De wereld wordt steeds eenvoudiger
'De wereld wordt steeds complexer.' Hoeveel artikelen zouden er beginnen met deze zin? Google levert alleen op die identieke woordcombinatie al 19.000 hits. En daarnaast zijn er talloze verwante formuleringen waarin 'de maatschappij', samenleving, omgeving of wereld om ons heen steeds complexer wordt.
Veel clichés zijn waar, maar wordt de wereld echt complexer? Stad en land afreizen of rondbellen op zoek naar de beste koelkastaanbieding, een geschikt hotel in Dubai, een belangrijk rapport, computeraccessoires, kantoormeubelen, de verkoopprijzen van een Indiase concurrent of de joint venture-regels in Brazilië, het is voorbij. Alle informatie is realtime beschikbaar.
Software heeft voor bedrijven de administratie inmiddels zo weinig complex gemaakt dat accountants hun markt voor administratieve werkzaamheden in snel tempo zien verdwijnen.
Zweten op een belastingaangifte aan een bureau vol salarisstroken, bankafschriften en andere informatie? Hoeft niet meer. Op het digitale formulier is vrijwel alles al ingevuld (‘Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker wel').
Ook communiceren en handelen met het buitenland wordt steeds makkelijker. Nog maar 25 jaar geleden was je voor berichten van thuis aangewezen op onzekere poste restante adressen. Voor een uitgaand telefoontje moest een wachtrij in een hoofdpostkantoor worden getrotseerd, waarna via een onverstaanbare telefoniste een hevig krakende collect call kon worden gepleegd.
Bij de Belgische grens je guldens inwisselen en alle prijzen omrekenen: voorbij. Net zoals het gehannes met traveller cheques, eerst om ze te kopen, daarna om ze in te wisselen. Op vrijwel alle fronten is het leven nu veel simpeler en overzichtelijker dan vroeger.
Een VOC-schip financieren, laten bouwen, bemannen, voorzien van genoeg handelswaar en vervolgens navigerend op de sterren in negen maanden via de Kaap naar Indië laten varen, met zodanig geplande tussenstops dat je bemanning niet verhongerde, dát was complex. Net als daarna in die onbekende wereld weer voldoende vracht organiseren voor de terugtocht.
Ik las pas een opmerkelijk citaat: "Het is een dolzinnige wereld, waar geen afstanden meer tellen". Ah, een 'alles wordt alles' consultant, denkt u. Mis. Het staat in het boek ‘Zóó leven wij in Indië' uit 1943 en komt uit de mond van een Indiëganger die net van Schiphol naar Batavia is gevlogen - in vijf etmalen met zeventien tussenstops. Zeventien. Denk daar eens over. Sneller is de wereld zeker geworden. Maar complexer?
Natuurlijk, als je actief bent op 36 sociale netwerken tegelijk en die allemaal ook nog real time wilt bijhouden, dan denk je dat misschien. Regelgeving kan ook complex zijn, of vaak beter: nodeloos ingewikkeld. Accountants zijn bijvoorbeeld ware meesters in het bedenken daarvan. En de menustructuur van de Horizon Box van UPC is complex, zelfs zozeer dat je vermoedt dat hij is ontworpen door een volslagen krankzinnige.
Maar per saldo wordt de wereld juist eenvoudiger. Het tempo ligt hoger, er is (te) veel informatie en doordat de wereld ‘krimpt' groeit het aantal partijen waarmee je rekening moet houden. Dat vraagt keuzes, en zelfbeheersing. Maar tegelijk heeft dezelfde technologie veel zaken juist veel overzichtelijker gemaakt.
Die technologie zelf, die is complex. Dat wordt echter niet bedoeld. Wat wel? Geen idee. Misschien ben ik daar wel te simpel voor.
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het novembernummer van Accountant.