Discussie Opinie Vandaag

Gegevensbescherming

Het is van groot maatschappelijk belang dat accountants zorginstellingen kunnen controleren op mogelijke fraude en misbruik. Dat vraagt om toegang tot informatie.

Dennis Utermark

De dreiging dat de Eerste Kamer de Verzamelwet Gegevensbescherming als een hamerstuk behandelt, lijkt van de baan. Dankzij het noodsignaal van de NBA moet het kabinet eerst nog aan de slag met vragen vanuit de Senaat over de mogelijke gevolgen voor het werk van accountants, als zij geen toegang meer krijgen tot medische dossiers.

Wanneer accountants alleen nog met gepseudonimiseerde medische data mogen werken, zou dat volgens de NBA ertoe kunnen leiden dat accountants niet langer 'schone' goedkeurende verklaringen bij de jaarrekening van een zorginstelling kunnen geven. De NBA waarschuwde dat dat "ernstige gevolgen" kon hebben voor de relatie tussen zorginstellingen en hun financiers en toezichthouders.

Niemand zal bestrijden dat patiënten zekerheid moeten hebben dat de vertrouwelijkheid van gevoelige informatie over hun gezondheid goed geborgd is. Maar er bestaat ook een groot maatschappelijk belang dat externe accountants zorginstellingen kunnen controleren op mogelijke fraude en misbruik. En dat kan nu eenmaal niet alleen op basis van versleutelde dossiers waardoor niet duidelijk wordt of iemand daadwerkelijk is behandeld.

Met het doorzetten van de wetswijziging, zonder rekening te houden met de bezwaren van accountants, gaf de overheid een dubbelzinnig signaal. Al jaren wordt vanuit de politiek en het maatschappelijk verkeer aangedrongen dat accountants meer werk maken van het signaleren van frauderisico's. Daar zijn de laatste tijd ook grote stappen in gezet. Het is daarom onbegrijpelijk dat de overheid diezelfde accountants dwingt om met de handen op de rug de controle bij zorginstellingen te verrichten. Alleen met het ultieme dreigement - het opschorten van goedkeurende verklaringen - is iedereen wakker geschrokken.

Het politieke debat over de Verzamelwet Gegevensbescherming lijkt tot nu toe vooral een abstracte juridische discussie, zonder veel aandacht voor de praktische consequenties. Zelfs wanneer wordt vastgehouden aan het 'pseudonomiseren' van alle medische data leidt dat tot een majeure operatie die veel tijd en geld gaat kosten. Moeten accountants tot dat allemaal geregeld is hun pen neerleggen en stoppen met het afgeven van verklaringen, die onder andere banken nodig hebben om over een verantwoorde financiering te kunnen oordelen? Dat moeten we voorkomen.

Accountants kunnen het gebruik van patiëntinformatie wél sterk beperken. Allereerst door data gedreven controles waarbij de data direct gepseudonomiseerd wordt aangeleverd. Dat vraagt vooral wat van softwareleveranciers maar is technisch niet al te ingewikkeld. Daarnaast is meer standaardisering mogelijk in de communicatie tussen zorgaanbieders. Zo verdwijnen verwijsbrieven meestal als pdf-bestand in een digitale schoenendoos die de accountant meekrijgt voor een rechtmatigheidscontrole. Met een verwerking van deze brieven als xml-bestand, zoals bij facturen gebeurt, is pseudonomisering veel gemakkelijker. Bij gerede twijfel kan een accountant in individuele gevallen alsnog de specifieke patiëntinformatie opvragen.

Accountants bieden aan het maatschappelijk verkeer meer zekerheid dat zorginstellingen de boel goed op orde hebben. Het is ook voor de interne controle van deze instellingen van groot belang dat accountants vrij toegang hebben tot alle informatie. Het beroepsgeheim van iedere accountant garandeert dat met die informatie vertrouwelijk wordt omgegaan. Hopelijk kiest het kabinet alsnog voor een route waarmee een volledig verbod voor accountants om medische informatie in te kunnen zien, voorkomen wordt.