Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Opinie > 2021 > 7 > Een accountant heeft toch ook een geweten!
Discussie Opinie

Een accountant heeft toch ook een geweten!

Leestijd van ongeveer 2 minuten 6 reacties

Hoe ver reikt de poortwachtersfunctie van de accountant, als door maatschappelijke druk steeds meer waarde wordt gehecht aan integere en duurzame bedrijfsvoering?

Leon van den Nieuwenhuijzen

Afgelopen vrijdag 2 juli 2021 werd het slachthuis Gosschalk in Epe gesloten vanwege misstanden bij het slachten van dieren. En het is niet de eerste keer dat het in dit slachthuis verkeerd gaat, maar dat geldt voor meer slachthuizen in Nederland.

Daarover is al veel gezegd en geschreven; ook toen de toezichthouder, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), werd overgeheveld van Volksgezondheid naar Landbouw. De slager keurt sindsdien zijn eigen vlees. Een waakhond zonder tanden. Als je dan ook nog kijkt naar de erbarmelijke omstandigheden waarin veelal arbeidsmigranten in deze slachthuizen moeten werken (en hier ‘wonen’), kun je toch spreken van een onaanvaardbare situatie voor zowel mens als dier. Zie trouwens ook het rapport van de commissie Roemer ‘Geen Tweederangsburgers’ van oktober 2020.

Nu mijn vraag: wat doet dit met de controlerend accountant van dergelijke slachterijen, zeker als in het jaarverslag weer ronkende passages staan over duurzaamheid en goed werkgeverschap? Hoe ver reikt in dit soort situaties de ook door de NBA voorgestane poortwachtersfunctie van de accountant; zeker als je ziet dat door maatschappelijke druk steeds meer waarde wordt gehecht aan een integere en duurzame bedrijfsvoering? Wellicht zijn of worden deze aspecten nog belangrijker dan de financiële cijfers. Ook trouwens in relatie met het door de NBA gepromote gedachtegoed over integrated reporting en integrated audit.

De maatschappij pikt het niet meer en een slecht imago op dit vlak kan dan, zoals in dit voorbeeld, rechtstreeks de continuïteit van de bedrijfsvoering raken. Toch ook een aspect dat de accountant in zijn of haar afweging dient te betrekken.

Dit vraagstuk speelt natuurlijk in meer branches, zoals de (glas)tuinbouw, de logistiek (zie bijvoorbeeld de omstandigheden waarin buitenlandse chauffeurs in het weekend in hun eigen cabine moeten verblijven op parkeerplaatsen), maar ook de uitzendbureaus die dergelijke bedrijfstakken voorzien van goedkope arbeidsmigranten en daarbij vaak zorgen voor slechte huisvesting.

Ik besef dat dit geen gemakkelijk vraagstuk is, maar een (controlerend) accountant is toch ook maar een mens, met eigen waarden en normen. Gelukkig maar.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Leon van den Nieuwenhuijzen is actief op het gebied van bestuur en toezicht in de publieke sector.

Gerelateerd

6 reacties

Ron Heinen

Controles van de (externe) accountant dienen stand te houden bij (juridische) conflicten.

Normstelling hierbij dient dus juridisch gefundeerd te zijn.

Daarbij is de politiek in eerste instantie aan zet met (nieuwe) wet- en regelgeving.

Yahya Latif

Ik mis in dit verhaal de NOCLAR en het toetsen door de accountant of wet- en regelgeving is nageleefd. In het voorbeeld van het slachthuis ging het eerder ook al mis. Dat mocht hij het eerder gemist hebben of redelijkerwijs niet kunnen zien dat het misgaat moet toch alarmbellen laten afgaan bij de accountant?! De accountant heeft hier een verantwoordelijkheid om minimaal te toetsen of geldende regels zijn nageleefd.

