Pensioenen

Pensioenakkoord is een stap dichter bij een flop

Werkgevers zijn zo langzamerhand het gedoe rond het pensioenakkoord zat en zullen vaker kiezen voor een loonstijging en beëindiging van de pensioenregeling. Het gevolg: een flinke loonexplosie en uiteindelijk een armoedeval.

"Geen oplossing in zicht voor gat in pensioen miljoen werkenden", las ik in het Financieele Dagblad van 4 juni. Inmiddels zijn de ramingen van het Centraal Planbureau over de compensatiekosten voor bedrijven met een premieregeling binnen. Ongeveer een op de tien ondernemingen heeft zo’n pensioenregeling. De premie loopt hierbij op naarmate de leeftijd vordert. Dat wil men niet meer zo, de premie moet een soort van gemiddelde worden. Jongeren krijgen hierbij in de toekomst meer en ouderen minder premie. Deze versobering voor ouderen moet worden gecompenseerd en dat kost werkgevers geld. Het zijn hierbij vaak mkb'ers die het momenteel al lastig genoeg hebben.

Berekeningen Centraal Planbureau

Het CPB gaat uit van 35 tot 45 procent kostenstijging voor werkgevers. Het is afhankelijk van de variabelen die je doorrekent. Er zijn nog veel schrikbarendere voorbeelden te geven. Ik schreef er al eerder over in mijn column Pensioenakkoord, doodsteek voor beschikbare premie?

De cijfers van het CPB zijn kennelijk als een bom ingeslagen bij de onderhandelaars. Onbegrijpelijk, want hiervoor is vanaf het begin gewaarschuwd. De FNV Havens verwacht dat werkgevers in de haven zullen stoppen met pensioenregelingen. Ik verwacht dat veel meer werkgevers dit voorbeeld zullen volgen. De coronacrisis biedt ze in ieder geval een goed argument, ze hebben het al zwaar genoeg.

Van loonexplosie naar een armoedeval

Waar zal het voor al deze werknemers met premieregelingen toe leiden? Als werkgever zou ik kiezen voor een loonstijging van bijvoorbeeld 15 procent en de pensioenregeling beëindigen. Mijn ervaring geeft aan dat veel werkgevers inmiddels wel een beetje klaar zijn met pensioen. Ik verwacht dat er bij deze werkgevers vaak een 'niet-pensioenakkoord' zal worden gesloten. Er komt dan dus voor ongeveer één miljoen werknemers een loonexplosie aan.

Werknemers zullen kritisch zijn, maar een loonstijging van 15 procent is wel aantrekkelijk. Vakbonden spelen in deze sector geen rol, het zijn geen cao-gebonden werkgevers. De werknemers zullen plechtig beloven dat ze de salarisverhoging apart zullen gaan leggen. Dat zal hun intentie zeker zijn, maar ik heb inmiddels wat ervaring met dat soort dingen. Op de pensioendatum zal blijken dat er toch niet gespaard is voor pensioen. Voor veel gepensioneerden zal dit uiteindelijk tot een armoedeval leiden.

Aanbeveling aan de onderhandelaars

Stop de onderhandelingen. Betaal de uren die je gedeclareerd hebt terug, je was immers al van diverse kanten al gewaarschuwd. Verhoog de rekenrente naar 2 procent, ik schat dat pensioenfondsen hierdoor 300 miljard vrijspelen. Ze maken al decennia lang gemiddeld 7 procent rendement per jaar, dus wat is het probleem? Indexeer de pensioenen, dat is goed voor de economie. Pomp die 300 miljard in het bedrijfsleven. Hierdoor kan veel werkgelegenheid worden behouden. Uiteindelijk hebben werkgevers en werknemers dit geld bij elkaar gespaard. Zodoende krijgt het een goede bestemming. En last but not least, verkracht niet ons mooie pensioensysteem.

Paul van der Heide is hoofd Pensioenjuristen en actuariële diensten bij Hermans & Partners.

