Nieuws 21 mei 2025

CBS: Hoge kwaliteit van leven, maar wel ten koste van latere generaties

In Nederland zijn mensen over het algemeen tevreden. Ze vertrouwen elkaar en hebben een hoge en groeiende materiële welvaart. Maar niet in alle opzichten gaat het goed. Zo is er werk in overvloed, maar loont werken minder. Ook groeit het woningtekort.

Opnieuw blijkt dat de brede welvaart van nu ten koste gaat van de volgende generatie. Zo neemt het verdienvermogen van de economie af, blijft de druk op de natuur hoog en staan de houdbaarheid van de welvaartsstaat en de kwaliteit van publieke instituties onder druk.
Een en ander blijkt uit de Monitor brede welvaart en de SDG's 2025, die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft aangeboden aan de Tweede Kamer.

Meeste Nederlanders tevreden

De meeste Nederlanders zijn tevreden met hun leven en met aspecten daarvan, zoals werk, vrije tijd en wonen, aldus het CBS. In 2024 gaf 85 procent van de Nederlanders het leven een 7 of hoger. Het vertrouwen in andere mensen is groot en neemt toe.
Ook het vertrouwen in instituties, zoals rechters en politie, is groot. In 2024 was dat nog iets groter dan in 2023. De materiële welvaart is over het algemeen hoog en neemt nog altijd toe. Het besteedbaar inkomen van huishoudens en de individuele consumptie per inwoner horen bij de hoogste in de Europese Unie.

Vrouwen

Vrouwen hebben een minder hoge brede welvaart dan mannen, aldus het CBS. De grootste verschillen liggen op het gebied van het hebben van betaald werk en ervaren gezondheid. Ook zijn vrouwen iets minder vaak tevreden met hun werk, hebben zij minder vaak vertrouwen in andere mensen en instituties en ervaren zij meer last van milieuvervuiling.
Daarnaast hebben mensen uit de leeftijdsgroepen tot 35 jaar een lagere brede welvaart dan degenen uit de hogere leeftijdsgroepen.

Werk in overvloed, maar het loont minder

Een steeds groter deel van de bevolking van 15 tot 75 jaar heeft werk en de werkloosheid en het onbenut arbeidspotentieel dalen. Ook maken minder mensen zich zorgen om het behoud van hun baan.
Hoewel er nog steeds veel vraag is naar personeel, is dat niet terug te zien in de beloning voor werk. Gecorrigeerd voor inflatie is het gemiddelde uurloon van werknemers sinds 2009 niet gestegen. In 2023 was het uurloon zelfs lager dan in 2009. Het aandeel van de beloning van arbeid in het verdiende inkomen daalt en het aandeel van bedrijfswinsten stijgt.
Het huren of kopen van een woning wordt steeds duurder en Nederlanders hebben relatief hoge woonlasten. Wel wordt het percentage van het inkomen dat huishoudens hieraan besteden steeds lager.

Verdienvermogen economie neemt af

De hoeveelheden fysiek kapitaal (zoals machines en gebouwen) en kenniskapitaal per gewerkt uur zijn in de afgelopen tien jaar geleidelijk afgenomen. Van een trendmatige daling is nog geen sprake. Ook investeringen nemen niet toe. Ten opzichte van het bbp blijven investeringen in materiële vaste activa en in onderzoek en ontwikkeling (R&D) gelijk, terwijl investeringen in ICT en in grond-, weg- en waterbouw afnemen. Het niveau van de investeringen is voor Europese begrippen gemiddeld of laag.
De economie groeit nog, maar vooral doordat Nederlanders in totaal meer uren werken. De groei van de arbeidsproductiviteit neemt al een tijd af en in 2023 en 2024 daalde de arbeidsproductiviteit zelfs.
De druk op de natuur blijft hoog, ondanks kleine verbeteringen op het gebied van stikstof en biodiversiteit.

Welvaartsstaat onder druk

De houdbaarheid van de welvaartsstaat en de kwaliteit van instituties nemen af. Zo hebben alle sectoren te weinig personeel.
De houdbaarheid van pensioenen en van de welvaartsstaat staat onder druk door de vergrijzing van de bevolking. Het vertrouwen in instituties is relatief hoog, maar de effectiviteit van overheidsbestuur en de rechtsorde dalen. Wel is de kwaliteit van publieke instituties nog altijd hoog in vergelijking met die van andere landen.

Monitor

De achtste editie van de Monitor Brede Welvaart en de SDG's (Sustainable Development Goals) is door het CBS op Verantwoordingsdag aangeboden aan de Tweede Kamer. Brede welvaart kijkt niet alleen naar inkomen of vermogen, maar gaat ook over hoe gezond en gelukkig mensen zich voelen, hoe zij denken over hun werk en of zij vertrouwen hebben.
De monitor wordt jaarlijks gepubliceerd op verzoek van het kabinet en wordt tijdens het Verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer behandeld. Het kabinet geeft zelf ook een reactie op de uitkomsten.

• CBS Monitor Brede Welvaart en SDG's 2025