Nieuws 12 februari 2024

Begrotingsregels EU voor het eerst in 27 jaar aangepast

EU-landen en het Europarlement hebben na ruim zestien uur onderhandelen een akkoord bereikt over de versoepeling van de begrotingsregels in het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) van 1997.

Het Europarlement noemt het nieuwe akkoord "duidelijker, investeringsvriendelijk, meer toegespitst op de omstandigheden in de verschillende lidstaten en flexibeler".

Het SGP legt vast hoe de lidstaten vanaf het begrotingsjaar 2024-2025 hun staatsschulden en begrotingstekorten moeten aanpakken. In de geschiedenis van de EU is er vaak fel gediscussieerd over de regels in het SGP. Hoofdzakelijk was dit omdat de Noord-Europese landen traditioneel gezien strenger zijn qua begrotingsregels dan andere landen. Zuid-Europese landen vinden de regels veel te star, terwijl de Noord-Europese landen ze juist nog strenger willen zien.

Versoepeld

De regels zijn nu iets versoepeld. Onder meer de zogenoemde 1/20ste-regel wordt geschrapt, die voorschreef dat landen die te hoge schulden hebben jaarlijks minimaal 5 procent van die schuld moeten aflossen. Het schuldenplafond van 60 procent van het bbp en het maximale begrotingstekort van 3 procent van het bbp blijft, maar landen mogen nu een nationaal plan maken dat beschrijft hoe het land in vier jaar tijd de schulden vermindert. De looptijd van het plan kan eventueel opgerekt worden tot zeven jaar als er belangrijke investeringen moeten worden gedaan.

De vijf procent schuldvermindering per jaar is weliswaar verdwenen, maar in de plaats komt een systeem dat aan de hand van de hoogte van de schuld bepaalt hoe snel er moet worden afgelost. Overtredingen kunnen leiden tot geldboetes, alhoewel dat bij het huidige SGP ook het geval was, maar dit middel werd nooit ingezet.

Nieuw in het systeem is dat gemeenschappelijke uitgaven voor bepaalde Europese projecten die prioriteit hebben, zoals klimaat en defensie, niet meegerekend hoeven te worden bij de uitgaven.

Hard nodig

Esther De Lange van het CDA, co-rapporteur op dit dossier, zegt dat een nieuw raamwerk voor economisch "hard nodig" was. "Wij hebben onze verantwoordelijkheid genomen door ervoor te zorgen dat de nieuwe begrotingsregels solide en geloofwaardig zijn en tegelijkertijd ruimte laten voor noodzakelijke investeringen.”

De Portugese co-rapporteur Margarida Marques denkt dat de nieuwe regels "meer ruimte bieden voor investeringen, flexibiliteit voor de lidstaten om hun aanpassingen te verzachten, en de sociale dimensie zullen versterken. Met een aanpak van geval tot geval en op de middellange termijn, gekoppeld aan meer eigen verantwoordelijkheid, zullen de lidstaten beter toegerust zijn om bezuinigingen te voorkomen."

Het akkoord moet nog worden goedgekeurd door de 27 EU-landen en het Europarlement, maar de verwachting is dat dit vanwege de Europese verkiezingen in juni voor die tijd zal gebeuren. Als de nieuwe regels worden goedgekeurd dan moeten lidstaten hun eerste plannen op 20 september 2024 indienen.

• Europees Parlement: 'Deal on EU economic governance reform'