Nieuws 10 maart 2015

Toezichthouders ZBO's: slechts 43 procent direct contact met accountant

Van de toezichthouders bij Zelfstandige Bestuursorganen (ZBO's) zegt 43 procent rechtstreeks contact te hebben met de accountant, maar 14 procent heeft dit nooit. 57 procent van de respondenten zegt niet genoeg contact te hebben met de accountant.

Dit blijkt uit een enquête van KPMG die in 2014 is gehouden onder toezichthouders bij ZBO’s. In 2013 is veel commotie ontstaan in het ZBO-veld rondom het rapport 'Onderzoek naar herpositionering van ZBO's'. Deze herpositionering heeft onder meer betrekking op de wijze waarop de 'governance' binnen ZBO's zou moeten worden ingericht, zoals méér directe sturing en toezicht via departementen, het opheffen van raden van toezicht en deze vervangen door toezicht vanuit het departement (vanuit de ministeriële eindverantwoordelijkheid), eventueel aangevuld met een adviesraad. Naar aanleiding van de ontstane ophef en discussie  heeft KMPG de enquête 'Passend Toezicht' gehouden onder belanghebbenden binnen het toezichtdomein van ZBO’s.

Geen waarneembare veranderingen

Uit de enquête blijkt dat het merendeel van de respondenten vindt dat het rapport 'Onderzoek naar herpositionering van ZBO's' niet tot waarneembare veranderingen heeft geleid in het ‘intern toezicht’ binnen het ZBO of het is niet bij hun bekend of het rapport tot veranderingen heeft geleid.

Een derde van de respondenten geeft aan dat het rapport wel tot veranderingen heeft geleid in het 'intern toezicht' van ZBO's. De volgende veranderingen zijn als voorbeelden genoemd:

• de ontstane situatie is verwarrend
• minder zelfstandigheid voor de ZBO's
• de raad van toezicht is tamelijk machteloos geworden
• diverse rollen vanuit het ministerie zijn scherper en duidelijker belegd

Contactmomenten met de accountant

Wat betreft het contact met de accountant blijkt onder meer het volgende uit de enquête:

'Ruim 40 procent van de respondenten heeft separaat van de raad van bestuur rechtstreeks contact met de externe accountant. 14 Procent van de respondenten geeft aan geen rechtstreeks contact met de externe accountant te hebben separaat van de Raad van Bestuur. 43 Procent van de  respondenten is niet bekend of het intern toezichtorgaan rechtstreeks contact heeft met de externe accountant. Een van de respondenten licht toe dat mogelijk een ander lid van het intern toezicht dit contact wel heeft.'

 'De frequentie van het contact met de externe accountant wordt door de helft van de respondenten als voldoende ervaren; in een aantal gevallen is er geen direct contact met de accountant separaat van het Bestuur. Ook in de relatie tussen toezichthouders en de externe accountant is er derhalve ruimte en behoefte om deze te intensiveren.'

'Veel respondenten geven er de voorkeur aan de interactie tussen de verschillende toezichtlagen te intensiveren in plaats van de wijze waarop de toezicht binnen het ZBO is ingericht te herdefiniëren.'

'De helft van de respondenten geeft aan dat er voldoende contactmomenten zijn met de externe accountant om gedegen inzicht te verkrijgen in de werkzaamheden en bevindingen van de accountant. Twee derde van de respondenten geeft aan 1 tot 2 keer per jaar contact te hebben met de accountant, 17 procent geeft aan 3 tot 4 keer per jaar contact te hebben met de accountant en 17 procent  geeft aan meer dan 5 keer per jaar contact te hebben met de accountant. Alle respondenten geven aan dat de zorgen en risico’s die zij identificeren vanuit hun rol worden besproken met de accountant.'

Met de stelling 'U heeft vanuit uw rol binnen het ZBO voldoende contactmomenten met de externe accountant om gedegen inzicht te verkrijgen in de werkzaamheden en bevindingen van de accountant’ is 57 procent het echter oneens.

Eveneens 57 procent van de respondenten vindt dat de drie rollen van opdrachtnemer, opdrachtgever en toezichthouder niet op gedegen wijze kunnen worden gescheiden door het departement.

Het volledige rapport van KPMG over de enquête kunt u hier nalezen.