Opinie

Waarom innovatie in accountancy niet zo snel werkt

De toekomst van menige beroepsgroep hangt af van de mate waarin men in staat is te innoveren. Innovatie is het toverwoord voor de zzp'er, las ik recent. Ook tegen ons accountants wordt geroepen en geschreven dat we moeten innoveren.

Innovatie is per definitie verandering, doorontwikkeling; kritisch kijken naar je eigen optreden en concreet maken wat je kunt of moet veranderen.

Ik heb er een hard hoofd in of innovatie in de accountancy gaat werken. De accountancy is nu eenmaal niet een beroepsgroep die vooroploopt in het maatschappelijk verkeer. Kijk alleen al naar het werk dat we doen. Tachtig procent heeft betrekking op historische financiële informatie. Hoe wil je dat ooit innovatief maken?

Wil je in de accountancy dus innoveren, dan zul je de kern van je taak en werkzaamheden moeten doorontwikkelen en veranderen. En bij dat laatste woord (veranderen) schiet menig accountant in de stress. Veranderen... dat doen we toch bij voorkeur niet.

De 'bestendige gedragslijn' is menig accountant op het lijf geschreven. Waarom veranderen als het 'conform vorig jaar' kan? Hoeveel dossiers worden nog steeds opgebouwd op basis van hetgeen een voorgaand jaar is gedaan? En eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik in mijn tijd als controleleider ook wel eens een assistent aan het werk heb gezet door te zeggen: 'Kijk maar naar het dossier van vorig jaar, en doe alzo.'

Een kracht van ons accountants is dat we een kritische blik hebben. Menig accountant kan prima vertellen hoe het niet moet, wat iemand anders niet goed heeft gedaan en waarom achteraf gezien toch beter een andere weg gekozen had kunnen worden. Met spijt moet ik constateren dat ook dit weer gaat om  het achteraf becommentariëren van zaken. Weinig innovatief: Maar ook weinig kritisch naar het eigen optreden.

Toch is er wel degelijk de noodzaak om het accountantsvak te innoveren. En degenen die dit roepen hebben gelijk! Maar hoe krijgen we de groep laggards in beweging? Mijn idee is om niet te hard te roepen dat er iets moet veranderen, maar er gewoon mee te beginnen. Accountants zijn namelijk gewend om voorgeschreven regels en richtlijnen in acht te nemen. Als je die dus verandert, dan verandert de accountant vanzelf mee.

De echte innovators in het beroep moeten geduld hebben. Het komt vanzelf. Onder druk wordt alles vloeibaar en ontstaat vanzelf innovatie.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Matthijs Pool is registeraccountant en directeur van NovigoAccountantsadviseurs BV.

Gerelateerd

20 reacties

Arnout van Kempen

Beste jop, zou je je vraag willen toelichten?

jop

Wat is de informatievoorziening van een accontant en hoe verwerken jullie dat?

Ronald van de Langenberg

Hoe zeer innovatie ons aan het hart gaat, het is een constatering dat het de afgelopen jaren minder hard gaat dan andere innovaties om ons heen. Hoewel ... hoe deden we twintig jaar terug ons werk ? Mag ik de klassieke economische theorieën in de strijd gooien als mogelijke verklaring ? De theorie streeft altijd naar een volledig concurrerende markt, teneinde de kosten te drukken en het maatschapelijk nut te maximaliseren. In de "grote" accountancy is er evenwel geen volledige concurrentie. Beursfondsen, financiële conglomeraten en soortgelijke ondernemingen gaan niet buiten de "big four". Het oligopoli van deze grote vier wordt door de markt zelf in stand gehouden, maar werkt remmend op innovatie. Ondernemers zijn voorts ook niet rationeel in hun keuze. Een klant blijft meestal jarenlang trouw aan zijn accountant zolang hij tevreden is. Je stapt nu eenmaal makkelijker over van supermarkt dan van accountant. Voor zowel grote als "kleine" accountants een prettige gedachte, maar dit comfort beperkt de druk om te innoveren.

Deon Nugteren

Ik denk dat de accountancy juist de branche is voor innovatie. Doordat zo weinig accountants geloven in innoveren (@Geert de Jonge of AT:Guus Ham), is het ook het meest rendabel om dit in deze branche te doen. Als iedereen stil staat is het makkelijker om voorop te lopen dan wanneer iedereen loopt!

