Uitbesteding van controlewerk in het buitenland is geen bedreiging voor de kwaliteit. Maar kantoren laten wel een kans liggen, meent Jan Bouwens.

Discussie Column 06 juni 2025

Uitbesteding controlewerk en kwaliteit van de accountantscontrole

De hoofredactie van het Financieele Dagblad en de Autoriteit Financiële Markten maken zich zorgen over de kwaliteit van het werk van de accountant, nu veel van het werk naar het buitenland wordt uitbesteed. De kantoren beweren juist dat hiermee de kwaliteit verbetert, omdat hun teams zich nu op de moeilijker onderdelen van de controle kunnen richten. AFM, noch de hoofdredactie van het FD, noch de kantoren hebben gelijk!

De krant meldde in april jl. dat accountantskantoren de kwaliteit van het werk van de accountant in de waagschaal stellen, door een deel van het werk van de externe auditor uit te besteden aan buitenlandse stafleden. De AFM deelde deze zorg in november vorig jaar in hun 2025-trendoverzicht, waarin de toezichthouder constateert: "Accountantsorganisaties besteden in toenemende mate controlewerkzaamheden uit aan buitenlandse entiteiten. Het is belangrijk dat zij de risico's hiervan beheersen".

Als deze zorg is gerechtvaardigd, dan kijken we aan tegen een trend die het functioneren van de kapitaalmarkt ernstig bedreigt. Is er reden tot zorg?

De kantoren menen dat de shared service centers kwalificeren als Centers of Excellence, juist om de consistentie van audits te bevorderen en dat geografische risico's met de service centers kan worden gediversifieerd over verschillende locaties. Bovendien zouden de professionals in shared service centers hun werk uitvoeren onder toezicht van en in opdracht van de auditteams en de specialisten. Tot slot geven de kantoren aan dat de medewerkers van de shared service centers de minder complexe controleprocedures uitvoeren, zodat de controleteams meer tijd kunnen besteden aan complexere aspecten van de controle.

De kantoren zien geen problemen, eerder voordelen aan uitbesteden. Als voordeel ziet de professie  dat de teams die werk uitbesteden nu meer tijd hebben om aan de complexere problemen te werken. Als dat waar is, zouden we een kwaliteitsverbetering moeten zien. Dus wat is het nu? Hebben de AFM en de hoofredactie van het FD terecht een zorg geuit? Of hebben de kantoren gelijk en zien we een verbetering in de controlekwaliteit terug?

In een recent paper analyseert Matt Sherwood deze trend voor de big four auditfirma’s en de effecten op de kwaliteit van het auditwerk. Hij constateert inderdaad een opwaartse trend van uitbesteding, waar we in 2018 al op tien procent van de controle-uren zaten en dat bijna alle controleteams gebruik maken van buitenlandse service centers. Hij stelt vast dat het controlewerk door de big four wordt uitbesteed aan buitenlandse service centers die onder controle staan van de betrokken auditfirma. Het werk dat men uitbesteed, is typisch werk dat behoort tot eenvoudige werkzaamheden.

Sherwood meet kwaliteit af aan de kans dat een belangrijke balanspost of post uit de verlies-en-winstrekening moet worden herzien (restatements) en stelt vast dat die kan niet wordt vergroot en ook niet verkleind. Hij stelt ook vast dat het management niet meer of minder in de gelegenheid is om resultaten te manipuleren. Tot slot vindt de PCAOB (de toezichthouder in de VS) niet vaker fouten in controledossiers als er meer werk wordt uitbesteed. Afgemeten aan deze drie maatstaven is er dus geen negatief effect op kwaliteit.

Dan de bewering van de kantoren dat de kwaliteit zou toenemen, nu de teams zich meer op het moeilijke werk kunnen richten. Sherwood kijkt naar de uren die worden besteed, de hoogte van de rekeningen die aan bedrijven worden gestuurd en stelt vast dat er minder uren worden gemaakt en dat de gecontroleerde bedrijven een lagere rekening krijgen, naarmate er meer werk is uitbesteed.

Als we naar de twee bevindingen kijken, dan zien we dat de kantoren ongelijk hebben als zij beweren dat auditors nu een hogere kwaliteit kunnen leveren, omdat tijd vrij komt voor het moeilijker werk bij de teams. Dat voordeel wordt in uren en fees rechtstreeks doorgegeven aan de gecontroleerde klant en wordt dus niet in hogere kwaliteit gebracht. Maar AFM en het FD lijken zich ten onrechte zorgen te maken over de kwaliteit van het geleverde werk. Daarvoor is geen bewijs.

Samenvattend en concluderend: de AFM en de redactie van het FD krijgen ongelijk, uitbesteding van werk vormt geen bedreiging van de kwaliteit van het werk van de accountant. Maar de kantoren laten met de uitbesteding van het eenvoudige controlewerk een kans liggen om meer en betere diensten te leveren aan de gecontroleerde bedrijven.