Johan Peters

Er zijn grenzen aan wat een accountant kan vaststellen. Zeker daar waar het gaat om operationele processen van alledag. Het is niet voor niets dat voor veel situaties op gebied van veiligheid en welzijn aparte toezichthouders bestaan. Als relatieve leek valt echt niet eenvoudig te ontdekken hoe bijvoorbeeld met dierenwelzijn wordt omgegaan, enerzijds omdat je het niet zelf waarneemt (zeker niet voortdurend) en anderzijds omdat je er niet deskundig in bent. Zodra we spreken over morele maatschappelijke verontwaardiging inzake situaties die zich desondanks binnen wettelijke normen afspelen wordt die discussie nog ingewikkelder. Daar zal de accountant zich toch echt verre van moeten houden. Als mens mag de accountant daar wat van vinden: als accountant niet.

De accountant is overigens niet een super toezichthouder die een garantie is tegen elke vorm van maatschappelijk falen van een gecontroleerde. Fraude, faillissementen, onethisch gedrag: het blijft allemaal mogelijk (hooguit is de kans erop wat minder). Het controleren van een jaarrekening, hoe weinig "sexy" ook, is al moeilijk genoeg.

Jan Weezenberg

@ Jan Bouwens 5 juli 2021
Geachte Heer Bouwens,
Helemaal eens met Uw denkwijze dat slechts het risico van o.a. verlies van business relevant is .
Zeker als er al toezicht door een overheids -instelling bestaat .

De accountant kan geen vervanger zijn voor toezicht op de processen van elke dag.

Dus ook eens met Uw uitspraak "laat een moreel oordeel aan de buitenwacht over ".

Ofwel : "Als je schiet op alles wat beweegt,
schiet je niet op ".

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Jaap Nienhuis

Zeer positief om vast te stellen dat een (controlerend) accountant 'toch ook een geweten heeft.' Het maatschappelijk verkeer heeft hoge verwachtingen en stelt zijn eisen. Veel stakeholders lezen net als accountants FD of FT. Als het heikel wordt, kunnen accountants dan volstaan met het naleven van door henzelf medeontwikkelde regelgeving? Een beroepscultuur die te zeer gericht is op beroepseer, strikte onderlinge loyaliteit en gesloten gelederen, kan knellen. Een cultuur als in een krijgssituatie staat innovatie, openheid en transparantie in de weg. Accountants die consciëntieus een jaarrekeningcontrole verrichten, hebben na een melding van een ongebruikelijke transactie bij de FIU of van aangifte van (een vermoeden) fraude óók hun verwachtingen omtrent de follow-up. Wegkijkgedrag of, sinds Wirecard, een 'nicht zuständig-houding' kan de samenleving zich niet permitteren.

Een eerste check is dat het directieverslag niet apert wordt weersproken door de cijfers zoals de accountant die kan vaststellen. Indien kengetallen met betrekking tot personeelsbeleid of de duurzaamheid van de bedrijfsvoering significant afwijken van branche- of sectorgemiddelden, zou dat tenminste vragen moeten oproepen. Soms kunnen er goede verklaringen zijn voor sterk van branchegemiddelden afwijkende kengetallen, soms niet. Hoeveel mest produceert een veestapel van een bepaalde omvang? Is het plausibel dat een dergelijke hoeveelheid kan worden uitgereden over het eigen areaal? En het op grotere schaal 'omkatten' van ‘scharrig’ paardenvlees tot duurder rundvlees, zou met kennis van de sector uit cijfers en verbandcontroles moeten blijken… Wijst de accountant op inconsistenties tussen het directieverslag en de cijfers? Uiteraard kan een individuele accountant het niet alleen. Partijen in de toezicht- en controleketen als FIU, AFM en NVWA hebben ook hun verantwoordelijkheid. In het publiek belang stemt het toetreden van een niet-accountant tot het NBA-bestuur hoopvol…

Jan Bouwens

@Leon. Wellicht helpt het als de accountant de situatie louter risk-based benadert. Het risico om de winst ja zelfs de business te verliezen naarmate de dieronvriendelijkheid groter wordt. Als dit een reeel risico is, moet de accountant dit risico onder de aandacht brengen van het bestuur. Het geven een een moreel oordeel kan de accountant beter aan de buitenwacht overlaten.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum