet voor de slechte Nederlandse vertaling. Neem voor accountancy nooit de Nederlandse Richtlijnen of Verordening dat is vragen om problemen. Dat alles wat de wettelijke controle betreft naar wetgever, Kroon en ministerie moet buiten bereik van de NBA is zonneklaar alleen al vanwege het zelfreguleringsverbod ex art. 32 lid 4 sub b. Maar belangrijker nog, de NBA bakt er helemaal niets van.

@ Ron Heinen, ik weet niet welk zinnig doel gediend is met het reageren met banale wetscitaten en daarnaast kennelijk onzinnige Chat GPT teksten, het dient volgens mij geen zinnig doel. De commissie heeft geen Internationale Standards on Auditing goedgekeurd. Maar ook dan geldt art 25bis
Richtlijn 2006/43/EG nog als lex specialis.

Marcel Pheijffer

Tsja.....

Alexander Vissers

@ Arnout van Kempen. De NBA put zich uit in het ontkennen van haar verregaande irrelevantie. Waarom Nederlandse standaarden die afwijken van de ISA? Waarom regelgeving in strijd met het EU-recht? Waarom regelgeving door een beroepsorganisatie voor geharmoniseerd recht, het heet nota bene de "wettelijke controle van de jaarrekening", in dit licht is de opmerking in de MvT onbegrijpelijk, dat er "meerwaarde" is in zelfregulering? Het spreiden van verantwoordelijkheid tussen Wetgever, Ministerie en de NBA is kennelijk contra-productief. De juridische discussie met betrekking tot de wettelijke controle wordt allereerst bepaald door algemene rechtsbeginselen met betrekking tot de toelaatbaarheid van staatsingrijpen. Ook hier steeds voor ogen houden dat de wettelijke controle van de jaarrekening door accountants en accountantscontrole twee verschillende dingen zijn. Inhoudelijk is continuïteit ook nog eens mede afhankelijk van beslissingen van derden, beleggers en kredietverleners. Wat echter alarmerend is, is dat de rechteloosheid al zolang kan doorgaan: de toezichthouder op het bestuur, de ledenvergadering roert zich niet, de toezichthouder op de beroepsorganisatie de minister evenmin en ook de tuchtrechter meent in zaken na 2016 dat continuïteit een geldig object van controle is en de advocatuur laat het afweten. De Minister en de wetgever moeten hard ingrijpen. De zeker zo interessante economische discussie kan over de niet-wettelijke controle worden gevoerd.

Ron Heinen

Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad stelt de voorwaarden vast voor de toelating en registratie van personen die wettelijke controles uitvoeren, de regels betreffende onafhankelijkheid, objectiviteit en beroepsethiek die op die personen van toepassing zijn, alsmede het kader voor het publieke toezicht dat op hen wordt uitgeoefend [1]. Artikel 26 van deze richtlijn bepaalt dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat de wettelijke controles worden uitgevoerd in overeenstemming met de internationale controlestandaarden (ISA’s) of delen daarvan die door de Commissie zijn goedgekeurd [1].

Artikel 25bis van Richtlijn 2006/43/EG, zoals gewijzigd door Richtlijn 2014/56/EU, bepaalt dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat de wettelijke controleverslagen ten minste voldoen aan de minimumvereisten die zijn vastgelegd in artikel 28 van Richtlijn 2006/43/EG [1] [2].

Verordening (EU) nr. 537/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang bevat regels voor onder andere het toezicht op wettelijke auditors en auditkantoren [3]. Artikel 10 van deze verordening bepaalt dat het controleverslag ten minste moet voldoen aan de minimumvereisten die zijn vastgelegd in artikel 28 van Richtlijn 2006/43/EG en moet worden opgesteld in overeenstemming met ISA 700 (herzien) of een gelijkwaardige standaard [3]. Artikel 11 van Verordening (EU) nr. 537/2014 bepaalt dat het verslag aan het toezichtsorgaan ten minste moet bevatten: “i) De vermelding van en een toelichting bij oordelen over tijdens de controle vastgestelde gebeurtenissen of omstandigheden die aanzienlijke twijfel kunnen doen rijzen over het vermogen van de entiteit om haar continuïteit te handhaven” [3].

Ron Heinen

NVCOS Standaard 700 vereist dat accountants in hun controleverklaring een aparte sectie ‘Controleaanpak continuïteit’ opnemen waarin zij aangeven hoe zij hebben ingespeeld op het hanteren door het management van de continuïteitsveronderstelling bij het opstellen en presenteren van financiële overzichten.

Dit is niet in strijd met artikel 25bis Richtlijn 2006/43/EG of met artikel 10 en artikel 11 van Verordening (EU) nr. 537/2014. Het EU-recht sluit een ‘controleaanpak continuïteit’ niet uit en continuïteit is een toelaatbaar object van controle, zoals blijkt uit artikel 11 van Verordening (EU) nr. 537/2014.

Referenties:

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32014L0056

[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32014L0056

[3] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32014R0537

Arnout van Kempen

Ik vind het een interessante visie, maar ik zou dan wel dat toegevoegd moet worden dat deze interpretatie iedere vorm van waardering op basis van going concern verbiedt. Ik herinner me dat enkele decennia geleden nog wel eens discussie werd gevoerd in het Nederlandse beroep, mede in het licht van IFRS en de ontwikkelingen van de RJ, over de vraag of de jaarrekening niet een al te grote toekomstvoorspelling werd en een accountantsverklaring daarmee het certificeren van een kristallen bol werd.

Dat lijkt me een legitieme discussie. Maar de aanpassing van NV COS 700 lijkt mij maar een klein deelfacet van een veel fundamentelere discussie: is het wel of niet een goed plan om de waardering van balansposten, en het leveren van assurance daarbij, op basis van toekomstvoorspellingen te doen?

Dat is een economische discussie, een discussie over bruikbaarheid van informatie, van verantwoordingen. De juridische kwestie zou daar een afgeleide van moeten zijn.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.