Opinie

Realistische beeldvorming

Marianne van der Zijde hekelt de negatieve beeldvorming rond het accountantsberoep. Kennelijk ergert zij zich er aan. Ik doe dat soms ook. Ben niet altijd blij met de mediaberichtgeving, die soms best wel wat evenwichtiger kan.

Zoals ik ook niet altijd blij ben met de positieve berichtgeving die over het beroep verschijnt en die positieve beeldvorming opwekt. Berichtgeving die meestal uit de sector zelf komt en die vaak óók wel wat evenwichtiger kan.

Juist in sectoren die onder vuur liggen is het noodzaak dat degenen die vanuit zo'n sector in belangrijke mate aan de beeldvorming bijdragen, een realistisch verhaal - dus met positieve en negatieve accenten - vertellen en hun werkelijkheid niet mooier schetsen dan die is.

Iets waar notarissen lange tijd niet in slaagden. Bankiers ook niet. Noch verzekeraars. Pensioenfondsen evenmin. Laat staan de trustsector. Of de traditionele politieke partijen. Sectoren (en politici) die stuk voor stuk niet in staat bleken om sluimerende problemen binnen de sector (of hun zuil) te benoemen, laat staan te adresseren.

Sectoren die stuk voor stuk problematiek hebben ontkend of weggedrukt. Sectoren zonder deugdelijk en aansprekend leiderschap. Sectoren waarin de 'olifant in de kamer' werd gemist. Althans binnen die sectoren zelf, want anderen zagen het vaak wel (en werden weggehoond en als negatief weggezet).

Stuk voor stuk ook sectoren waarin de wetgever heeft ingegrepen en de rol van toezichthouders is verstevigd. Of als het om de politiek gaat: waar de burger met zijn voeten heeft gestemd. Stuk voor stuk sectoren die de wetgever en toezichthouders hebben gekregen die ze verdienden: omdat ze niet zelf in staat bleken hun eigen 'tuin' deugdelijk aan te harken.

Terug naar de accountancy. In de jongste uitgave van het MAB schrijft Roger Dassen een realistisch commentaar: De laatste herinnering aan zelfregulering. Als lid van de Global Executive Board van Deloitte duidt hij vanuit de sector waarom zelfregulering binnen de accountancy thans voltooid verleden tijd is.

Ten eerste noemt hij het perceptieprobleem: de helft van de internationale standardsetters bestaat uit practitioners, veelal afkomstig van de big four, "waardoor de indruk blijft bestaan dat zij de standaarden wellicht toeschrijven naar de belangen van de praktijk".

Ten tweede noemt Dassen het feit dat de standaarden, met name de Code of Ethics, niet universeel zijn geaccepteerd. En bovendien: "De lappendeken die de afgelopen jaren is gecreëerd als het gaat om onafhankelijkheidsregels, is complex, en stelt de wereldwijde netwerken voor grote implementatieproblemen." Dassen wijst dan ook op het "gezagsprobleem rondom de onafhankelijkheidsstandaarden".

Ten derde wijst Dassen op nog een perceptieprobleem, namelijk dat toezichthouders de neiging hebben om in te grijpen in het regelgevend proces, wat duidt op een gebrek aan vertrouwen.

Wat Dassen goed doet is dat hij niet blijft hangen in hoe het was. Niet blijft vasthouden aan die oude regels en structuren. Deze niet koste wat het kost wil behouden. Zo stelt hij: "Een accountantsberoep dat zich uitsluitend richt op de verbetering van de kwaliteit binnen het huidige domein (…) loopt het risico te verworden tot een 'perfecte dinosaurus'."

Dassen is ook wetenschapper. Desondanks hamert hij niet op een wetenschappelijke onderbouwing van allerhande veranderingsvoorstellen. Hij noemt meerdere malen het woord 'perceptie' als hij naar zijn omgeving kijkt en accepteert die perceptie als de realiteit.

Vanuit die realiteit kijkt hij vooruit en benoemt die zaken die in het standard setting proces - nu het uit handen van het beroep wordt getrokken - belangrijk zijn om het beter, geloofwaardiger en bovendien ten dienste van het publiek belang te maken. In de woorden van Dassen: "Want als na 150 jaar het tijdperk van zelfregulering definitief wordt afgesloten, moet het wel in een keer goed gebeuren!"

Waarvan akte.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.