Paul van der Heide

Vooral rond pensioenregelingen die bij verzekeringsmaatschappijen zijn ondergebracht,  is waardeoverdracht al langere tijd een heikel punt.  Dan betreft het niet zozeer de waardeoverdrachtmogelijkheid op zichzelf - daar ziet iedereen het nut wel van in - maar veel meer de bijbetalingsproblematiek ten gevolge van berekeningsgrondslagen die moeten worden gehanteerd. Werkgevers ervaren de bijbetalingen als bijzonder onrechtvaardig: zij betalen immers al de premie voor een volledig tijdsevenredig gefinancierd pensioen.  Dit speelt des te meer in de situatie waarin er moet worden bijbetaald als het gaat om een werknemer die pensioenaanspraken overdraagt die in een ver verleden bij de onderneming zijn opgebouwd.

Vreemd toch, dat juist wanneer een werkgever goed voor zijn werknemers wil zorgen en een gegarandeerde middelloonregeling wil toezeggen, hij dit risico van bijbetaling loopt. Ik wil geen waardeoordeel  vellen over het alternatief, de beschikbare premieregeling,  maar deze laatste regeling laat een werknemer wel veel meer risico lopen. En  de werkgever draagt het risico van bijbetalen bij waardeoverdracht  niet. Een werkgever met een middelloonregeling wordt dus feitelijk  gestraft voor zijn goede intenties. Een werkgever die is aangesloten bij een pensioenfonds heeft dit probleem ook niet, sterker nog: de rekenregels zijn juist opgesteld met het financieringssysteem van pensioenfondsen voor ogen.

Recht op afkoop

Al geruime tijd gaan er stemmen op de waardeoverdracht te beperken tot een recht op afkoop, gekoppeld aan een daaropvolgende inkoop bij de nieuwe pensioenuitvoerder. In dat geval  draagt de ene pensioenuitvoerder gewoon de afkoopwaarde over aan de andere pensioenuitvoerder. Voor een dergelijke oplossing is veel te zeggen, daar bijbetalingsverplichtingen worden voorkomen. De verwachting was dat dit recht op afkoop  snel zou worden ingevoerd, maar het tegendeel is voorlopig het geval. De politiek zou dit recht op afkoop zo snel mogelijk moeten invoeren: het voorkomt dat ondernemingen in de financiële problemen komen door waardeoverdrachten van werknemers die men al lang vergeten is.

Inmiddels heeft de wetgever wel de termijn van zes maanden geschrapt die door werknemers in acht moest worden genomen voor het aanvragen van waardeoverdracht. Nu kan waardeoverdracht dus nog decennia na uitdiensttreding worden aangevraagd. Sterker nog, iedereen die zijn waarde niet kon overdragen omdat deze was opgebouwd voorafgaand aan de invoering van het recht op waardeoverdracht, kan dit door deze wetswijziging  nu alsnog laten doen. 

Overhaast

Overigens wordt daar toch paal en perk aan gesteld. De overheid wil met het oog daarop het Besluit Uitvoering Pensioenwet zodanig aanpassen dat de termijn van zes maanden blijft gelden voor de situatie waarin de werknemer al vóór 2015 is begonnen met het verwerven van pensioenaanspraken bij de nieuwe werkgever. Men is van plan deze aanpassing met terugwerkende kracht in te laten gaan vanaf 1 januari 2015. Dit laat zien dat de  wetswijziging op dit punt nogal overhaast is en daarenboven niet erg goed doordacht.  Het  brengt bovendien merkwaardige situaties met zich mee, namelijk als  al verzoeken tot waardeoverdracht zijn ingediend door werknemers uit die betreffende groep. Pensioenuitvoerders zijn op grond van de huidige wet- en regelgeving verplicht daaraan mee te werken... 

De termijn van zes maanden  laten vervallen zonder tegelijkertijd de rekenregels te laten vervallen, is een weinig evenwichtige beslissing van de politiek geweest. Werknemers krijgen nu een vrijwel onbegrensd recht op waardeoverdracht, terwijl de risico’s voor de werkgevers fors toenemen. 

Jaarrekening

In de huidige situatie worden de risico’s voor werkgevers alleen maar groter. Naast de daadwerkelijke bijbetalingen gaat het dan bijvoorbeeld om de mogelijke gevolgen voor werkgevers die de onderneming wensen te verkopen. De risico's rond waardeoverdracht zouden een groot struikelblok kunnen vormen. Feitelijk zouden deze risico's ook gevolgen moeten hebben voor de jaarrekening. Met andere woorden: terwijl de wens was te komen tot een recht op afkoop, wordt de regeling voor waardeoverdracht nu (voorlopig?) juist gehandhaafd, met bovendien een op het eerste gezicht kleine aanpassing, die echter verstrekkende gevolgen kan hebben.  Dit is een onwenselijk. Ik doe een klemmend beroep op de politiek snel te komen tot een 'echt' recht op afkoop.