Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Opinie > 2024 > 12 > Het driedubbele nut van NBA-guidance over samenstellingsopdrachten
Discussie Opinie

Het driedubbele nut van NBA-guidance over samenstellingsopdrachten

Leestijd van ongeveer 6 minuten 18 reacties

Samenstellingsopdrachten zijn zowel van nut voor accountants, als voor bestuurders en gebruikers van een jaarrekening met samenstellingsverklaring, stelt Anton Dieleman in reactie op een eerdere bijdrage van Alexander Vissers.

Anton Dieleman

"De verwarring compleet", kopte deze site onlangs in een bijdrage van Alexander Vissers over samenstellingsopdrachten, naar aanleiding van Standaard 4410, NBA-Handreiking 1136 en de NBA-modelverklaringen. Zijn bijdrage bevat een juiste en zuivere juridische duiding van de verantwoordelijkheid van het bestuur van een rechtspersoon voor het opmaken van de jaarrekening en de verantwoordelijkheid van de accountant voor het uitvoeren van een samenstellingsopdracht bij die jaarrekening. Hoewel verschillende onderwerpen met betrekking tot samenstellingsopdrachten bij hem verwarring oproepen, blijkt daarvan in de praktijk allerminst sprake te zijn. Juist vanwege het belang van samenstellingsopdrachten voor de (grote) mkb-accountancypraktijk, vraagt zijn bijdrage om een reactie. Ik betrek daarbij ook het vervolg op zijn column die in de reacties naar voren komt.

Opmaken - samenstellen

Terecht merkt Alexander Vissers op dat de wet (Titel 9 van Boek 2 BW) de term 'samenstellen' niet kent. Eveneens correct is zijn opmerking dat het bestuur van de rechtspersoon - en dus niet de accountant - verantwoordelijk is voor het opmaken van de jaarrekening. Daarna volgen in zijn bijdrage enkele uiteenzettingen van die verantwoordelijkheid van het bestuur van de rechtspersoon bij het opmaken van de jaarrekening.

Terzijde merk ik op dat het voor accountants nuttig is om zich van deze verantwoordelijkheid(sverdeling) bewust te zijn; juist ook bij een samenstellingsopdracht. In de brede praktijk - bij accountants, klanten en gebruikers - is hierbij geen sprake van verwarring of onduidelijkheid: de accountant stelt de jaarrekening samen, het bestuur van de rechtspersoon is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening.

Het wringt

Het artikel vervolgt met de - niet onderbouwde - conclusie dat 'het wringt' als accountants een samenstellingsverklaring bij diezelfde jaarrekening afgeven. Want,  aldus Vissers, "met de samenstellingsverklaring verklaart de accountant dat de jaarrekening van de entiteit door hem, dan wel zijn accountantskantoor, is samengesteld. En dat is onbegrijpelijk en inconsistent met de definitie van een samenstellingsopdracht. Een jaarrekening wordt opgemaakt door het bestuur, al dan niet met ondersteuning van een accountant".

En hier gaat het mis. Want van inconsistentie is op geen enkele manier sprake. Het bestuur van de rechtspersoon (die veelal de deskundigheid mist om de jaarrekening op te maken) vraagt een accountant om voor het opmaken van de jaarrekening voorbereidende werkzaamheden uit te voeren. Inderdaad: met een samenstellingsopdracht, vanwege de deskundigheid van de accountant op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving. De jaarrekening die daaruit ontstaat, wordt door de accountant van een samenstellingsverklaring voorzien, als verantwoording van de uitgevoerde werkzaamheden. De aldus samengestelde jaarrekening (op briefpapier van de klant of blanco papier!) wordt door het bestuur van de rechtspersoon gebruikt om het volgens BW 2 voorgeschreven opmaakproces te voltooien. Daar wringt helemaal niets en het is evenmin verwarrend. Vergelijk het met een (interne) administrateur of hoofd financiën, die een jaarrekening 'samenstelt' als basis voor (daarna) laten opmaken door het bestuur van de rechtspersoon.

