Nieuws 24 mei 2023

Belastingadviseurs pleiten voor invoering constitutionele toetsing

De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) pleit na onderzoek voor invoering van constitutionele toetsing in Nederland. Dat vraagt om wijziging van de Grondwet.

De NOB meent dat het toestaan van constitutionele toetsing zal leiden tot meer rechtsbescherming, omdat de Nederlandse rechter (inclusief de Hoge Raad) soms terughoudend toetst aan verdragen.

Naar aanleiding van het publieke debat over constitutionele toetsing heeft de kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming van de NOB onderzoek laten doen naar de wenselijkheid van een dergelijke toetsing in Nederland. De uitkomsten en aanbevelingen daarvan zijn aangeboden aan de ministeries van Justitie en Veiligheid en Financiën.

In Nederland is constitutionele toetsing (toetsing van wetten in formele zin door een rechter aan de Grondwet) nu niet mogelijk door het toetsingsverbod. Er gaan geluiden op om dit via een Grondwetswijziging mogelijk te maken. Enige bezwaar hiertegen is dat een niet democratisch gekozen rechter meer macht verkrijgt, ten opzichte van de wel gekozen wetgever. Dat bezwaar weegt volgens de NOB niet op tegen de voordelen.

Positief

Uit het rechtsvergelijkend onderzoek naar constitutionele toetsing in Duitsland, België, Frankrijk, Noorwegen, Spanje en Italië, blijkt dat al deze landen een vorm van constitutionele toetsing kennen. De bevolking van deze landen is daar veelal positief over; burgers voelen zich over het algemeen beschermd door de constitutionele rechter.

Het instellen van constitutionele toetsing is een belangrijk punt uit het Coalitieakkoord. Het kabinet heeft dit uitgewerkt in de hoofdlijnenbrief van 1 juli 2022 en hierover medio april van dit jaar een debat gevoerd met de Tweede Kamer.