Nieuws 03 juli 2025

FIU: Bedrijven vaak door criminelen misbruikt als dekmantel

Criminelen maken op grote schaal gebruik van schijnbedrijven en katvangers om het financiële stelsel te misbruiken. Uit analyses blijkt een grootschalig en georganiseerd misbruik van rechtspersonen, stelt het nieuwste jaaroverzicht van de Nederlandse Financial Intelligence Unit (FIU-Nederland).

Achter ogenschijnlijk legale bedrijfsstructuren gaan complexe witwaspraktijken, belastingfraude en zelfs financiering van terrorisme schuil. Deze zorgwekkende ontwikkeling vraagt om een bredere, gezamenlijke aanpak dan het strafrecht alleen, aldus FIU-Nederland.

Meer meldingen

Meldingsplichtige instellingen, zoals banken, accountants en notarissen, melden in 2024 bijna 3,5 miljoen ongebruikelijke transacties bij de FIU. Dat is een sterke stijging ten opzichte van het jaar ervoor, toen het aantal ongebruikelijke transacties uitkwam op ruim twee miljoen.

Accountants waren in 2024 goed voor 3388 meldingen bij de FIU, bijna tweehonderd meer dan het jaar ervoor. Belastingadviseurs deden 338 meldingen, notarissen 998 en advocaten 24. Veruit de grootste aantallen komen nog altijd van banken en betaaldienstverleners.

Minder verdachte transacties

Tegelijkertijd daalde het aantal verdacht verklaarde transacties van 180.578 in 2023 naar 118.408 in 2024. Deze verdachte transacties werden in 16.306 dossiers gedeeld met de opsporings-, inlichtingen-, en veiligheidsdiensten.

De meldingen vormen de basis voor de analyses van de FIU, die hierin "de meest uiteenlopende vormen van criminaliteit" tegenkwam. Voorbeelden zijn uitbuiting, sanctieontwijking, terrorismefinanciering, corruptie, kinderporno, drugshandel, milieucriminaliteit en cybercrime. Een aantal criminele gedragingen zag de FIU in 2024 herhaaldelijk terugkomen.

Misbruik van rechtspersonen

In een aanzienlijk deel van de analyses komt het systematische misbruik van rechtspersonen voor, aldus FIU-Nederland. Rechtspersonen, zoals besloten vennootschappen, worden gebruikt voor criminele doeleinden; bijvoorbeeld om te verhullen wie de werkelijke eigenaar is. Of om bepaalde grondstoffen, bijvoorbeeld voor de productie van drugs, te kunnen aankopen.

Ook kwamen netwerken van soms tientallen of meer rechtspersonen in beeld, die puur opgericht leken te zijn om witwaspraktijken te verhullen. Malafide rechtspersonen komen ook nadrukkelijk terug in de analyses op het gebied van terrorismefinanciering.

Derdenbetalingen

Een ander risico dat in het jaaroverzicht wordt uitgelicht, zijn derdenbetalingen. Daarbij levert een leverancier goederen of diensten aan een afnemer en doet een derde partij de betaling. Er kunnen volgens de FIU gegronde redenen zijn waarom betalingen via een dergelijke constructie worden uitgevoerd. Denk aan een afnemer gevestigd in een land zonder goed werkend bancair systeem, die toch goederen wil betalen.

Inmiddels is echter duidelijk dat derdenbetalingen aanzienlijke risico's met zich meebrengen. De daadwerkelijke afnemer en/of de herkomst van de gelden zijn namelijk niet transparant. Dat biedt mogelijkheden voor criminelen om in complexe constructies geld- en goederenstromen te versluieren.

Vastgoed

Een derde risico dat in 2024 herhaaldelijk terug kwam in de analyses van de FIU, heeft betrekking op vastgoed. Het gaat hierbij om zowel het gebruik van vastgoed om witwassen mogelijk te maken, als om vastgoed gebruikt om het criminele proces te faciliteren. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het huisvesten van slachtoffers van seksuele uitbuiting.

Verder voerde de FIU analyses uit op verschillende vormen van fraude, waaronder zorgfraude. Hieruit kwam een beeld naar voren van toenemende complexiteit en verwevenheid met zware criminaliteit.

Vanuit de genoemde risico's en fenomenen blijkt wederom hoe belangrijk samenwerking is binnen het Wwft-domein, om zo de integriteit van het financiële stelsel te waarborgen, aldus de FIU, die daarbij dank uitspreekt aan de poortwachters voor de meldingen. "Samen zien we meer."

FIU-Nederland Jaaroverzicht 2024