‘Maatschappelijk marginalisering dreigt voor onzichtbare accountant’
De accountant moet weer de vertrouwenspersoon in het economisch verkeer worden en niet in zijn schulp kruipen uit angst om regels te overtreden. Met dit pleidooi zette Hans Duits zijn openbare les kracht bij als lector aan de Hogeschool Utrecht. Als de accountant onzichtbaar blijft, dreigt hij overbodig te worden, zo waarschuwt hij.
"Het vak van de accountant moet vernieuwen, daar zal ik de beroepsgroep niet mee verrassen", zegt Duits in een interview met Accountant.nl. "Toch benadruk ik dat de toekomst van het vak de gehele beroepsgroep aangaat, en niet alleen de AA of alleen de RA."
"Want als de samenleving jouw nut niet meer ziet, kan je rol als accountant worden gemarginaliseerd. Dat is het gevaar als je je bijdrage aan de samenleving niet meer laat zien. We moeten onze bijdrage juist wel laten zien, en daarom moeten we samenwerken als accountants."
Duits is niet de eerste die waarschuwt voor afkalving van het beroep van de accountant. Zo publiceerde PwC dit jaar het visiedocument Van Heilige naar Veilige Huisjes, waarin de toekomstige rol van de accountant wordt verkend.
Maar Duits is bepaald niet de minste van de visionairs. Afgelopen voorjaar promoveerde hij op een proefschrift waarin hij aantoonde dat veel bedrijven zonder controleplicht toch een vrijwillige controle door de accountant laten uitvoeren. Vooral als aandeelhouders geen directe toegang hebben tot financiële informatie.
Eind november hield hij op de Hogeschool Utrecht zijn openbare les als lector Financieel-economische Advisering bij Innovatie. Begin vorig jaar is hij aangesteld in deze functie. Daarnaast heeft Duits ruim twintig jaar ervaring als openbaar accountant en werkt hij als mkb-adviseur bij KPMG. Accountancy is het centrale thema in zijn wetenschappelijk werk.
"Ten onrechte verwijten soms kleine kantoren dat zij de dupe worden van strenge regelgeving die is ingevoerd omdat de grote kantoren gefaald hebben in de aanloop naar de crisis."
"Maar we moeten niet kijken naar wat ons scheidt, maar naar wat ons bindt. Wij vormen een sociaal controlemechanisme dat onderdeel is van het economisch systeem. Sociaal, omdat wij een rol spelen bij mensen die onderling zaken doen."
"Vertrouwen is daarbij cruciaal, en de onafhankelijke controle van de accountant verkleint risico's en helpt daarmee het vertrouwen in de economie te vergroten. Vertrouwen is iets dat speelt tussen mensen, daarom is onze rol vooral sociaal."
"Accountancy is ontstaan tijdens de industriële revolutie en speelde een rol bij het vergaren en verstrekken van financiële informatie. Maar nu in het informatietijdperk voegen data alleen geen waarde toe aan een organisatie. Bedrijven willen daar dus ook niet meer voor betalen. Procesoptimalisatie binnen accountantskantoren is dus een noodzaak, maar alleen innoveren hierin is niet voldoende."
Dat vraagt een flinke aanpassing van de accountant, die zich tegelijk steeds vaker publiekelijk moet verantwoorden. "De samenleving verlangt dat de accountant het podium opzoekt en zich uitspreekt over de toekomst."
"Tegelijkertijd nemen de inkomsten af en fuseert het ene na het andere kantoor. Accountants moeten een antwoord vinden op die kloof tussen nieuwe verwachtingen en andere mogelijkheden. Zonder vernieuwing van het vak is dat niet mogelijk."
"De duurzame waardepropositie ligt in vertrouwen. Daar moet de hele beroepsgroep aan werken, zonder onderscheid in bloedgroepen van AA's, RA's of oob-accountants. Er zijn veel projecten en commissies die hieraan werken, die moeten onderling worden verbonden. Ik ben voor een masterplan innovatie in het accountantsberoep "
"Opleidingen moeten worden aangepast en studenten moeten zich afvragen of ze hun beroepskeuze baseren op het toekomstig of het historisch profiel van het vak. Ik denk dat het besef van verandering er wel is. Maar het doorvoeren van verandering moet wel van de grond komen en zichtbaar worden."