Nieuws 16 september 2025

Ambities gemeentelijke accountantsdienst zorgen voor Kamervragen

De Gemeentelijke Accountantsdienst Den Haag (GAD) heeft de ambitie om niet alleen de eigen gemeente te controleren, maar ook andere gemeenten, instellingen en organisaties. Inmiddels hebben diverse gemeenten belangstelling getoond. Tweede Kamerlid Joost Sneller (D66) stelt Kamervragen over de kwestie.

De ambitie van de GAD blijkt uit een interview in het FD met Carla Slotema-Tesser, controlerend accountant van de gemeente Den Haag. Slotema gaf eerder in een gesprek met Binnenlands Bestuur al aan dat de GAD ook wel andere gemeenten wil controleren: “waarom uitbesteden als de overheid het beter zelf kan?”

Inmiddels heeft een aantal gemeenten zich gemeld bij de GAD en zijn er gesprekken gevoerd met gemeentelijke instellingen zoals musea, scholen en regionale organisaties, aldus het FD. Volgens Slotema past het aannemen van meer controlewerk in de opdracht die zij van de Haagse gemeenteraad kreeg om een toekomstbestendige GAD te bouwen. “Ik doe dat zo, met meer en interessante opdrachten, waardoor ik goede mensen kan aantrekken en vasthouden.”

Onafhankelijke positie

Carla Slotema, eerder ook bestuurslid van de NBA, stelt dat de GAD geen verlengstuk is van de Gemeente Den Haag, ook al opereert de dienst vanuit het gemeentehuis. “Wij zijn geen afdeling internal audit. Wij zijn de controlerend accountant. En als wij niet voldoende antwoord krijgen op onze vragen, dan tekent de GAD niet.”

Slotema benadrukt in het interview met FD de onafhankelijke positie van de GAD als controlerend accountant. “Zo voel ik me ook, en dat draag ik intern en extern ook uit. Dat betekent niet dat je geen rekening moet houden met relaties; het heeft een meerwaarde dat we hier zitten, zo krijg je meer mee. Maar het betekent wel dat je de rug recht houdt.”

De GAD wil komend jaar twee of drie extra controleklanten bedienen, zoals gemeenten of andere instellingen. De problemen waar andere gemeenten en organisaties tegenaan lopen, zijn veelal dezelfde, aldus Slotema. “Ze begrijpen hun accountant naar eigen zeggen vaak niet, die is ook regelmatig niet beschikbaar voor vragen, ze hebben weinig keus bij aanbestedingen en ergeren zich aan de tarieven en het meerwerk dat regelmatig in rekening wordt gebracht.”

Miljoentje goedkoper

Slotema ziet de voordelen van een GAD ten opzichte van een openbaar accountantskantoor, vanwege de opgebouwde expertise met overheidsfinanciën en een voordeliger tarief dan openbare accountantskantoren. “Ik weet niet exact wat een gemeente als Rotterdam of Utrecht betaalt aan zijn accountant, maar ik denk dat wij zeker een miljoentje goedkoper zijn dan commerciële partijen. Ik hoef ook niet winstgevend te zijn, ik moet kostendekkend werken. De winst hoeft aan het eind van het jaar niet te worden verdeeld onder de partners en we hoeven niet allemaal een leaseauto. Ik zie ons als public equity.”

In het verleden maakten gemeenten voor de accountantscontrole gebruik van het Verificatiebureau, onderdeel van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Later verzelfstandigde dat bureau als VB Groep en werd het vervolgens overgenomen door Deloitte. “Het zou mooi zijn om dat terug te draaien”, aldus Slotema, die eind november over een en ander spreekt op een congres van de VNG.

Kamervragen

De ambities van de GAD zorgen voor enige discussie onder beroepsgenoten. Op LinkedIn vinden diverse reageerders het een interessant idee, maar er worden ook vragen gesteld over de rol van de GAD, de aansprakelijkheid en of de winst bij het werken voor andere opdrachtgevers ten gunste van de Gemeente Den Haag zou komen.

D66-Kamerlid Joost Sneller heeft inmiddels aan minister Rijkaart van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kamervragen gesteld over het artikel in het FD. Sneller wil van de minister weten of die de wenselijkheid deelt van meer accountants in publieke dienst, om diensten aan organisaties in de publieke sector te leveren. Ook vraagt hij zich af of de minister signalen heeft gehad dat kleinere gemeenten het lastig vinden om een "commerciële accountant" te vinden voor de jaarlijkse controle.

Sneller is verder benieuwd of de minister zicht heeft op mogelijke kostenbesparing voor gemeenten, als die gebruik zouden maken van een publieke accountant in plaats van commerciële kantoren. Het Kamerlid wil ook graag meer inzicht in de ontwikkeling van de tarieven van openbare accountantskantoren voor gemeenten in de afgelopen jaren.

Ziet de minister mogelijkheden om initiatieven zoals dat van de GAD te ondersteunen, wil Sneller weten. Of is er een rol voor het Rijk om te voorzien in de functie van een publieke accountant voor gemeenten en andere overheden?