Categorie: wet- en regelgeving
Onderwerp: controleverklaring bij eerste controle zonder controle van vergelijkende cijfers, invloed van aangepast oordeel bij jaarrekening over een vorige verslagperiode op oordeel bij jaarrekening over een volgende verslagperiode
Regelgeving: standaarden 710 en 510

Vraag

1. Wat is het belang van vergelijkende cijfers voor het getrouwe beeld van de jaarrekening?
2. Is een goedkeurend oordeel mogelijk bij een initiële controleopdracht van een jaarrekening waarbij de vergelijkende cijfers over de vorige verslagperiode niet zijn gecontroleerd?
3. Hoe komt het dat een aangepast oordeel bij een jaarrekening over de vorige verslagperiode van invloed is op het oordeel over de lopende verslagperiode, ook al is de oorzaak voor dat aangepaste oordeel opgelost in de lopende verslagperiode, maar niet met terugwerkende kracht tot aan het begin van de vorige verslagperiode?
4. Tot wanneer werkt deze invloed van vergelijkende cijfers door op het oordeel bij de jaarrekening over een volgende verslagperiode?
5. Kan het voorkomen dat de reden voor het aangepaste oordeel bij een jaarrekening over de vorige verslagperiode later alsnog met terugwerkende kracht vervalt, en wat betekent dit dan voor het oordeel bij de jaarrekening over de lopende verslagperiode??

Antwoord

1. Op grond van artikel 2:363, vijfde lid BW, is de cliënt verantwoordelijk voor vergelijkende cijfers, ook al zijn die niet gecontroleerd. Uit de wettekst volgt dat de vergelijkende cijfers deel uitmaken van de jaarrekening. Ze zijn belangrijk om de ontwikkeling weer te geven ten opzichte van de voorgaande verslagperiode en zijn dus belangrijk voor het inzicht dat de jaarrekening dient te geven. Het onderzoek van de accountant naar de getrouwheid van de jaarrekening over de lopende verslagperiode omvat dus ook de vergelijkende cijfers.
2. Overeenkomstig Standaard 510 moet een controle te worden verricht op de beginsaldi in de balans van de lopende verslagperiode. Op grond van Standaard 710, alinea14, moet een paragraaf inzake overige aangelegenheden worden toegevoegd over de niet-gecontroleerde vergelijkende cijfers. Bij een initiële controleopdracht blijven deze vergelijkende cijfers nadrukkelijk buiten de reikwijdte van de controle en hebben daarmee geen consequenties voor het oordeel.
3. De bepaling in Standaard 710, alinea 11, onder b, vereist een dergelijke aanpassing van het oordeel vereist. Het gaat hierbij om de vergelijkbaarheid van de cijfers over de lopende verslagperiode met die over de voorgaande verslagperiode. Aangezien de accountant niet in staat is om voldoende en geschikte zekerheid te verkrijgen over de vergelijkende cijfers blijft er onzekerheid bestaan over het getrouwe beeld dat de vergelijking geeft. De bevinding over de vorige verslagperiode werkt - via de impact op de vergelijkende cijfers alsmede op de beginsaldi van de lopende verslagperiode - door in het oordeel over de jaarrekening over de lopende periode.
4. Stel de accountant is door late benoeming niet in staat voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen over de beginsaldi van verslagperiode x-1: Het aangepaste oordeel bij de jaarrekening over de lopende verslagperiode x geldt dan voor de 'besmette' vergelijkende cijfers over die vorige periode. In de daaropvolgende verslagperiode x+1 zijn de 'besmette' vergelijkende cijfers niet langer als onderdeel opgenomen in de jaarrekening. De reden voor het aangepaste oordeel over verslagperiode x vervalt voor de verklaring bij de cijfers over verslagperiode x+1, zodat de accountant bij de jaarrekening over verslagperiode x+1 een goedkeurend oordeel kan geven. Het gaat hierbij wel om de gevallen waarbij voldoende en geschikte controle-informatie is verkregen over de beginsaldi van verslagperiode x. Als dat niet het geval is, is er wél een aangepast oordeel over verslagperiode x wat ook invloed heeft op het oordeel over verslagperiode x+1 (Standaard 710, alinea11, onder b).
5. Deze situatie kan zich voordoen en is beschreven in Standaard 710, alineaA3. De jaarrekening over de voorgaande verslagperiode bevat bijvoorbeeld afwijkingen van materieel belang. Wanneer in de jaarrekening over de lopende verslagperiode de vergelijkende cijfers worden herzien bevatten deze niet langer een afwijking van materieel belang en vormen ze dus niet langer aanleiding tot een aanpassing van het oordeel. Uiteraard is het hierbij wel van belang dat de aanpassing heeft plaatsgehad overeenkomstig de vereisten van het van toepassing zijnde stelsel inzake financiële verslaggeving heeft plaatsgehad. Daarnaast kan het zijn dat het aangepaste oordeel werd veroorzaakt doordat de accountant niet in staat was toereikende controle-informatie te verkrijgen, maar dat hij deze later alsnog heeft ontvangen. Als in dat geval niet langer onzekerheid bestaat over de ter vergelijking opgenomen cijfers, is een aanpassing van het oordeel over de lopende verslagperiode niet langer noodzakelijk.