Gerelateerd

19 reacties

Erick van der Vliet

De overgang van een DB naar DC regeling heeft nog veel meer verborgen nadelen. Een van de grootste nadelen is dat straks de werkgever alleen nog maar verantwoordelijk is voor de premiebetaling, wat nog steeds uitgesteld loon betreft, en verder nergens meer voor. Alle risico's liggen bij de deelnemers. Alle kosten zijn straks voor het pensioenfonds. De uitkering wordt nog meer onzeker dan dat het nu is: immers het eindkapitaal is geheel afhankelijk van de behaalde rendementen, aan het einde zal met het opgebouwde kapitaal annuiteiten moeten worden ingekocht. Hoe staat de economie er dan voor? De verzekeraars zijn voor, wat ik wel snap want er ligt 1400 miljard te wachten. En dan het misschien verplicht invaren, hier gaan alle deelnemers, slapers en gepensioneerden er flink op achteruit.
En hoe gaat het dan met sterke fondsen met bijstort verplichting? Oftewel de goede pensioenfondsen (en die zijn er nog steeds) worden ook nog eens afgebroken. O ja en het moet helderder worden voor de deelnemer wat er met zijn geld gebeurt. Ook dat is een leugen, het is bijna ondoenlijk om deze regeling aan een niet ingewijde uit te leggen. Kan nog wel even doorgaan.
Mijn conclusie: Een grote leugen en de mensen weten helemaal niet wat boven het hoofd hangt.

Paul van der Heide

Ik begrijp als auteur van het artikel dat deze uitspraken de gemoederen losmaken. Het is zinvol om deze discussie te voeren. Ik wil niet speculatief met pensioengelden omgaan, maar het pensioenvermogen is de laatste 10 jaar met 900 miljard toegenomen. Prima, dat geeft veel garantie. Maar het is wel uit de economie gehaald. Het is van pensioengerechtigden, dat ben ik helemaal met u eens. Eerst indexeren is eerlijk, om dat in te halen kost "slechts" 40 miljard. Als we met een flinke injectie in het bedrijfsleven de economie draaiend kunnen houden is dat ook in het belang van werknemers. Het doet me genoegen dat er zoveel reactie komt op een (saai) onderwerp als pensioen.

Filippo Scevola

1) het geld die in het Pensioenpot ziet hebben alleen werknemers betaald. Loonmatiging in ruil van pensioenpremie ( 1975/6 ) 150/250 guldens x maand meer loon bruto of in het pensioenpot stoppen.we hebben voor laatste gekozen. 2) de werkgevers in het pensioendiscussie hebben zich schuil achter regering gehouden. Laf gedraag, wachtend op een mislukking om voordelen uit te halen op kost van de werkenden.

Hans Hulshof

@Arnout van Kempen.
Precies Arnout. Je slaat de spijker op zijn kop. De keuze voor een vorm van omslagstelsel zal op den duur onvermijdelijk blijken te zijn. Met een gelijke premie voor elke deelnemer is de eerste stap al gezet. De veronderstelde oplossingen binnen het systeem zijn gebaseerd op wishfull thinking. Er is geen reden om aan te nemen dat rendementen structureel hoger kunnen zijn dan de economische groei (en is die wel gewenst?) omdat de arbeidsinkomensquote niet kan blijven dalen. De rest is zeepbel.

Jan Gordijn

" Pensioenfondsen maken al decennia gemiddeld 7% rendement per jaar, dus wat is het probleem (om de rekenrente te verhogen)? ". Een grote fout, om het goede rendement als argument te gebruiken om de rekenrente naar boven bij te stellen. De goede rendementen van de afgelopen jaren vinden juist hun oorzaak in de gestaag dalende marktrente, hetgeen tot opwaardering van vastrentende beleggingen leidde. En waarderen van beleggingen tegen marktrente betekent toekomstig rendement tegen (in dit geval lage) marktrente.

Arnout van Kempen

Een dekkingspercentage van 100% (als startpunt, over-dekking als risico-opvang) is geen denkfout, maar het gevolg van de keuze voor kapitaaldekking. Bij minder dan 100% verandert het stelsel in omslag.

Niet dat ik daar principieel tegen zou zijn, in tegendeel, maar het maakt wel dat de uitkeringsgerechtigden sterk afhankelijk worden van de politieke luimen van het moment. In theorie (!) zou kapitaaldekking veel meer rechtszekerheid bieden. Voorwaarde is dan wel dat werkgevers en overheid zich netjes aan de regels houden. De heer Weezenberg wees er al terecht op dat fondsen, zoals het Philips pensioenfonds, die dat doen, gewoon een nette dekking realiseren.

