Opinie 09 juni 2015

Nemacc-congres risicogericht samenstellen: leerzaam in veel opzichten

Als je als standardsetter hoort dat op een congres regelgeving wordt behandeld waar je ook zelf over hebt meegedacht, ben je nieuwsgierig. Nieuwsgierig of anderen er op dezelfde manier naar kijken zoals jijzelf. Mooi om te zien dat anderen toch weer andere accenten kunnen leggen.

Charles Kock en Carel Verdiesen

Het was een goed congres en het was niet alleen van Nemacc, maar ook van de NBA zelf.  Dat had voor ons wel wat duidelijker mogen zijn. Zeker als er kritiek is op de focus van de NBA (controle en grote kantoren), moet onze beroepsorganisatie elke mogelijkheid aangrijpen om te laten zien dat dit anders is. Want het was een leerzame bijeenkomst voor mkb-accountants die samenstellen en die nadenken over de toekomst van het kantoor en het samenstellen.

Na de inleiding over nieuwe businessmodellen (download het rapport, want er zitten goede aanknopingspunten in), gingen Elly van der Velden en Hans Gortemaker in op een methode die je kunt toepassen bij het uitvoeren van de samenstelopdracht. Focus meer op de kennis van de klant en bepaal de uitvoering van de noodzakelijke werkzaamheden op basis van twee aspecten, materialiteit en/of risico.

Als beide niet aan de orde zijn, kun je werkzaamheden sterk verminderen of zelfs achterwege laten. In het rapport van Nemacc worden vervolgens handige tools aangereikt die zeer bruikbaar zijn in de praktijk.

Wel zijn er enkele kanttekeningen te maken. Samenstellen is geen controleren en hoewel dat duidelijk werd aangegeven - in principe kun je uitgaan van de gegevens van de klant, tenzij - is de methodiek toch vooral gebaseerd op samenstelopdrachten bij de wat grotere klant die zelf aansluitingen, cijferbeoordelingen en besluiten neemt over waarderingsgrondslagen. We weten niet of dat nu de grootste doelgroep is voor de samenstellende accountant.

Wellicht is de keuze voor de onderzoeksdoelgroep daar debet aan, vooral bij middelgrote kantoren. In de praktijk zal de ondernemer er toch vooral vanuit gaan dat deze zaken in overleg met de accountant worden gedaan. Overigens het liefst voorafgaand aan het samenstelproces zelf. En graag ook al in het jaar, aan het jaar, zoals de onderzoekers terecht aangaven.

Uiteraard moet de klant er ook wat van vinden. De klant kan aangeven welke posten hij belangrijk vindt, maar de discussie over materialiteit is aan de gemiddelde fietsenmaker toch niet besteed. De inspanning kan dan beter worden gericht op het bespreken van de keuzes van schattingen en de verantwoordelijkheid voor het aanleveren van de juiste informatie. En soms zijn er klanten die gewoon willen dat alles klopt. Zeker als ze zelf gaan boeken.

Gespreksleider Dirk ter Harmsel stelde nog een interessante vraag die volgens ons onbeantwoord bleef: is het nu efficiënter voor bijvoorbeeld zzp-klanten, die vaak kiezen voor een 'IB plus'-opdracht? Wij denken dat de efficiency hier niet moet worden gezocht in kostenbesparing, maar in de focus op de juiste posten. Maar het motiveren in het dossier waarom zaken wel of niet materieel zijn en/of risicovol blijft een zaak van professionele oordeelsvorming.

In het rapport worden hiervoor handige aanknopingspunten gegeven. Dit mag niet de vrijbrief zijn om het daarbij maar te laten. Ook moet duidelijk zijn, zeker ook voor de Raad van Toezicht, dat niet uit Standaard 4410 blijkt dat er nu per se zo gewerkt moet worden. Het is gewoon een van de methodes waarop u de standaard kunt toepassen.

Dat, bij juist gebruik, de kwaliteit van de werkzaamheden hierdoor kan toenemen en de kans op ongelukken kleiner wordt, is echter winst, grote winst. Daarmee zal het onderscheid van de accountant ten opzichte van andere marktpartijen toenemen. En daarvoor danken wij Nemacc (team Hans Gortemaker), de NBA en Elly van der Velden.

Charles Kock AA is vakdirecteur accountancy bij Flynth en lid van het adviescollege beroepsreglementering (ACB) van de NBA. Carel Verdiesen AA is zelfstandig gevestigd accountant en vice-voorzitter van het ACB.