Guus Ham

Online boekhouden, een portaal, Horizontaal toezicht en Continuous Auditing zijn o.a. genoemd als innovaties binnen de accountancy maar een winnende innovatie is afkomstig van Jan Wietsma en heet (de toepassing van) het semantische web. Ik had er nog nooit van gehoord maar ga er me de komende week in verdiepen...Jan, de wijn zal je vanavond door de schipper van de trekvaart per stoomtrein worden aangeboden. Geniet er van!

Jan Wietsma

Voor de schipper van de trekvaart was de stoomtrein waarschijnlijk een innovatie die hij niet meteen had verwacht en in het begin ook niet wilde zien. Maar die uiteindelijk zijn businessmodel wel raakte. De echte innovatie in de accountancybranche heeft alles te maken met het semantische web. Maar ja, dan moet je het natuurlijk wel willen zien ;-)

Arnout van Kempen

damn, dacht ik makkelijk te scoren :D

Jurgen van der Vlugt

AT:Arnout: Nou, zó innovatief is het niet. Dat is namelijk wat massa's websites et al. doen om gegeven binnen te harken. Op z'n best kunnen we het 'crowdsourcen' noemen. De methode is dus op zich geen fles wijn waard ...

Arnout van Kempen

Een innovatief idee: een fles wijn beloven voor een "werkelijk innovatief idee" en dan niet vertellen welke criteria gelden voor iets een "werkelijk innovatief idee" heet.

Jurgen van der Vlugt

Een voorbeeld ..? OK. Een 'oud' voorbeeld dan, wat nog onvoldoende heeft postgevat -- werkelijke innovaties duren nog steeds zeker 10 à 15 jaar om van idee en 'goofy' prototype tot volle wasdom te komen. De iPod was geen innovatie, de walkman wel... Het voorbeeld dan: Continuous Auditing. (Luister naar prof. Verkruijsse en zie:) Door continu te weten hoe de vlag erbij hangt, qua voortbrengingssysteem van financiële informatie oftwel door goed (sic) toezicht te houden, kan een accountant in de nabij toekomst op ieder willekeurig moment vrijwel-a-tempo bij ieder willekeurig (financieel) gegeven een 'controleverklaring' afgeven. Dus niet een jaarrekening die telkens weer zowat een jaar werk kost om te checken, maar een certificeringsvink bij ieder tussentijds (XBRL)dataveld. Tenzij er iemand komt met een nog ( ;-] ) beter innovatie-idee: Kom maar hier met die fles wijn. 't Is toch wel een lekkere oude rode Bourgogne, neem ik aan ..? Maar zover zijn we nog niet, qua techniek (XBRL -> 'eventjes' ad hoc de boekhouding leegtrekken voor een consolidatie wellicht ..?) en qua acceptatie -- het past nog niet in de controlestandaarden (..?).

Guus Ham

Prachtige bespiegelingen over innovatie. Is online boekhouden, een portaal of HT innovatief? Degene die mij een werkelijk innovatief idee kan noemen binnen de accountancy ontvangt een mooie fles wijn. Werkelijke innovatie ontstaat door een juiste dosering van creativiteit, rebellie en lef. Wie hebben dat? Accountants? Het zit niet in de genen en dat is helemaal niet erg. Laten we het woord innovatie vergeten en ik sluit me dan ook aan bij Geert: kwaliteit, merk en klantenbinding daar gaat het o.a. om. Aangevuld met schaalbare regelgeving en we zijn terug bij af maar wel klaar voor de toekomst. Laten we open staan voor concrete veranderingen, doorontwikkeling en kritisch kijken naar je eigen optreden maar laten we dat woord innovatie vergeten. Innovatie binnen de accountancy bestaat niet!?