Het pleidooi om NBA-handreiking 1136 in te trekken, omdat deze overbodig zou zijn, zal - terecht - weinig bijval krijgen. NBA-handreiking 1136 is zelfs de meest gebruikte handreiking binnen het repertoire van de NBA!

Geen accountantscontrole toegepast

Terzijde pleit Alexander Vissers ervoor om de inmiddels niet meer relevante bewoordingen 'geen accountantscontrole toegepast' weer te gaan hanteren. Die bewoordingen worden al lang niet meer vereist. In het gewone maatschappelijke verkeer is dit volstrekt logisch. Als ik in de supermarkt een pak gele vla koop, staat op het pak niet vermeld 'dit is geen chocoladevla' ... En voor zover daarover nog onduidelijkheid zou kunnen bestaan: de samenstellingsverklaring meldt in veel gevallen - ten overvloede - dat geen controle- of beoordelingsopdracht is uitgevoerd. Dit laatste is overigens facultatief (Standaard 4410, paragraaf A67A).

Inderdaad is het zo dat gebruikers van een samenstellingsverklaring (juist ook banken) niet altijd onderscheid kunnen maken tussen controle- en samenstellingsopdrachten. Dat komt vooral omdat gebruikers veelal niet de verklaring van de accountant lezen. Dit speelt niet alleen bij samenstellingsverklaringen, maar ook bij afwijkingen op een goedkeurende controleverklaring. De tekst 'geen accountantscontrole toegepast' lost dit probleem niet op. Daarmee wordt niet uitgelegd wat de rol van de accountant dan wél is geweest. Accountants geven hierover in de praktijk overigens veelvuldig uitleg; zoals in De accountant verklaart! .

Kwaliteitsbeheersing

Het laten uitvoeren van een samenstellingsopdracht door een accountant levert het bestuur van de rechtspersoon verschillende voordelen op (naast het enkel aanleveren van een jaarrekening die vervolgens formeel wordt 'opgemaakt'):

  • ik refereerde al aan de deskundigheid van de accountant op het terrein van financiële verslaggeving. Relevant voor het kunnen opmaken van een jaarrekening die aan alle verslaggevingseisen van BW 2.9 en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voldoet;
  • daarnaast is de accountant die de samenstellingsopdracht uitvoert onderworpen aan de fundamentele beginselen van de VGBA;
  • de accountant voert de samenstellingsopdracht uit in een omgeving waarin kwaliteitsmaatregelen gelden. Nu nog volgens de Nadere voorschriften kwaliteitssystemen (NVKS) en binnenkort volgens de Nadere voorschriften kwaliteitsmanagement (NVKM). En voor alle duidelijkheid: fiscalisten binnen een accountantskantoor (of het netwerk) mogen geen samenstellingsverklaringen afgeven;
  • tot slot is de accountant onderworpen aan tuchtrecht (waarbij de Accountantskamer indien nodig ook verwijst naar NBA-Handreiking 1136).

Bevoegdheid NBA

In zijn bijdrage wijst Vissers vervolgens op de bevoegdheid van de NBA om regels voor samenstellingsopdrachten uit te vaardigen. Hij doet dat met een beroep op het proportionaliteitsvereiste uit de EU-regelgeving en het noodzakelijkheidscriterium uit de Wet op het accountantsberoep. Hij sluit af met de opmerking dat de NBA met betrekking tot samenstellingsopdrachten slechts regelgeving kan uitbrengen voor zover het raakt aan het vertrouwen van het maatschappelijk verkeer in accountants.

Ik kan hem geruststellen. Juist Standaard 4410 en de aanvullende toelichting in NBA-Handreiking 1136 vormen in het regelgevingsdomein van de NBA hét voorbeeld van regelgeving die proportioneel en noodzakelijk is. Proportioneel omdat sprake is van in omvang beperkte regelgeving; noodzakelijk omdat juist deze Standaard (en de NBA-handreiking) accountants de juiste guidance geven om samenstellingsopdrachten uit te voeren.

Inderdaad wordt door een accountant bij een samenstellingsopdracht geen zekerheid verstrekt bij de jaarrekening. Maar door zijn deskundigheid en de kwaliteitsmaatregelen waarmee het samenstellingsproces is omgeven, mogen gebruikers wel zekerheid ontlenen aan de betrokkenheid van een accountant. En dat is nu juist de grote meerwaarde; vooral ook in het mkb-domein waar deze opdrachten veelvuldig worden uitgevoerd.

Afrondend

Het is goed dat Alexander Vissers dit onderwerp aansnijdt. Ik heb laten zien dat mijn analyse van de onderwerpen die hij naar voren brengt tot een diametraal andere uitkomst leidt. Het bewijs daarvan wordt geleverd door de enorme hoeveelheid samenstellingsopdrachten (meer dan honderdduizend per jaar!) die worden uitgevoerd en waar bestuurders van rechtspersonen en externe gebruikers hun voordeel mee doen. Die partijen hoor ik nooit klagen over de verwarring die Vissers ervaart. Er is sprake van een driedubbel nut bij samenstellingsopdrachten: voor accountants die Standaard 4410 en NBA-handreiking 1136 als basis voor hun samenstellingswerkzaamheden gebruiken; voor bestuurders van rechtspersonen (en andere ondernemingen) die daardoor zekerheid hebben dat een betrouwbare jaarrekening kan worden opgemaakt en voor de uiteindelijke gebruikers van die jaarrekening met samenstellingsverklaring, door het robuuste (kwaliteits)proces rond het samenstellen van de jaarrekening.

Het bestuur van de NBA doet er goed aan (en ik ben ervan overtuigd dat ze dat ook doen) om Standaard 4410, NBA-handreiking 1136 en de modelverklaringen in stand te houden. De mkb-praktijk - zowel accountants die in dat domein werkzaam zijn, als mkb-klanten - ervaart al jarenlang het grote nut van deze samenstellingsopdrachten en de betrokkenheid van de accountant daarbij.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Anton Dieleman is directeur vaktechniek accountancy bij Forvis Mazars en van 2017 tot en met 30 juni 2025 voorzitter van het College voor beroepsreglementering van de NBA.

Gerelateerd

18 reacties

Paul Stoele

Het is dat ik geen klompen draag anders was er na de reactie van Anton minstens één gebroken.
Natuurlijk blijft zijn bijdrage niet ongeschonden.
Immers. alleen al die curieuze vergelijking met een horlogemaker die met een compleet horloge aan de slag mag. Het is juist het grootste probleem van accountants met een samenstellingsopdracht dat zij geen idee hebben of de door hun opdrachtgever ter beschikking gestelde gegevens compleet zijn. Hoe vaak wordt er niet een bedrag als waarde van de voorraad opgegeven door de opdrachtgever zonder dat de samenstellende accountant de voorraadopname heeft bijgewoond en dus geen grondslag heeft voor de waardering van de voorraad. Om maar een voorbeeld te noemen.
In dit kader is het nuttig om even te wijzen op de op deze site gepubliceerde tuchtrechtuitspraak van 2 december jl., waarin melding wordt gemaakt van klakkeloos overnemen van gegevens.
Daarom is het ook zo misleidend, wanneer gesuggereerd wordt dat door het inschakelen van een accountant op een of andere magische wijze zekerheid zou worden toegevoegd aan informatie die niet volgens de regelen der kunst is onderzocht en die derhalve geen deugdelijke grondslag biedt voor welk oordeel dan ook; zelfs niet of voldaan is aan de bepalingen van Titel 9 BW.
Om die reden blijf ik betreuren dat medio tachtiger jaren van de vorige eeuw die mededeling, die thans bekend staat als "samenstellingsverklaring" ten tonele is verschenen. Het lijkt mij allerminst een schande wanneer de beroepsorganisatie op haar schreden terugkeert en alsnog dit onzalige gedrocht uit de wereld helpt.

Anton Dieleman

Afgezien van de positieve feedback die ik inmiddels via deze site en op andere wijze ontving (waarvoor dank), blijkt uit verschillende onderstaande reacties dat commentaar soms meer op emotie dan inhoud is gebaseerd. En dat mag uiteraard – deze site biedt daar gelukkig ruimte voor en het kan soms leiden tot een goed debat. Alle reacties zijn voor mij een ondersteuning dat de inhoud van mijn bijdrage volledig overeind blijft staan. Daarom toch nog een paar laatste reflecties.

