Topambtenaar: 'Te veel aan controle bij overheid dient geen redelijk doel meer'
"De onstuitbare regelverdichting, de navenante beknotting van professionals en de bijbehorende controledrift bij de overheid moet worden gestopt", zegt Ronald Gerritse, secretaris-generaal van het ministerie van Financiën.
Dat het aantal interne accountantsdiensten "verviervoudigde tot twaalf" en een doodgewone accountantsverklaring "in lettergrootte zes al niet meer op één vel papier is te krijgen", dient volgens hem geen redelijk doel meer.
Gerritse deed zijn uitspraken in een gesproken column tijdens een bijeenkomst met collega-topambtenaren en leden van het kabinet op 29 oktober 2007. De tekst is niet actief verspreid maar wel gepubliceerd op de site van de Algemene Bestuursdienst.
Volgens de secretaris-generaal werkt Nederland voortvarend aan een doelmatige overheid. "We hebben de opgave waarvoor we staan bovendien verbonden aan de eis van een daadwerkelijke vernieuwing van de rijksdienst. Het programma Vernieuwing Rijksdienst ademt de overtuiging dat een modernisering van onze instellingen nu echt geboden is. Dat we aan de overproductie van beleid, aan het tekort aan aandacht voor uitvoering en aan het teveel aan verkavelingen in de rijksdienst een einde moeten maken. Dat we de onstuitbare regelverdichting, de navenante beknotting van professionals en de bijbehorende controledrift moeten stoppen."
Maar daartoe moet er volgens Gerritse wel wat "perslucht" in het systeem worden geblazen. "We zijn letterlijk het enige land in de wereld dat de eis stelt dat 99 procent van wat we doen gegarandeerd vrij is van én fouten én onzekerheden. 99 procent van alles. Een tolerantie van niet meer dan één procent. Fouten én onzekerheden bij elkaar, want je weet maar nooit. 130 keer opnieuw, over elk begrotingsartikel afzonderlijk."
Dát en de ingewikkeldheden van de regels zélf maakt het stelsel van regels en controle volgens hem tot een "gietijzeren bouwwerk, waarin het durven benoemen van risico's, het passen van mouwen als dat nodig is en het onder ogen zien van slimme oplossingen, allemaal niet erg groot geschreven worden".
Volgens Gerritse zijn het left-overs van twintig jaar terug, "toen de jaarrekening van het Rijk nog zes jaar na dato werd opgemaakt, ook dan nog een warboeltje was en er dus orde op zaken moest worden gesteld. Maar inmiddels ligt de rekening er in maart, is er al jarenlang een goedkeurende accountantsverklaring over alle begrotingshoofdstukken en is het beheer van 's rijksfinanciën heel behoorlijk."
"Intussen is het aantal interne accountantsdiensten wel verviervoudigd tot twaalf en is zelfs een doodgewone goedkeurende accountantsverklaring in lettergrootte 6 al niet meer op één vel papier te krijgen."
Dat alles bij elkaar dient volgens Gerritse geen redelijk doel meer. "Het verklaart wel mede dat we achthonderd accountants nodig hebben om onze eigen boeken en de bedrijfsvoering te controleren. Dáár een kwart van afboeken, zoals in de plannen zit, kan alleen als we lucht in het systeem maken, de regels vereenvoudigen en de uitvoering weer ruimte geven."