De conclusie dat het stelsel goed is, maar dat misbruik door werkgevers (inclusief de Rijksoverheid) het stelsel hebben uitgehold, die de heer Weezenberg trok (dacht ik) deel ik van harte

Jan Weezenberg

@Hans Hulshof 8 juni 2020

Geachte Heer Hulshof,
Oud gezegde : wie een ratio als leverworst vertrouwt
weet niet wat daar is ingedouwd.

Als accountant kies ik dus liever voor cijferbeoordeling van absolute getallen, liefs als ze door een RA zijn goedgekeurd.

Kijk dus met mij naar blz. 10 en blz.11 van het jaarverslag 2019 van ABP.

Blz. 10
*Voorziening pensioenverplichtingen min tekort alg reserve (in miljoenen guldens) 465.619

*Uitkeringen minus netto
premie 556

Bij huidige activiteit kan
ABP aan de verplichtingen voldoen gedurende 84 jaar !!

Blz. 11
Gemiddelde rendement over diverse periodes
Hoogste getal 8,7%
Laagste getal 4,8%

Rendement 2019 16,8%

De overige cijfers in hert meerjarenoverzicht staan achter vage niet algemeen gebruikelijke definities.

Ook is duidelijk in de statuten te lezen dat het beleggingsbeleid uitsluitend is gericht op het belang van de deelnemers.

Dit kan de pensioencommissie van NBA U ook vertellen.

Zie aanbeveling Arnout van Kempen: NBA, reageer s.v.p. in openbaar en in duidelijke taal!
(in het publiek belang)

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Lieuwe Koopmans

@ Niek Stam (voor de lezers: Stam is van FNV Havens): heel goed punt. Ik heb het artikel in het FD er nog even bijgepakt en nergens wordt er op gehint dat havenwerkgevers zouden willen stoppen met de pensioenregeling. Alleen dat ze de premieverhoging van 40% niet willen betalen. Misschien wil de auteur van deze column nog even naar zijn tekst kijken?

Erik Daae

De Stichting Pensioenbehoud en KBO-Brabant voeren een procedure tegen de Staat om aan te tonen dat de Pensioenwet van 2007 (bewust) in strijd met de EU pensioenwetgeving van IORP 1 en 2 is opgesteld en ingevoerd. De eerste zitting moet nog worden vastgesteld. Zie voor de vaste rekenrente van 2,7% ook het actuariële rapport 'Een nastrevenswaardig pensioenstelsel' op website van Stichting Pensioenbehoud.

Hans Hulshof

@Jan Weezenberg. Bij het realiteitsgehalte van zowel die 7% of die 5,28% heb ik zo mijn twijfels. Te kiezen percentages zijn slecht ten behoeve van rekenarij om op die 100% of meer te komen. In dat laatste zit de denkfout. Er is geen enkele reden om die hoge dekkingsgraad te eisen. Indien een dekkingsgraad van 50% genoeg is om in-en uitstroom (zeg maar: de variatie in het geboortecijfer) op te vangen is het voldoende. Maar volledig eens hoor dat korten op de pensioenen niet nodig is.

Jan Weezenberg

@Hans Hulshof 8 juni 2020
U schrijft "Die 7% rendement per jaar zie ik graag onderbouwd"

In het voorstel uit 2019 voor de behandeling van Box 3 vanaf 2022 wordt door staat-secretaris Snel als opbrengst van vermogen door beleggers gerekend met een (voorzichtig) forfaitair rendement van niet minder dan 5,28% !

Als het Ministerie schat dat
5,28% een realistisch getal is, dan ligt het toch voor de hand dat de pensioenfondsen bij het berekenen van hun verplichtingen ook die 5,28% (naar beneden afgerond op 5%) mogen hanteren !

Dit is meten met twee mater door de Overheid: voor verhoging van belasting rekenen met 5,28 % , maar voor het beperken van de uitkeringen (achterwege laten indexering en zelfs korting korting) rekenen met minder dan 2% .

De oproep van Arnout van Kempen
naar NBA is volkomen terecht.


Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Pe Jacobs

"Pomp die 300 miljard in het bedrijfsleven. Hierdoor kan veel werkgelegenheid worden behouden. Uiteindelijk hebben werkgevers en werknemers dit geld bij elkaar gespaard."
Hier wordt wel een erg makkelijk bruggetje genomen. "en werknemers!!!" heer Van der Heide. Waarom zou er überhaupt iets naar werkgevers moeten? Het zijn potjes van en voor pensioenen van werknemers (reken er maar op dat de komende decennia er nog vaker sprake zal zijn van forse tegenvallers.