Eerst de (in mijn ogen weinig zinvolle) discussies over de term jaarrekening. Ik volsta met een citaat van een van de grootste verslaggevingsexperts van de achterliggende decennia (prof. mr. dr. Hans Beckman) die het onderscheid dat ik maakte uitstekend samenvat:

“Met name bij rechtspersonen met beperkte bedrijfsomvang wordt voor de samenstelling van de jaarrekening nogal eens een accountantskantoor [..] ingeschakeld. Ook al is de jaarrekening door een dergelijk bureau samengesteld, het bestuur van de rechtspersoon is het orgaan dat het opmaakbesluit moet nemen. Het zal dus moeten beslissen, of het de door het accountantskantoor samengestelde jaarrekening accepteert, teneinde daarover een opmaakbesluit te nemen.” (Compendium voor de jaarrekening).

Vervolgens het verkeerd interpreteren van ‘zekerheid’. Ik licht dat toe met een ander voorbeeld. Stel iemand heeft een antiek horloge geërfd en hecht daar veel waarde aan. Hij laat het nazien en waar nodig schoonmaken en repareren door de beste juwelier uit de omgeving. Het horloge wordt daardoor geen Rolex, maar de eigenaar heeft wel de zekerheid dat het horloge de beste behandeling krijgt die maar mogelijk is.

Ik sluit me dan ook graag aan bij de woorden van Alexander Vissers zelf, die daarmee de cirkel rond maakt en als ondersteuning van mijn bijdrage kan worden gezien: “Ik loop over van vertrouwen in beroepsbeoefenaren (accountants - toevoeging AD) en de ronduit excessieve kwaliteit ”. Zo mooi heb ik het dan weer niet gezegd.

Paul Stoele

Wanneer ik zo de reacties zie lijkt er sprake van enige spraakverwarring.
Uiteraard is de dienstverlening door accountants aan ondernemers in het mkb c.s. bij het voldoen aan de wettelijke verplichtingen betreffende administratie en jaarverslaggeving uitermate waardevol. Terecht dat daar dan ook door de gebruikers van die dienstverlening erkenning voor bestaat.

Heel iets anders is het met dat gedrocht van een "samenstellingsverklaring".
Hiertoe is het wellicht goed om nog eens de herkomst te schetsen.
Zo rond 1980 vonden de toenmalige AA's dat RA's wel een verklaring mochten afgeven na de door hen uitgevoerde controle-opdrachten , maar zij na uitvoering van de administratieve dienstverlening niets. Na aandringen van het bestuur heeft de toenmalige Commissie Jaarrekening en Jaarverslag (CJJ) zich beraden op een bruikbaar document, ondanks dat toen (al) werd ingezien dat zoiets feitelijk nietszeggend zou zijn. Met grote aarzeling is toen een "Rapport van Bevindingen" ontworpen. Eerst na mijn vertrek bij de NOvAA is dat in circulatie gekomen. Ongelukkigerwijs is de benaming gewijzigd in "Samenstellingsverklaring". Hierdoor heeft de schijn gekregen, dat er een vergelijking mogelijk zou zijn met op grond van een deugdelijke grondslag afgegeven accountantsverklaringen. Immers, dergelijke verklaringen worden afgegeven na onafhankelijk onderzoek van beweringen door de controleplichtige.
"Samenstellingsverklaringen" worden daarentegen afgegeven bij eigen werkzaamheden. Dat daarin verklaard wordt, bijvoorbeeld, dat wetgeving is nageleefd voegt niets toe, omdat dit maar geraden is.
Kortom. Het ware te wensen (en daarmee zou deze discussie ook aan waarde winnen), wanneer op de kortst mogelijke termijn het afgeven van "Samenstellingsverklaringen" wordt gestaakt.

Robert Flinterman

“Geen tweedegraads verklaring”.
Nu echt tijd voor Vaktechniek van het NBA.

John Weerdenburg

@collega's, wederom verzanden we in een grammaticale discussie over het woord zekerheid. Niet meer doen! het gaat erom wat het maatschappelijk verkeer vind van de samenstellingsverklaring afgegeven door een accountant. De overheid hechtte daar zeker belang aan bij de NOW, want bij subsidiebedragen boven de € 125.000,= (in minder dan € 375.000) was de samenstellingsverklaring afgegeven een accountant verplicht. Dus geen tweedegraads verklaring, maar een die van belang was. En dat is zeker...........

Arnout van Kempen

Het is kennelijk lastig te accepteren dat de echte spraakverwarring zit in het gebruik van de (engelse!) term assurance. Zonder controle geen assurance.

Doen alsof je zonder controle geen zekerheid geeft is in alle eerlijkheid wat vreemd. Je kan zoveel soorten zekerheid geven die geen assurance zijn.

Wie een (concept-)jaarrekening voorziet van een (samenstel)verklaring op naam, of voorziet van een kaft van het eigen kantoor. doet exact dat wat in artikel 9 van de VGBA staat. En dat roept verplichtingen op die, indien correct nagekomen, aan de gebruiker van de informatie zekerheid verlenen. Geen assurance. Wel zekerheid.

Zoals Alexander al eerder juridisch heeft onderbouwd, en zoals iedereen die de accountantsopleiding heeft gevolgd zou mogen weten, is het onmogelijk via een NV COS bepalingen uit de VGBA buiten werking te stellen.

Daaruit volgt dat je als je je naam zo ostentatief aan een (concept)jaarrekening verbindt als gewoonte is in de accountantspraktijk, of zelfs maar een accountantsverklaring van welke strekking of aard dan ook aan die (concept)jaarrekening toevoegt, je jezelf (hopelijk willens en wetens) onder de werking van artikel 9 VGBA plaatst, mits je natuurlijk accountant bent. Een fiscalist die verder precies hetzelfde doet heeft met de VGBA natuurlijk niets te maken.

Leuker kunnen we het niet maken, en dankzij deze voortdurende verwarring onder accountants (niet onder gebruikers, die weten de weg naar Zwolle echt wel te vinden als een accountant faalt in de vereiste zekerheid) maakt het beroep het ook niet makkelijker voor zichzelf.

De suggestie van Alexander om de conceptjaarrekening op blanco papier uit te brengen en zonder verklaring, zou dit probleem volledig oplossen. Dat daar commercieel bezwaar tegen zou bestaan is duidelijk. Het maatschappelijk verkeer heeft behoefte aan de (zeer beperkte) zekerheid die artikel 9 VGBA geeft, en accountants zijn maar al te bereidwillig die te verstrekken.

Alexander Vissers

Dit artikel nota bene geschreven door de voorzitter van de Raad voor de beroepsreglementering is nog pijnlijker dan de modelverklaring en de Handreiking zelf. En de positieve commentaren op dit van drogredenen en denaturering samenhangend verhaal zijn al even pijnlijk, goedpraten wat krom is. "De jaarrekening die daaruit ontstaat.."?? schijft Dieleman: neen er ontstaat geen jaarrekening daaruit. "Goed dat de heer Vissers er op wijst??" neen: fout dat de modelverklaring een andere voorstelling van de bestuursverantwoordelijkheid geeft. Zorgvuldigheid betekent met name zorgvuldig formuleren in een verklaring.
Dat er goede redenen zijn voor derden aan te nemen dat de kans dat een jaarrekening ondeugdelijk is kleiner is wanneer een accountant bij de totstandkoming is betrokken en hij zijn naam daaraan verbindt staat buiten kijf maar doet er niet aan af dat een accountant zorgvuldig moet formuleren.
@ Carel Verdiesen: "Goed dat accountants weten wat bedoeld is?" Geldt niet eerder: Slecht dat wat ze opschrijven niet overeenkomt met de werkelijkheid en de wet?
@ Erik Mussche: Ik loop over van vertrouwen in beroepsbeoefenaren en de ronduit excessieve kwaliteit maar heb geen enkel vertrouwen in de beroepsorganisatie en -reglementering, het ministerie dat geen toezicht houdt en de AFM.

Robert Flinterman

Precies, de woordkeuze die door de accountants wordt gebruikt die jaarrekeningen maken is bijna stelselmatig voor verbetering vatbaar. Het zou zo langzamerhand nuttig zijn als het NBA zelf ook eens zou reageren.

René J.A.M. Vromans

Een beetje zekerheid bij de (concept-)jaarrekening is net zo bijzonder als een beetje zwanger!

Ik begrijp wel dat het commercieel goed bedoeld is om vooraf naar buiten toe de meerwaarde van een samenstelverklaring van een accountant bij een (concept-)jaarrekening te benadrukken maar dat achteraf bij de accountantskamer toch vooral bedoeld is dat juridisch absoluut geen zekerheid is verstrekt door de accountant met zijn samenstelverklaring bij de (concept-)jaarrekening.

Als accountants er nu onderling al niet eensgezind uitkomen hoe moet het maatschappelijk verkeer dat dan wel correct kunnen duiden?

Bovenstaande staat uiteraard volledig los van het goede werk wat samensteller doen.

Carel Verdiesen

Dank Anton, voor de heldere uitleg.

Ik kan mij zeer goed voorstellen dat collega's die niet werkzaam zijn in de samenstelpraktijk het als lastig ervaren om te begrijpen wat het doel, de aard en de reikwijdte is van deze opdracht (4410) voor het MKB.
Gelukkig hebben heel veel accountants in de samenstelpraktijk daar niet zo last van en geven zij ook veel samenstelverklaringen af. De tekst van de standaard, de NBA Handreiking en de verklaring zijn voor deze accountants ondubbelzinnig en helder.
Zo helder dat ook niet-accountants (administratiekantoren en boekhouders) in het MKB daarvan de meerwaarde (=geen zekerheid) van zien en ook samenstellingsverklaringen afgeven. En wat zouden zij daar graag "van de accountant" achter willen schrijven. Immers, de kwaliteitsvereisten die daaronder liggen worden wel degelijk erkend en herkend in de samenstelpraktijk, door accountants, door klanten en hun stakeholders.

We moeten het natuurlijk ook wel in klantgerichte taal blijven uitleggen en ja, je moet het ook willen begrijpen.

Nogmaals dank Anton, dat je nog eens die moeite hebt genomen.

Mario van Buijtene

De NVCOS 4410 geeft aan dat er geen zekerheid wordt verstrekt bij de jaarrekening door de accountant bij een samenstelopdracht. Daar is eenieder het over eens. Waarom gaan sommigen dan via een U-bocht zoals via een ander woord, of via melding dat er een beetje zekerheid wordt verstrekt omdat er een accountant bij betrokken is dan toch pretenderen of zekerheid wordt toegevoegd bij de jaarrekening? Dat is inconsistent, en of zo niet onjuist. Als je geen controle- noch een beoordelingsopdracht uitvoert voeg je geen zekerheid toe aan de jaarrekening en waarom is dat voor sommige kennelijk een probleem? als er behoefte is aan zekerheid, laat je een beoordelings- of controleopdracht uitvoeren afhankelijk van de mate van zekerheid die je wenst. Met een samenstelopdracht kun je en mag je volgens de NVCOS 4410 namelijk geen conclusie noch een oordeel geven. Zie NVCOS 4410.39 laatste zin: "De samenstellingsverklaring is geen middel om een oordeel of een conclusie over de historische financiële informatie tot uitdrukking te brengen, in welke vorm dan ook". Nu daar discussie over is lijkt mij het evident dat zinnen: van geen beoordeling en geen controle uitgevoerd of- geen accountantscontrole toegepast -toch noodzakelijk zijn om te voorkomen dat knollen voor citroenen worden verkocht. Want als je geen zekerheid verstrekt bij de jaarrekening bij een samenstelopdracht welke zekerheid voeg je dan toe aan de gebruiker?

