PBL: Partijen maken fundamenteel andere keuzes in klimaat- en stikstofbeleid
De leefomgevingsplannen van de politieke partijen leiden tot grote verschillen op de thema's klimaat en energie, en stikstof en natuur. Waar sommige partijen grote stappen willen zetten richting de klimaat- en stikstofdoelen, raken ze bij andere partijen uit zicht.
Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de analyse van de verkiezingsprogramma's, waarbij met het Centraal Planbureau (CPB) is gewerkt aan de publicatie Keuzes in Kaart.
Het CPB keek bij de analyse van de verkiezingsprogramma's naar de budgettaire en economische gevolgen op andere thema's. De stand van de overheidsfinanciën en de wens om defensie-uitgaven te verhogen stellen alle partijen voor dilemma's, aldus het CPB. De partijen BBB, CDA, ChristenUnie, D66, GL-PvdA, JA21, NSC, SGP, Volt en VVD deden mee aan de analyse.
Klimaat
Op het vlak van het behalen van klimaatdoelstellingen op de langere termijn worden fundamenteel andere keuzes gemaakt, blijkt uit de analyse. De partijen ChristenUnie, D66, GL-PvdA en Volt behalen de meeste reductie van broeikasgasemissies, bij CDA wordt een kleinere stap gezet, bij BBB en JA21 neemt de uitstoot van broeikasgassen juist toe.
Een voorbeeld van zo'n keuze is de CO2-heffing voor industriële bedrijven. BBB, CDA, JA21, NSC, SGP, VVD willen deze heffing afschaffen, andere deelnemende partijen niet. En waar bij CDA, ChristenUnie, GroenLinks-PvdA en VVD extra subsidies een belangrijke rol spelen bij het verduurzamen van bedrijven, leggen D66 en Volt meer de nadruk op extra heffingen.
De maatregelen kunnen met name bij Volt, D66 en GroenLinks-PvdA leiden tot relatief hoge toename van broeikasgasemissies buiten Nederland, stelt het PBL. Dit komt doordat vervuilende activiteiten minder in Nederland maar meer in het buitenland plaatsvinden. Naast de industrie zijn gebouwde omgeving, mobiliteit en landbouw de belangrijkste sectoren waar partijen emissiereductie realiseren.
Stikstofbeleid
Er zijn ook grote verschillen in de mate waarin partijen via uitgaven en regelgeving de landbouw willen hervormen. GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en Volt realiseren met hun maatregelen een aanzienlijke stap naar de stikstofdoelen, door de ammoniakuitstoot uit de landbouw te verlagen evenals de uitstoot uit industrie en mobiliteit.
Ook CDA en VVD verhogen de inspanningen in de landbouw. Bij de andere onderzochte partijen daalt de stikstofuitstoot niet meer dan op basis van het huidige beleid te verwachten is. Veel partijen zetten in op maatregelen die uiteindelijk leiden tot een kleinere veestapel, al verschilt de mate waarin en de manier waarop ze dit voor zich zien.
Natuur
De meeste partijen willen deze verkiezingen extra geld uittrekken voor natuurherstel in het landelijk gebied. Alleen JA21, Volt en BBB doen dat niet. CDA, ChristenUnie, GroenLinks-PvdA, D66 en VVD willen het landelijk gebied anders inrichten: er komen zones rondom natuurgebieden waar de landbouw minder intensief mag zijn. Boeren kunnen daar subsidies krijgen om aan landschapsbeheer te doen. GroenLinks-PvdA en D66 trekken daarnaast geld uit om de natuurgebieden zelf uit te breiden.
"De verkiezingsprogramma's van de verschillende partijen laten zien dat er forse verschillen zijn in de aanpak van de verschillende leefomgevingsthema's|", stelt PBL-directeur Marko Hekkert. "Partijen maken fundamenteel andere keuzes in het stikstofbeleid en in het klimaatbeleid."
Circulaire economie
Het PBL reageert ook kritisch op een nieuwe versie van het Nationaal Programma Circulaire Economie. Volgens het planbureau bevat dat herziene programma "vooral veel intenties en plannen". De politiek moet die plannen uitwerken en vastleggen om bedrijven zekerheid te geven, schrijft het PBL.
Begin dit jaar schreef het planbureau al dat het "heel erg onwaarschijnlijk" is dat het oude doel zou worden gehaald om in 2030 de helft minder grondstoffen zoals metalen te gebruiken. Dat doel is inmiddels bijgesteld.
Na 2025 daalt het overheidsbudget voor een circulaire economie. Daar staan geen extra normen of prijsmaatregelen tegenover, merkt het PBL op. Tussen ambities en het geld dat daarvoor klaarligt, zit een "groot gat".
Bron: ANP/PBL
Gerelateerd
Overlegtafel vindt geen goed alternatief voor CO2-heffing industrie
Intensief overleg over een alternatief voor de buiten werking gestelde nationale CO2-heffing voor de industrie, heeft geen helder resultaat opgeleverd.
Brede oproep uit bedrijfsleven om te investeren in verduurzaming
Nederland moet meer investeren in duurzame energie, een schone maakindustrie en toekomstig verdienvermogen. Met die oproep komen honderd topbestuurders uit het bedrijfsleven.
Biodiversiteit wordt steeds belangrijker bedrijfsrisico
Meer dan de helft van de wereldeconomie is afhankelijk van gezonde ecosystemen. Maar het verlies aan biodiversiteit versnelt, evenals de risico’s voor economieën...
Brussel past regels voor duurzame investeringen aan
De Europese Commissie wil de wet aanpassen voor investeringen door banken, verzekeraars, beleggers en vermogensbeheerders. Het moet duidelijker worden om wat voor...
Nederlandse bedrijven stoten in 2050 mogelijk drie keer meer uit dan nu wordt beloofd
Dit jaar stelt 58 procent van de onderzochte bedrijven dat ze een klimaattransitieplan hebben. Maar van die plannen is slechts een derde (32 procent) voorzien van...