Arnout van Kempen

Innovatie = Darwinistische evolutie. Dat vereist: - mutaties. Ofwel, er moet geëxperimenteerd worden, ongeacht of dat resultaat oplevert. - selectie. Ofwel, mutaties die concurrentievoordeel opleveren moeten tot "overlevings"-succes leiden. Standaardisatie is een goed fundament voor innovaties, maar dat wat je standaardiseert zal zelf niet innoveren. - selectiedruk. Ofwel, er moet sprake zijn van werkelijke competitie om schaarse bronnen, om te overleven. Wettelijke bescherming past daar bijvoorbeeld volstrekt niet bij. Wie innovatie wil bevorderen, zal op alle drie de punten verbeteringen moeten aanbrengen. Persoonlijk vind ik het onwaarschijnlijk dat accountants "van nature" niet innovatief zouden zijn. En eerlijk gezegd, ook het feit dat je met historische informatie bent vind ik geen sterk argument om iets te zeggen over innovatief vermogen. Het NBA kan de innovatie prima bevorderen, niet via een innovatieplatform, maar door het scheppen van randvoorwaarden. En dat betekent vooral standaardiseren wat bijdraagt aan innovatie, en dereguleren wat mogelijk is. Simpel voorbeeld: hoeveel innovatie kan je krijgen in het product "controleverklaring" als iedere accountant die een tekst gebruikt die afwijkt van de door het NBA gedicteerde tekst op de vingers wordt getikt? Laat die standaarden los, en je krijgt innovatie. Geef ruimte voor concurrentie, en je krijgt nuttige innovatie. En schaf de controleplicht af, en je krijgt serieuze innovatie. Kijk rond in de markt, en ben bereid het te zien, en je ziet dat het accountantsberoep heel veel innoveert, waar dat nuttig is en mogelijk is. Een gebrek aan innovatie is imho vooral veroorzaakt door regelgevers die innovatie doodreguleren.

Harry van Daall

Accountantskantoren doen er goed aan om te innoveren. Maar accountantskantoren worden geleid door accountants. Dus accountants doen er goed aan om te innoveren. En dat is geen klus die je er even bij doet. Innovatie hoort een doorlopend aangejaagd proces te zijn waar dan wel een strategie c.q. een plan achter zit. Een organisatie die doorlopend op innovatie is afgestemd heeft - ook zeker in de accountantswereld - een voorsprong op de concurrentie. In tijden van teruglopende inkomsten hoort dus ook een accountantskantoor te innoveren. Harry van Daal

Wim Musters

Innovatie is nodig, noodzakelijk om als beroepsgroep een plaats in de dienstverlening te behouden. Innovatie is tevens de mogelijkheid om de professionalisering als beroepsgroep af te maken. Als professional heb je ook een aantal menselijke eigenschappen. Juist door een innovatie, gebaseerd op zelfkennis en leervermogen, ontstaat een verschil in benadering en ligt de weg open naar een lerende organisatie (Dat een organisatie die leert van de missers en door bouwt op het succes). Dus goed toegepast is innovatie een weg naar verscheidenheid en zekerheid. Maar eerst is er chaos en tegenstand.

Jan Wietsma

AT:Fou-Khan Tsang Je hebt helemaal gelijk ;-) Daarom ben ik ook zelf gestart met een aantal initiatieven, en er zijn steeds meer mensen die graag mee willen doen.

Willem D. Okkerse CEO OK-Rating Institute

AT:Fou-Khan Tsang Helemaal mee eens, al vanaf 2000

Fou-Khan Tsang

Ik geloof dat ik mijzelf wel een van de innovators in het accountantsberoep mag noemen en voel mij best wel een beetje aangesproken door jouw opiniestuk. Je gaat op zoek naar de vraag waarom innovatie in accountancy niet zo snel werkt. Volgens mij een nodeloze vraag want innovatie vindt haast nooit plaats in een beroepsgroep. Daarom heeft het ook helemaal geen zin om vanuit het NBA of Nivra een innovatieplatform op te richten. Voor mij is innovatie een eerste commerciële toepassing van iets nieuws. En daarmee hebben we gelijk de echte essentie van innovatie het gaat ook om de commerciële uitwinning ervan. Dus niet het accountantsberoep moet innoveren, niet accountants moeten innoveren maar accountantskantoren moeten innoveren. Nu de economische rek er de komende jaren uit is en accountants eigen producten steeds meer als commodity zien. De ware betekenis van een commodity is dat het niet meer mogelijk is zich te onderscheiden van de concurrentie en de marges zijn laag geworden. Het gaat dus juist om het onderscheidende vermogen en zolang accountants elkaar na blijven doen gaat er niets veranderen. Collectief aan online boekhouden, collectief aan een portaal, collectief aan Horizontaal toezicht. Zouden zich juist veel meer moeten onderscheiden. Aan het einde van het verhaal stel je dat de innovators geduld moeten hebben, maar dat is een slechte eigenschap van diezelfde innovators. Een paar jaar geleden heb ik met Alexander Leppink (BDO) de afspraak gemaakt dat wij niet meer wachten op de innovatie in het beroep maar dat wij zelf doorgaan met innoveren en wat de rest wel of niet doen daar trekken wij ons niets van aan.

