Nieuws 16 september 2024

Bewindslieden zijn weinig transparant over lobby-afspraken

Ministers en staatssecretarissen in het kabinet-Schoof geven weinig openheid van zaken over de afspraken in hun agenda met bijvoorbeeld lobbyisten. Afspraken komen lang niet altijd in de openbare agenda's van de bewindslieden terecht. Als dat wel gebeurt, is de informatie vaak niet compleet.

Zes kabinetsleden, onder wie minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), houden zelfs helemaal niets bij, stellen onderzoekers van de Open State Foundation. Die stichting richt zich op een digitaal transparante, controleerbare overheid en democratie.

NSC-leider Pieter Omtzigt is in de Tweede Kamer één van de pleitbezorgers voor meer transparantie over de agenda's van bewindslieden. Het kabinet dat mogelijk is gemaakt door onder andere zijn partij, heeft volgens de Open State Foundation echter een "ronduit valse start" gemaakt als het hierop aankomt.

In "slechts 13 procent" van de gevallen is de informatie in de openbare agenda's van de kabinetsleden compleet, schrijven de onderzoekers. Dat is ongeveer net zoveel als het vorige kabinet. Bovendien vermoeden zij dat veel afspraken de agenda's niet eens halen.

Weinig afspraken

De Open State Foundation merkt bijvoorbeeld op dat de 29 ministers en staatssecretarissen samen maar 160 afspraken hebben geregistreerd in juli en augustus. "Dat is opvallend weinig in een periode waarin werd gewerkt aan het regeerprogramma", vindt de stichting die pleit voor openheid bij de overheid. De onderzoekers vonden bovendien op social media 33 afspraken die niet werden vermeld in de openbare agenda's.

Onderwijsminister Eppo Bruins heeft met veertien afspraken de meest gevulde openbare agenda. Behalve minister Van Hijum hebben ook ministers Marjolein Faber (Asiel en Migratie), Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken), David van Weel (Justitie en Veiligheid) en staatssecretarissen Eddie van Marum (Herstel Groningen) en Jurgen Nobel (Participatie en Integratie) geen enkele melding van een afspraak gedaan.

Niet compleet

De informatie in de openbare agenda is het meest compleet bij minister Fleur Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Zij heeft melding gedaan van elf afspraken en bij tien daarvan zijn alle benodigde gegevens ingevuld. Behalve de gesprekspartner moet bijvoorbeeld ook worden vermeld wat het onderwerp is.

Agema vormt wat dat betreft de uitzondering op de regel: tien van de vijftien ministeries hebben geen enkele afspraak in de openbare agenda van bewindspersonen compleet ingevuld.

Het vorige kabinet heeft beloofd de agenda's bij te houden volgens een afgesproken richtlijn. In het regeerprogramma zegt ook het huidige kabinet transparantie van bewindspersonen te "bevorderen".

Nederland loopt achter

Ook van buitenaf wordt Nederland gemaand het lobbyen meer transparant te maken, bijvoorbeeld door de Group of States Against Corruption (GRECO) van de Raad van Europa.

Diverse omringende landen zoals Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk kennen al een lobbyregister, maar Nederland loopt hier nog achter, stelt de Open State Foundation.

Bron: ANP/OSF