Opinie 24 september 2012

De Tone in Europe: Amendement 160 is niet meer

De Toon aan de Top leidt tot veel discussie. Mooi bruggetje naar de Tone in Europe. Nog niet zo heel lang geleden, niet zo heel ver hiervandaan, was er een stoer Europees Parlementslid dat begon aan een poging om de alom gevreesde status quo in en rond ons mooiste vak daadwerkelijk op te heffen.

Sajjad Karim dacht wat ik inmiddels ook denk: genoeg gepraat! Daadwerkelijke oplossingen aandragen die impact hebben. Enige verschil: Karim kan die oplossingen echt 'aandragen', want hij zit heel dicht bij het EU-kampvuur. Zijn oplossing: Amendement 160. 

Amendement 160 voorzag in het afschaffen van de controleplicht voor middelgrote vennootschappen op Europees niveau. 

Wanneer dit amendement zou zijn aangenomen, dat hadden lidstaten zelf kunnen bepalen of en zo ja welke middelgrote vennootschappen aan een wettelijke controleplicht zouden zijn onderworpen. U weet, een vrijstelling geldt in Nederland op dit moment al voor de 'kleine' vennootschappen. 

In het politieke klimaat van 2012 in Nederland had het 'afschaffen van de controleplicht in het mkb' zo maar kunnen worden opgepakt door de heer Ronald Plasterk. Eindelijk een voorstel dat ik dan wel heel erg zou hebben omarmd. 

Voorzag, zou, zouden zijn, hadden... Helaas, helaas, u begrijpt het al, ook dit idee uit de hervormingskoker is vroegtijdig om zeep geholpen.

In de Tuacc top 7 staat het afschaffen van de controleplicht in het mkb op een gedeelde eerste plaats. Wat zou het toch prachtig zijn voor het mooiste vak als de warme deken van de wettelijke bescherming had kunnen worden omgeslagen, een frisse wind door mkb-accountantsland, ruimte voor nieuwe ideeën en een echte BusinessToPeople mindset (Jurjen bedankt!) uitrollen. 

Eindelijk 'terug naar de kern', zie het nuttige en uitgebalanceerde essay van Marcel Pheijffer uit alweer 2011. Lees ook het vurige betoog van Joop Anemaet.

Natuurlijk kunnen en gaan we vooruit met het vak. Maar oh oh oh, we praten over hervormingen maar dit had zoveel kunnen helpen. 

Het hing natuurlijk in de lucht. Zowel de Europese accountantsfederatie FEE als de EFAA heeft zich enorm verzet tegen dit amendement. De FEE riep haar leden zelf op om via het beïnvloeden van de nationale overheden en hun woordvoerders in Brussel, te proberen het voorstel te blokkeren. 

Ik weet niet wie allemaal wat vertegenwoordigt tegenwoordig, maar bijna alle mkb-accountants die ik de afgelopen twee jaren heb gesproken zijn voorstander van afschaffen controleplicht in het mkb. Recent op Twitter begreep ik dat ik vooralsnog alleen in Robin Litjens een vurig voorstander voor behoud van controle in het mkb (virtueel) heb ontmoet. Robin gaat ons hier vast binnenkort meer over vertellen. 

Waar ik zelf bijzonder in geïnteresseerd ben is wat de mkb-ondernemer er zelf van vindt. Wat denken aandeelhouders, banken, werknemersorganisaties? Gemiste kans? Of opluchting? 

Even nog wat context voor Nederland. Via wat Googlen en hier en daar wat andere stukken lezende begrijp ik dat in 2011 twintig Europese landen zijn onderzocht op het gebied van vrijstelling van 'kleine' vennootschappen. Van die twintig onderzochte landen gebruiken slechts acht de vrijstelling van de controleplicht voor kleine vennootschappen (vrijwel) maximaal. In Zweden en Noorwegen bestond ten tijde van het onderzoek helemaal geen vrijstelling en in de overige landen varieerden de grensbedragen en werknemersaantallen enorm. 

Verschillende websites raadplegende begrijp ik dat het aantal controleplichtige middelgrote vennootschappen in Nederland zo'n 8.000 bedraagt. Het aantal kleine vennootschappen overschrijdt het aantal van 675.000. 

Europa is simpelweg niet zo'n voorstander van vrijstellingen van controle. Niet bij klein, en zeker niet voor middelgroot. 

Voor en tegenargumenten. Ik heb de argumenten tegen vrijstelling teruggelezen en maar even in bullets voor u hieronder weergegeven: 

• Wat we in het mkb doen met controle is waardevol.
• We dienen een publiek belang.
• Controle draagt bij aan het denken in termen van één EU-markt.
• Er zou in de EU onder de deskundigen te weinig steun zijn.
• Controle helpt bij belastingcentjes ophalen.
• Financierbaarheid zou lastig worden, kosten voor financiering omhoog.
• De verhouding big four en de rest zou scheef/schever worden.

En dan nog een paar argumenten. Maar de absolute dooddoener is: 

• Er is geen bewijs dat het afschaffen iets oplevert.

Zelf ben ik van mening dat de vraag 'Kunnen we als mkb-controlerende accountants producten bieden waar niemand om heen kan?' heel positief beantwoord had kunnen worden. En dat er voldoende ruimte zou zijn voor assurance op maat. Op maat voor dga's zonder bank, op maat voor ondernemingsraden, op maat voor banken bij dga's met vreemd vermogen, op maat voor leveranciers die zich zorgen maken over kredietwaardigheid etc. 

Elke nadeel heeft zijn voordeel. Nu we weten dat de controleplicht in het mkb nog heel zal blijven, kunnen we weer doorpakken op het onderwijsdebat. Waar we ruim een jaar geleden de boot hebben gemist om tot daadwerkelijk hervormingen in het onderwijs te komen, begrijp ik dat er nu weer langzaam vooruit wordt gekeken. 

Het destijds door de Vereniging van Accountancy Studenten (VAS) uitgewerkte raamwerk van basisaccountant en specialisaties dus maar weer oppakken. Controle van mkb-bedrijven is voor mij een van deze specialisaties.  

Andere dynamiek, andere emotie. En mix het dan in vredesnaam met een door velen (ook ondernemers) uitgesproken wens voor meer Close To Real Time audits. Dan zijn 8000 mkb-ondernemers het speelveld 3.0. 

Pieter de Kok, aanjager Tuacc