Nieuws 03 februari 2025

Pheijffer: sector mag uitkomsten AFM-onderzoek naar frauderisico's 'niet voor lief nemen'

De door de AFM geconstateerde tekortkomingen in de werkzaamheden van accountants rondom controlerisico's noemt hoogleraar Marcel Pheijffer in zijn jongste column in het FD "ronduit gênant". De kantoren moeten meer aandacht hebben voor kwaliteitscontroles en de inzet van fraude-experts, meent hij.

Toezichthouder AFM constateerde recent dat accountants bij 23 van 32 getoetste controles van de jaarrekening niet voldoende en geschikte controle-informatie over de frauderisico's verkregen. "Het gaat dus om bijna driekwart van de onderzochte controles, wat ronduit gênant is", aldus Pheijffer in het FD. "Het doel van de accountantscontrole is immers een hoge mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij is van materiële afwijkingen door fraude of fouten."

Diplomatiek

Volgens de hoogleraar drukt de AFM zich nog netjes uit over de bevindingen, door te stellen dat gebruikers hierdoor "onjuist en onvolledig" geïnformeerd zijn. "Ik noem het minder diplomatiek gewoon misleidend, omdat in dergelijke gevallen sprake is van een valse voorstelling door de accountant."

Zeker rondom gevoelige thema's zoals fraude en discontinuïteit moeten stakeholders kunnen vertrouwen op het oordeel van de accountant, aldus Pheijffer. De uitkomsten van het AFM-onderzoek "mogen we niet voor lief nemen", meent hij dus.

Omdat het AFM-rapport ook goede voorbeelden toont, pleit Pheijffer niet voor de "pavlovreactie van nog meer maatregelen of nieuwe wet- en regelgeving, maar voor beter gebruik van bestaande middelen". De kwaliteitscontrole van accountantsorganisaties moet beter, voordat een verklaring wordt afgegeven. "Organisaties die dit structureel niet kunnen of willen waarmaken, verdienen geen AFM-vergunning."

Frisse blik

Verder bewijst de praktijk dat de inzet van fraude- en andere deskundigen tot betere resultaten leidt, benadrukt hij. "Maak meer gebruik van hun frisse blik. Het AFM-rapport toont dat de accountant te routinematig werkt, standaardprogramma's afdraait, te voorspelbaar is en zich onvoldoende verdiept in de cliënt- en sectorspecifieke aspecten."

Volgens Pheijffer mag een professional niet "op de automatische piloot" werken, maar op basis van vakkennis en ervaring meerwaarde tonen. "Binnen de accountancy moet sneller afscheid worden genomen van hen die de juiste grondhouding en benodigde professioneel-kritische instelling als accountant missen. Er is simpelweg te veel middelmaat."

Geen rocketscience

Pheijffer stelt dat accountancy "echt geen rocketscience" is. "Met gezond verstand, een kritische geest, een goed team en deugdelijke hulpmiddelen kom je een heel eind. Als je het wilt, tenminste. Daar wringt echter de schoen."