Hugo van Campen

Dat je kan discussieren of de accountant de jaarrekening samenstelt of de concept jaarrekening is, vind ik persoonlijk, een niet erg belangrijke discussie. Het feit blijft dat er een jaarrekening is samengesteld waar het bestuur uiteindelijk een besluit over neemt. Is dat nl. het stuk wat wordt aangeboden aan de AV?
Dan de vraag van dhr Van Buijtene. Als een accountant betrokken is, dan weet de gebruiker dat er sprake is van geborgde kwaliteit in de vorm van opleiding, beroepsreglementering waaronder de fundamentele beginselen, toezicht en tuchtrecht. En ik vergeet in de snelheid vast nog wel een pijler. En dat levert zekerheid op voor de gebruiker. Alleen niet de zekerheid van een controleverklaring.

Laten we stoppen met het elkaar vangen op woorden en vooral kijken naar de nut van het product voor het maatschappelijk verkeer. En aangezien er partijen zijn die er om vragen, dan is dat nuttig.

Erik Mussche

@Alexander, je stelt dat het in stand laten van de huidige praktijk en reglementering grote afbreuk kan doen aan het vertrouwen in accountants, daar ben ik het geheel mee oneens. Ik ga er dan overigens vanuit dat je doelt op het vertrouwen wat het maatschappelijk verkeer heeft in de werkzaamheden verricht door onze beroepsgroep, en niet het persoonlijke vertrouwen van jezelf, want daarvan weten we inmiddels wel hoe de vlag erbij hangt. Het essentiële kenmerk van vertrouwen is dat dit gebaseerd is op de ervaringen in de actuele praktijk, niet op basis van hoe het al dan niet juridisch geregeld is. Dat wil niet zeggen dat ik een oordeel heb over hoe het momenteel juridisch in elkaar steekt en of daar enige verbetering in mogelijk is, dat laat ik aan de juridisch experts over. Ieder zo z'n vak. Wat ik betoog is dat vertrouwen juist wordt gewekt of verloren op basis van wat er in de praktijk daadwerkelijk gebeurt, niet op basis van wat al dan niet volgens het boekje zou moeten gebeuren. Daar zijn in de praktijk voorbeelden genoeg van, het maatschappelijk verkeer kijkt naar het daadwerkelijk handelen en de gevolgen daarvan. En als het maatschappelijk verkeer nu eenmaal vertrouwen en waardering heeft in de manier waarop er op dit moment o.a. samenstellingsopdrachten worden uitgevoerd, waarom zouden we daar dan aan willen morrelen? We voorzien het maatschappelijk verkeer in een grote behoefte, men heeft daar vertrouwen in en waardeert de uitgevoerde werkzaamheden. Dat is toch de essentie?

Alexander Vissers

Dan verder: Handreikingen hebben niets te zoeken in een rechtsstaat. De Aanwijzingen voor de regelgeving zijn daar heel duidelijk in: normering middels Algemeen verbindende voorschriften en de Wab kent alleen Verordeningen en Nadere Voorschriften geen richtlijnen of circulaires (handreikingen). Daarnaast zijn de Handreikingen ook nog eens ontzettend slecht.
Het is niet "de jaarrekening die daarna formeel wordt opgemaakt" maar is hooguit de concept-jaarrekening die door het bestuur gebuikt wordt bij het opmaken van de jaarrekening. Dan de verantwoordelijkhedenparagraaf in de samenstellingsverklaring: de verantwoordelijkheid van het bestuur is bij een samenstellingsopdracht precies hetzelfde als bij een controleopdracht en volgt uit de wet. Een eventuele contractuele bepaling aangaande informatieverstrekking verandert daar niets aan en heeft niets in de verklaring te zoeken. Kortom de samenstellingsopdrachten kunnen geen jaarrekening opleveren, de model-samenstellingsverklaring is misleidend, geeft een onjuiste voorstelling van de verantwoordelijkheid van het bestuur. Een drogredenering als : "het bewijs daarvan wordt geleverd door de enorme hoeveelheid etc. " heeft in een discussie niets te zoeken. Het in stand laten van de huidige praktijk en reglementering kan grote afbreuk doen aan het vertrouwen in accountants.

Robert Flinterman

Qua terminologie zijn naar mijn mening wel wat verbeterslagen te maken. Zekerheid is hier weer een voorbeeld van. Kennelijk levert een samenstellingsverklaring geen zekerheid op omdat geen controle is uitgevoerd van enige relevante omvang. Gebruik de term dan ook niet.

