Rekenkamer: 'Aanpak milieucriminaliteit is tasten in het duister'
Een kleine groep bedrijven die veelvuldig de milieuwetgeving overtreedt is moeilijk op te sporen en aan te pakken. Hoofdoorzaak van ontoereikende handhaving van milieuwetgeving is het ontbreken van goede, betrouwbare gegevens over de uitkomsten van inspecties bij de bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken.
Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het onderzoek 'Handhaven in het duister'. Een kleine groep van de circa vijfhonderd bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen overtreedt veelvuldig de milieuwetgeving. Het onderzoek laat volgens de Rekenkamer zien dat de aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen ondanks het grote aantal van bijna twintigduizend milieu-inspecties in vijf jaar tijd ontoereikend is.
Koppeling van inspectiegegevens aan de juiste bedrijfsvestigingen, wat de Algemene Rekenkamer ervoer als de grootste uitdaging, bracht de 'veelplegers' in beeld. Bij de twintigduizend inspecties zijn bijna 3.500 keer één of meer overtredingen vastgesteld. De helft van deze overtredingen is geconstateerd bij tachtig bedrijven (17 procent). Bij 56 procent van de strafzaken bleken dertig bedrijven (6%) te zijn betrokken.
Bij maar liefst één op de drie geconstateerde overtredingen is onbekend hoe zwaar zij was. Ook is vaak niet bekend hoe er is gehandhaafd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de helft van alle geconstateerde middelzware en zware overtredingen.
Groot belang
Naar het oordeel van de Algemene Rekenkamer maakt dit gebrek aan informatie dat de toezichthouders, handhavers en de verantwoordelijke bewindslieden (IenW en JenV) in het duister tasten. "Zij hebben immers geen zicht op de aard en omvang van milieucriminaliteit en -overtredingen, op de veelplegers onder de bedrijven, de effectiviteit van sancties, tekortkomingen in het toezicht en inconsequenties in de handhaving. Dit maakt het onmogelijk effectief te sturen. Tegelijkertijd is het belang groot. De Inspectie Leefomgeving en Transport becijferde de schade door milieucriminaliteit en -overtredingen in 2020 op € 4,35 miljard. Het gaat om vervuiling van bodem, lucht, grond- en oppervlaktewater met gevolgen voor milieu, klimaat, flora en fauna en de gezondheid van de mens", aldus de Rekenkamer.
Uit het onderzoek blijkt ook dat de inspecties niet risicogericht zijn. Bij het merendeel van de bedrijven komen nauwelijks inspecteurs langs, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is. Sancties blijken ook weinig effectief, omdat ze volgens de Rekenkamer niet zwaar genoeg zijn. De zwaarte van de sanctie is verder ook niet gekoppeld aan hoe vaak een bedrijf een overtreding begaat, en er wordt ook zelden opgeschaald van bestuursrecht naar strafrecht.
Gerelateerd

Minder bedrijven investeren in verduurzaming
Minder bedrijven investeren dit jaar in verduurzaming van de activiteiten in vergelijking met vorig jaar. Iets meer dan 64 procent van de bedrijven investeert in...

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar 80 procent omhoog
Nederland is de afgelopen jaren in rap tempo meer gaan investeren in klimaatvriendelijke technieken, van elektrische auto's tot zonnepanelen en van warmtepompen...

Milieuorganisatie en economen willen steun voor kansrijke groeisectoren
De overheid moet stoppen met het kunstmatig overeind houden van "vervuilende sectoren zonder toekomstperspectief" en in plaats daarvan "kansrijke groeisectoren"...

Nederlands bedrijfsleven voelt druk van geopolitieke spanningen
Internationale spanningen dringen meer dan ooit door tot de Nederlandse bestuurskamers en hebben gevolgen voor het bedrijfsleven. Zeven op de tien bestuurders geven...

Klimaatraad: kijk minstens honderd jaar vooruit bij grote projecten
Om Nederland weerbaarder te maken tegen klimaatverandering, is het verstandig bij grote bouwprojecten vooraf minstens honderd jaar vooruit te kijken naar de klimaataspecten....