Opinie 24 juni 2014

Wat is kwaliteit?

Vorige week zijn we officieel gepresenteerd, de werkgroep 'Toekomst accountantsberoep'. Zeven mensen met passie voor het beroep die aan de slag gaan met een uitdagende opdracht.

Het is duidelijk dat de politiek ons heeft opgedragen om vanuit het beroep met oplossingen te komen die de kwaliteit van ons werk en onafhankelijkheid van ons optreden waarborgen.

Maar wij doen dit niet (alleen) voor de politiek. Wij doen dit vooral voor ons beroep. Ons beroep staat of valt met maatschappelijk vertrouwen in ons functioneren. Wij willen komen tot maatregelen die door zowel de beroepsgroep als een brede groep stakeholders worden gezien als goede en nuttige maatregelen in het belang van de kwaliteit van ons werk.

Maar wat bepaalt de kwaliteit van ons werk? Natuurlijk heeft dat te maken met het naleven van de regels die we ons zelf opleggen. Waarom lukt ons dat niet gewoon in alle gevallen? Wat zijn de belangrijkste factoren die dat veroorzaken? Zou dat de hoogte of de basis van de beloning zijn, de governance van de kantoren, het ontbreken van externen in de raad van bestuur? Of ligt het complexer dan dat? De vraag stellen is hem beantwoorden.

Bovendien gaat kwaliteit veel verder. Kwaliteit heeft te maken met het voldoen aan de vraag van onze klanten: de belanghebbenden bij de door ons gecontroleerde informatie, het maatschappelijk verkeer.

De maatschappij bepaalt wat wij moeten leveren. Vindt de maatschappij dat wij alle fraudes horen te ontdekken? Dat wij faillissementen moeten voorspellen? En wat voegen wij in dat kader dan toe aan het werk van credit rating agencies, Z scores, Okkerse en de kapitaalmarkt?

We kunnen niet blijven schermen met de verwachtingskloof. Als de markt meer van ons verwacht, dan is de vraag of dat nu ligt aan de verwachting van de markt of aan dat wat wij leveren. En is ook de vraag hoe we dat samenbrengen. Zodat de verwachtingen realistisch zijn, maar wij dan vervolgens ook wel leveren wat er van ons verwacht wordt. Limperg verwoordde het in de jaren dertig al.

Een andere vraag is of wij moeten toetsen aan bestaande wet- en regelgeving of een ander, strenger, normenkader moeten hanteren. Moeten wij actiever wijzen op gebieden waar wet- en regelgeving aangescherpt moeten worden of moeten we dat niet afwachten en zelf een strengere norm hanteren dan de wetgever?

Hebben wij als werkgroep het antwoord op al deze vragen? Nee, zeker niet. Weten we al heel veel en kennen we al veel suggesties voor oplossingen? Ja, dat wel. Maar het is de maatschappij die bepaalt wat onze opdracht is. De opdracht van de politiek is daar slechts een aspect van. Daarom staat een groot deel van de komende weken in het kader van het verkrijgen van input op dit soort vragen van een grote groep stakeholders.

We proberen niet naar onszelf te kijken, maar te begrijpen hoe anderen naar ons beroep kijken. Door middel van analyses van publieke uitingen van stakeholders (er is al heel veel gezegd en geschreven), digitale en fysieke debatsessies en individuele gesprekken met een brede groep stakeholders zoals toezichthouders, politici, wetenschappers, investeerders, commissarissen, bestuurders en journalisten.

Er is heel bewust gekozen voor een publieksgerichte aanpak. We trappen op 1 juli af met een digitaal debat, gevolgd door een opinieleidersdebat in De Balie op 3 juli en onder meer regiodebatten. Het openbare karakter biedt de werkgroep mogelijkheden om het net op te halen en voorstellen stakeholderbreed te toetsen en te wegen. We willen niet in de valkuil trappen om direct de voor de hand liggende oplossingen te omarmen zonder alle suggesties gehoord en gewogen te hebben.

Voor iedereen zal er ruim gelegenheid zijn om zijn input te geven in dit proces en ik roep dan ook iedereen op om dat te doen. Te beginnen met het digitale debat op 1 juli. En doe niet alleen zelf mee, maar informeer zoveel mogelijk stakeholders van buiten het accountantsberoep over het debat en maak ze enthousiast om mee te doen. Dan resulteert dit in voorstellen die niet de voorstellen zijn van zeven werkgroepsleden, maar daadwerkelijk van de beroepsgroep. En van haar stakeholders.

Arjan Brouwer is lid van de werkgroep 'Toekomst accountantsberoep'.