Geert de Jonge

Innovatie is de weg naar de blauwe oceanen, maar echt strategische innovaties hoef je van accountants niet te verwachten. We doen niet aan producten met langlopend concurrentievoordeel. Ieder product is eenvoudig te kopiëren en de markt wordt grotendeels bepaald door externe factoren. Innovatie als bron van concurrentievoordeel valt daarmee voor accountants af en wat resteert om je te onderscheiden zijn dan factoren als kwaliteit, merk en klantenbinding.

Matthijs Pool

Beste Jan, Dank voor je bespiegelingen. Ik weet dat de innovatie in het beroep je na aan het 'hart gaat'. Het kost gewoon tijd. Versnellen kan mogelijk wel met het afschaffen van wettelijke verplichtingen.

Jan Wietsma

Beste Matthijs, Goed dat je de discussie over innovatie weer een aanzwengelt. Accountants en innovatie lijken inderdaad twee woorden die niet zoveel met elkaar gemeen hebben. Voor een deel komt dit ook doordat accountants niet worden gedwongen te innoveren. Er is geen 'sense of urgency' de klant betaald nog steeds de nota. Aan het begin van ieder jaar weet de accountant dat zijn omzet voor meer dan 80% zeker is. Wat ook niet moet worden vergeten is dat de accountant door zijn wettelijke bescherming het primaat heeft op het controleren, beoordelen en samenstellen van jaarrekeningen en aangiften. De aanvoer van klanten is dus redelijk gewaarborgd. Ook dat bevordert innovatie niet. En wees nu eerlijk welke klant heeft nu ooit gevraagd om een nieuwe en innovatieve aanpak door de accountant. Ondanks enig gemopper links en rechts is het merendeel van het MKB tevreden over zijn accountant. Ook al geen trigger om te innoveren. En als de politiek met voorstellen komt om het beroep anders in te richten dan verzetten we ons daar met hand en tand tegen. Dat verzet is ook vele malen effectiever dan na te denken op welke innovatieve wijze we het beroep anders zouden kunnen inrichten. De 'show must go on' en daar horen geen verstoringen bij. Innovatie wordt ook niet beloond. Wat is er gebeurd met het onderzoek van Herman van Brenk naar de wenselijkheid van innovatie in de accountancybranche. (2009) zie: cot.ag/taA5KY In 2006 deed toenmalig directeur Gert Smit al een oproep tot innovatie in de Accountant: cot.ag/t6jEH3 wat is er sindsdien nu echt verandert. Innovatie en accountants gaan gewoon slecht samen. Het innovatieplatform dat ooit is opgezet door het NIVRA is een slapend fenomeen ondanks de diverse inspanningen die enkele deelnemers hebben gedaan om dit een nieuw leven in te blazen. Innovatie heeft geen prioriteit op een enkele uitzondering daargelaten. Daarbij dienen we te beseffen dat echte innovaties bijna nooit van binnenuit komen. Wellicht dat de accountant daar ook wel wacht. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat innovatie tijd kost. Je bent er zomaar twee jaar druk mee. Van idee naar concreet product dat vraagt een hoop energie en tijd en dus ook geld. Want ieder uur dat je besteed aan innovatie kan je niet besteden aan declarabel werk. Weliswaar ben je bezig met het creëren van waarde op lange termijn, maar op korte termijn betekend dit wel een stevige aanslag op de kasstroom. - Wellicht is dat ook wel een reden dat accountants liever niet innoveren. - Toch levert innovatie uiteindelijk wel iets op. Als je product voldoende onderscheidend is openen zich vanzelf de deuren. Maar voordat het zover is, is er al heel wat water door de Rijn gestroomd. Wellicht dat daarom veel accountants niet aan innovatie beginnen. De tijdshorizon waarbinnen de vruchten geplukt kunnen worden is gewoon te ver weg en wees eerlijk de meeste accountants hebben wel wat beters te doen. Tot zover mijn waarnemingen en bespiegelingen. Met vriendelijke groet, Jan Wietsma

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.