Rekenkamer: 'Aanpak milieucriminaliteit is tasten in het duister'
Een kleine groep bedrijven die veelvuldig de milieuwetgeving overtreedt is moeilijk op te sporen en aan te pakken. Hoofdoorzaak van ontoereikende handhaving van milieuwetgeving is het ontbreken van goede, betrouwbare gegevens over de uitkomsten van inspecties bij de bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken.
Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het onderzoek 'Handhaven in het duister'. Een kleine groep van de circa vijfhonderd bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen overtreedt veelvuldig de milieuwetgeving. Het onderzoek laat volgens de Rekenkamer zien dat de aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen ondanks het grote aantal van bijna twintigduizend milieu-inspecties in vijf jaar tijd ontoereikend is.
Koppeling van inspectiegegevens aan de juiste bedrijfsvestigingen, wat de Algemene Rekenkamer ervoer als de grootste uitdaging, bracht de 'veelplegers' in beeld. Bij de twintigduizend inspecties zijn bijna 3.500 keer één of meer overtredingen vastgesteld. De helft van deze overtredingen is geconstateerd bij tachtig bedrijven (17 procent). Bij 56 procent van de strafzaken bleken dertig bedrijven (6%) te zijn betrokken.
Bij maar liefst één op de drie geconstateerde overtredingen is onbekend hoe zwaar zij was. Ook is vaak niet bekend hoe er is gehandhaafd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de helft van alle geconstateerde middelzware en zware overtredingen.
Groot belang
Naar het oordeel van de Algemene Rekenkamer maakt dit gebrek aan informatie dat de toezichthouders, handhavers en de verantwoordelijke bewindslieden (IenW en JenV) in het duister tasten. "Zij hebben immers geen zicht op de aard en omvang van milieucriminaliteit en -overtredingen, op de veelplegers onder de bedrijven, de effectiviteit van sancties, tekortkomingen in het toezicht en inconsequenties in de handhaving. Dit maakt het onmogelijk effectief te sturen. Tegelijkertijd is het belang groot. De Inspectie Leefomgeving en Transport becijferde de schade door milieucriminaliteit en -overtredingen in 2020 op € 4,35 miljard. Het gaat om vervuiling van bodem, lucht, grond- en oppervlaktewater met gevolgen voor milieu, klimaat, flora en fauna en de gezondheid van de mens", aldus de Rekenkamer.
Uit het onderzoek blijkt ook dat de inspecties niet risicogericht zijn. Bij het merendeel van de bedrijven komen nauwelijks inspecteurs langs, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is. Sancties blijken ook weinig effectief, omdat ze volgens de Rekenkamer niet zwaar genoeg zijn. De zwaarte van de sanctie is verder ook niet gekoppeld aan hoe vaak een bedrijf een overtreding begaat, en er wordt ook zelden opgeschaald van bestuursrecht naar strafrecht.
Gerelateerd
Brancheorganisaties vragen steun kabinet voor zero-emissiezones
Brancheorganisaties zoals RAI Vereniging, BOVAG en Techniek Nederland, samen met milieuorganisatie Natuur & Milieu, pleiten voor steun van de landelijke politiek...
Klimaatnetwerk heeft gemengde gevoelens bij EU-inzet klimaattop
De inzet van de EU voor de aankomende klimaattop in Bakoe biedt op een aantal terreinen "duidelijke vooruitgang", maar als het om klimaatfinanciering gaat schieten...
NBA-voorvechter circulaire economie in ranglijst Duurzame 100
Lucas Geusebroek, binnen de NBA werkzaam als beleidsmedewerker bij de afdeling Beroep en Maatschappij, is dit jaar opgenomen in de 'Duurzame 100'. Dat is de jaarlijkse...
Kabinet wil ook kleinere uitstoters helpen met verduurzaming
Het kabinet wil verduurzamingsafspraken maken met twee bedrijven die niet tot de grootste uitstoters behoren, maar wel een "belangrijke bijdrage" kunnen leveren...
Wetenschappers: aarde betreedt onvoorspelbare fase klimaatcrisis
De aarde betreedt een "kritieke en onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis", schrijven wetenschappers iets meer dan een maand voor het begin van klimaattop...