Niek Stam

Hallo redactie vertel eens waar jullie deze tekst op gebaseerd hebben? " De FNV Havens verwacht dat werkgevers in de haven zullen stoppen met pensioenregelingen"

Hans Hulshof

Die 7% rendement per jaar zie ik graag onderbouwd.
Verder prima. 100% dekking is onzin. De reserves hoeven immers slechts de variatie in de in- en uitstroom (zeg maar het "geboortecijfer") op te vangen om het geheel draaiend te houden.

Arnout van Kempen

Feiten, zo ongemakkelijk, worden liever vergeten. Mooi dat de heer Weezenberg de feiten gewoon benoemt. Minder mooi dat zijn oproep om tenminste vanuit de NBA de feiten eens hardop te bevestigen geen gevolg krijgt.

(Ooit lid van het team pensioenfondsspecialisten van PwC, jaren ‘90-‘00)

Harry Mock RA

@Leons niemandsverdriet

Inderdaad, of vroeg sterven,bijv door de corona in de tehuizen ,
of in armoede sterven.
Behalve de bezitters van een fors gestegen eigen huis, maar tsja die stenen kun je niet opeten en oudjes krijgen nergens meer een hogere hypotheek.

Jan Weezenberg

@Jan Rein Panneman 7 juni 2020
Geachte Heer Panneman,
Wie de historie van pensioenfondsen kent weet dat er in het begin een wet was (Pensioenwet 1922).
Was ook een beetje duur, dus kwam er een Algemeen Burgerlijk Pensioen Fonds.
Dat werkte prima, totdat de Overheid (de werkgevers) zwaar in de ging. Werkgeverspremie werd niet of veel te laat afgedragen.
Ambtenaren gingen op grote schaal in de VUT, zonder dat back pay stortingen werden verricht en als klap op de vuurpijl was er de bekende greep in de kas, waarvan de Voorzitter van ABPin de huiskrant zwart op wit liet weten "er is geen geld gestolen, we hebben het alleen gebruikt voor zaken waar het niet was bedoeld " (de bazen van Palminvest gingen voor zelfde type roof voor jaren de gevangenis in).
Ook bij veel andere bedrijfspensioenen waren er dezelfde praktijken de werkgevers betaalden de premie niet meer .
En tenslotte maakte de Ned. Bank zich schuldig aan een truc, die volledig in strijd was met de accounting principles van levensverzekeraars.

Dus : een op zich goed stelsel is volledig verkeerd uitgevoerd.

En nu wordt de vinger geheven naar het stelsel, dat (bewezen) goed werkte als de afspraken waren nagekomen (Philips Pensioenfonds had in April 2020 een dekkingsgraad van 115 !

Wat U signaleert is een wanhopige poging van de nalatigen om (via afwikkeling op de werknemers) onderuit te komen van de verplichting tot alsnog
voldoen aan de betalings-verplichtingen.

Bij ABP kan dit simpel: overheid betaalt alsnog met de rente terug aan ABP en ABP verstrekt een veilige lening aan de overheid, af te lossen in 30 jaar met een realistische rente voor leningen met dat specifieke risico en zakelijke rente.

De dekkingsgraad van ABP komt dan ruim boven de gestelde minimum eis.

Het zou mooi zijn als de advies commissie van NBA (de pensioencommissie) zich eens liet horen "in het publiek belang.


Vriendelijke groet,
J.N. Weezenberg
(ooit lid audit team grote levensverzekering maatschappij begin jaren zestig).

Jan Rein Panneman

Ik begrijp dat u het jammer vindt voor de werkgevers. De werkgevers hebben maar één belang en dat is hun eigen belang. 300 miljard uitkeren aan de gepensioneerden en die kunnen het gelijk doorsluizen naar de werkgevers. U ziet alleen maar uw eigenbelang. Kom eens op voor de gepensioneerden Dat zou u sieren

Leon Niemantsverdriet

Helemaal mee eens, inmiddels hele dure arbeidsvoorwaarde waarbij prijs voor pensioen en uitkomsten van pensioenen door externe deskundigen, verzekeraars en DNB totaal niet meer redelijk zijn. Het wordt of vroeg doodgaan of met weinig inkomen (in armoede) sterven.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.