Anton Dieleman

Recent deed de Accountantskamer een interessante uitspraak. Het belangwekkende daarvan zit niet zozeer in de klachten die tegen de accountant werden ingebracht en de beoordeling daarvan door de Accountantskamer. De Accountantskamer zorgt in deze uitspraak namelijk voor nieuwe jurisprudentie op het terrein van de verslaggeving. Dat maakt het interessant, omdat verslaggevings-jurisprudentie niet direct het primaat van de Accountantskamer betreft.

Ik laat verder onbesproken dat de Accountantskamer - door verslaggevingsregelgeving verder in te vullen - feitelijk buiten haar domein treedt (zeker nu de wet op dit terrein niets regelt). Ik heb dat geïnterpreteerd als opstapje in de uitspraak richting de verantwoordelijkheid van de accountant voor de controle van het bestuursverslag.

In deze casus ging het om een bestuursverslag bij de jaarrekening van een NV, dat in ernstige mate tekortschoot in het geven van een getrouw beeld als bedoeld in artikel 2:391 BW. Het bestuursverslag maakt onderdeel uit van een - door de algemene vergadering vastgestelde en van een controleverklaring voorziene - jaarrekening van die NV. Als een (vastgestelde) jaarrekening in ernstige mate tekortschiet in het geven van het juiste inzicht in vermogen en resultaat, schrijft de wet de volgende procedure voor:

1. onverwijld informeren van de aandeelhouders;
2. het deponeren van een mededeling bij het Handelsregister; en
3. het aan die mededeling toevoegen van een accountantsverklaring, als de rechtspersoon op basis van artikel 2:393 BW controleplichtig is.

In tegenstelling tot die procedure van foutherstel bij een jaarrekening die in ernstige mate tekortschiet, bevat de wet geen (vergelijkbare) procedure voor een bestuursverslag met dergelijke tekortkomingen.

Visie Accountantskamer

De Accountantskamer stelt dan ook dat de wet voor ernstige fouten in het bestuursverslag geen regeling kent die vergelijkbaar is met de procedure voor foutherstel in de jaarrekening. Vervolgens wordt door de Accountantskamer die foutherstelprocedure voor een in ernstige mate tekortschietende jaarrekening naar analogie op het bestuursverslag geprojecteerd. Mijns inziens terecht, omdat derden niet alleen belang hebben bij een getrouwe jaarrekening, maar ook bij een getrouw bestuursverslag. En bij fouten in dat bestuursverslag, waardoor het in ernstige mate tekortschiet, past herstel.

Voor het bestuursverslag is in dit kader relevant dat het niet altijd bij het Handelsregister wordt gedeponeerd. De rechtspersoon heeft namelijk de mogelijkheid om het ten kantore van de rechtspersoon te houden, mits op verzoek van een ieder inzage wordt gegeven, of een afschrift wordt verstrekt. Dat onderscheid benoemt de Accountantskamer ook in de uitspraak. Als het bestuursverslag (samen met de jaarrekening) bij het Handelsregister is gedeponeerd, moet het bestuur de aandeelhouders informeren en een mededeling over de fout in het bestuursverslag bij het Handelsregister deponeren (vergezeld van een accountantsverklaring bij wettelijk controleplichtige rechtspersonen).

Wordt het bestuursverslag ten kantore van de rechtspersoon gehouden, dan is die route via het Handelsregister uiteraard niet aan de orde. Wel moeten de aandeelhouders worden geïnformeerd en moet herstel van het bestuursverslag plaatsvinden.

Rol accountant

Terzijde nog het volgende: niet denkbeeldig is dat bij een bestuursverslag dat in ernstige mate tekortschiet, het bestuur van de rechtspersoon (al dan niet gesteund door zijn juridisch adviseur) herstel weigert, wegens het ontbreken van een wettelijke verplichting daartoe.

De Accountantskamer geeft daarvoor in de uitspraak ook aanwijzingen. De accountant moet volgens de Accountantskamer in dat geval het bestuur wijzen op de herstelprocedure, gegeven de accountantsverklaring die bij het (naar achteraf blijkt) onjuiste bestuursverslag is afgegeven. Blijft het bestuur weigeren om die toe te passen, dan heeft de accountant een stok achter de deur, door de bij de jaarrekening en het bestuursverslag afgegeven controleverklaring van onwaarde te verklaren. Vaak zal die druk voldoende zijn om het bestuur het bestuursverslag te laten herstellen.

Juiste afweging

De Accountantskamer zorgt door deze uitspraak voor (nieuwe) jurisprudentie, op een nog onontgonnen terrein. De Accountantskamer maakt wat mij betreft een juiste afweging en trekt - ondanks het ontbreken van wettelijke voorschriften en ondanks het feit dat het buiten haar primaire bevoegheidsdomein gaat - de juiste conclusie met betrekking tot foutherstel van een bestuursverslag dat in ernstige mate tekortschiet.