Betrouwbaarheid zie ik ook hier als term terug komen. Getrouw beeld bestaat uit de componenten Betrouwbaarheid Aanvaardbaarheid Rechtmatigheid (ooit) en Toereikendheid.
Het zou aardig zijn als we tenminste deze twee termen gaan bestempelen als ‘gereserveerd’ in hun eigen context.

Alexander Vissers

Geachte heer Dieleman. In de model-samenstellingsverklaring verklaart de accountant dat hij de bijgevoegde jaarrekening heeft samengesteld. Deze bewering is op drie punten onjuist. Het is geen jaarrekening, een jaarrekening komt niet tot stand door samenstellen en een accountant kan dit niet tot stand brengen. Dat het "ẅringt" is geen conclusie. De conclusies staan achterin het artikel. De aanduiding "geen accountantscontrole toegepast" is net zo relevant als vroeger, deze opmerking verschaft de noodzakelijke duidelijkheid ten opzichte van de wollige taal in de samenstellingsverklaring. Een verwijzing naar een Standaard die onverbindend is kan daar niet bij helpen. Dan "Het aanleveren van een jaarrekening die formeel wordt opgemaakt"? Hoe hard en goed een accountant ook samenstelt, een jaarrekening kan het niet worden, verder dan een historisch financieel overzicht of een "concept-jaarrekening" kan hij niet komen. De gedachte dat de NBA het aan fiscalisten in ondernemingen zou kunnen verbieden samenstellingsverklaringen af te geven is grootheidswaanzin en in flagrante strijd met met art 19 lid 5 Wab. De NBA mag alleen regels stellen aan accountants en accountantsorganisaties. Aangezien samenstellen geen aan accountants voorbehouden werkzaamheid is kan de NBA geen regels stellen. Dit volgt uit art. 19 lid 1 jo. art 3 jo. lid 46 Wab, art. 19 lid 4 en lid 5 Wab en Richtlijn 2018/958/EU. Werkzaamheden die eenieder mag uitvoeren zijn off limits voor NBA reglementering. Ze maken geen deel uit van het accountantsberoep maar van ieder beroep. Dit artikel is inconsistent drie en staat vol drogredenen en retoriek: "ik kan hem geruststellen". En "dat een betrouwbare jaarrekening kan worden opgemaakt"? Limperg draait zich om in zijn graf.

Mario van Buijtene

Terecht merkt de auteur de heer Dieleman op dat: " Inderdaad wordt door een accountant bij een samenstellingsopdracht geen zekerheid verstrekt bij de jaarrekening". Maar daarna stelt hij: "Maar door zijn deskundigheid en de kwaliteitsmaatregelen waarmee het samenstellingsproces is omgeven, mogen gebruikers wel zekerheid ontlenen aan de betrokkenheid van een accountant. En dat is nu juist de grote meerwaarde; vooral ook in het mkb-domein waar deze opdrachten veelvuldig worden uitgevoerd." Als de samenstelopdracht geen zekerheid geeft welke zekerheid geeft dan de betrokkenheid van de accountant bij deze opdracht?

Paul Stoele

Terecht stelt Anton, dat bij veel MKB-ondernemingen intern de expertise ontbreekt om jaarrekeningen op te maken die aan de wettelijke vereisten voldoen. Om die reden wordt er externe expertise ingehuurd. Die externe ondersteuners vervullen een uitermate nuttige functie.
Het ware te wensen, dat zij zich bewust zijn van hun rol. Om die reden ware het ook te wensen, dat die ondersteuners volstaan met het op deskundige wijze (helpen bij het) opmaken van de jaarrekening c.a. van de betreffende entiteit. Dit betekent dat naar buiten toe op geen enkele wijze zou moeten blijken, dat het verantwoording afleggende bestuur van de betreffende entiteit zich heeft laten bijstaan door extern ingehuurde hulp (zoals ook geen blijk gegeven wordt van interne ondersteuning, wanneer die er wel is).

Om niet in herhaling te vervallen verwijs ik naar mijn commentaar bij de bijdrage van Alexander Vissers.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum