Magazine 11 juni 2025

Beroepsgenoten op de Balkan

In luttele jaren tijd groeide de zuidelijke Balkan uit tot een aanzienlijke hub voor de Nederlandse accountancy. In Belgrado werken honderden Servische accountants voor tientallen mkb-accountantskantoren aan de jaarverslaggeving en in de controlepraktijk. "Dit gebied is goud voor de Nederlandse accountancy."

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2025

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf
» Download het hele nummer (pdf)

Wilbert Geijtenbeek

In een kantoor midden in de Servische hoofdstad Belgrado krijgt het team van Olivera Veličković een online training. Twee uur lang worden de finesses van de Nederlandse algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving aan de zes Servische specialisten in accountancy en belastingadvies uitgelegd. Nuttige kennis, want zij houden zich voltijds bezig met de samenstelling van jaarrekeningen en het doen van aangiften voor Nederlandse ondernemingen. Veličković is de schakel voor het Amsterdamse accountantskantoor RS Finance in Belgrado. "Ik ben team lead. Negentig procent van mijn werk betreft jaarverslaggeving." En dus is ze specialist in "Dutch GAAP".

Dat doet Veličković al vier jaar voor RS Finance. Het op het mkb gerichte kantoor met honderd medewerkers heeft, naast vestigingen in Amsterdam, Rotterdam en Purmerend, ook een hub in Belgrado. Die draait volwaardig mee in de operatie, legt Veličković uit. Zo hebben de medewerkers laptops die inloggen op het interne systeem van het Nederlandse kantoor, gebruiken zij e-mailadressen met een domeinnaam van het kantoor en staat op hun LinkedIn-profiel dat zij medewerker zijn van het kantoor. En nu de directie vijf jaar na covid wil dat medewerkers weer vaker naar kantoor komen, geldt dat ook voor het team in Servië. "En wordt er een gezamenlijke lunch georganiseerd in Nederland, dan is er ook een gezamenlijke lunch in Belgrado", legt Veličković uit.

Minder stress

Veličković stapte in 2021, na een loopbaan als accountant bij de Servische farmaceut Jugohemija, bij EY en bij KPMG, over naar RS Finance. Een gezonde keuze, vindt ze. "Ik heb hier veel minder stress en werkdagen van acht uur. Dat geeft me meer tijd voor mijn gezin." Dat verschil in werkdruk is een cultureel verschil, legt ze uit. "Toen ik mijn eerste btw-controle voor een Nederlandse klant voorbereidde voor mijn Nederlandse collega Mark, zei hij doodleuk: 'Ik pak dat na mijn vakantie wel op.' Terwijl zijn vakantie drie weken zou duren. Ik was verbaasd, hier in Servië zou dat niet kunnen. Pas na zes maanden leerde ik een beetje relaxen."

Wat haar daarbij hielp, zijn de Nederlandse omgangsvormen. "Nederlanders zijn eigenlijk te open. Maar ik houd daar wel van. Ze vertellen gewoon wat oké is en wat niet."

Veličković is sindsdien bezig haar team uit te breiden en te trainen in het werken voor Nederlandse cliënten, met wie de Servische medewerkers in het Engels communiceren. Vertaalhulpen als Google Translate maken het mailverkeer eenvoudig. Hoewel haar werk in de praktijk volledig op RS Finance is gericht, is ze formeel niet in dienst van dat kantoor. Ze is medewerker van Becky.works, een door Nederlandse ondernemers opgebouwde detacheerder van accountants. Veličković: "Mijn gezondheidsverzekering wordt door Becky geregeld. Maar alle werkgerelateerde zaken bespreken we met RS Finance."

Interne competitie

Zoals RS Finance zijn er inmiddels ruim vijftig kantoren klant van Becky. Het overgrote deel betreft Nederlandse klanten, variërend van administratiekantoren tot auditkantoren. Elk van die klanten heeft bij Becky een eigen 'eilandje'. Wie door de ruimtes op de verschillende etages van het kantoorpand heen kijkt, ziet er de emblemen van Flynth, Crop, Iding, De Coop en Haegen en het Belgische Vandelanotte. Wordt er gewerkt, dan tonen de beeldschermen de documenten van Nederlandse scholengemeenschappen, Nederlandse zorginstellingen en Nederlandse stichtingen, overheden en mkb-ondernemingen. Nagenoeg niemand beheerst de taal, maar dankzij vertaalapplicaties is dat geen enkel obstakel.

Elk team heeft een eigen Servische teamleider, die zich verantwoordelijk voelt voor het welzijn, de werkdruk en de omvang van het team. Het uitbreiden van het team is de ambitie. "Ik wil dat mijn team het grootste van Becky wordt", aldus een teamleader. Het huidige grootste team telt 35 werknemers. Maar de ambitie van accountantskantoor aaff is om dat aantal volgend jaar ruimschoots te overbruggen - dat toptienkantoor wil in de nieuwste hub van Becky in het Bosnische Sarajevo een eigen team van honderd werknemers uitbouwen. De omvang van de teams weerspiegelt hoe goed het gaat met het bijbehorende kantoor in Nederland, concludeert Sjoerd Heijmans.

Arbeidsethos

Heijmans voert samen met compagnon Geert Leijen de directie van Becky, dat met inmiddels 250 werknemers een groeiende omzet van zo'n zeven miljoen euro draait en ruim vijftig klanten telt. Heijmans en Leijen zijn bezig om een derde locatie op te bouwen, elders in de zuidelijke Balkan. De belangstelling voor de Balkan als goudmijn voor accountants is relatief nieuw. Heijmans verklaart: "Dit gebied is goud. Er werken degelijk geschoolde professionals, met ervaring bij de big four-kantoren. Het arbeidsethos is hoog, mensen zijn gemotiveerd en spreken goed Engels." Tegelijk liggen de lonen er lager.

Dat Albanië en de voormalige Joegoslavische landen ten zuidoosten van Bosnië-Hercegovina buiten de Europese Unie vallen, maakt dat lokaal talent geen gebruik kan maken van het vrije arbeidsverkeer dat bij de interne dienstenmarkt van de EU hoort. Toch zijn de arbeidsmarkt en de economie sterk op het Westen gericht. Ook andere Nederlandse ondernemingen vonden de stad. Zo groeide ICT-onderneming Levi9, mede-eigendom van prins Bernhard van Oranje junior, in twintig jaar tijd uit tot een grote werkgever in Belgrado.

Nearshoring

De Balkan is dan ook een bereikbaar alternatief voor accountancyhubs als India, waar de big four al decennia shared service centers exploiteren. De grote kantoren verplichten hun Nederlandse accountants om bij hun werk ondersteuning van India te betrekken. Zonder dergelijke oekazes lopen kantoren het risico dat werknemers op afstand buiten het busy season niets te doen hebben. Voor kleinere kantoren zijn de Antillen, Suriname en Zuid-Afrika populaire hubs geworden - die bieden culturele en vakinhoudelijke overeenkomsten, zoals de Nederlandse taal en de vakopleiding. Maar volgens Heijmans en zijn compagnon Leijen, die Becky hebben opgericht samen met investeerders Marc Lucas en Niels Thimmer, liggen die locaties te ver van Nederland vandaan. Heijmans en Leijen kennen elkaar van de Hoge Hotelschool in Maastricht en werkten nadien enkele jaren bij Deloitte.

Cultuurverschillen

Een van hun eerste werknemers is Emanuela Jović, die voor de culturele overbrugging verantwoordelijk is. Zij is de huidige chief operating officer en spreekt vloeiend Nederlands, omdat zij in de jaren negentig na de Joegoslavische oorlogen met haar ouders naar Nederland vluchtte en in Overijssel is opgegroeid. "Ik ken de Balkancultuur, met zijn gastvrijheid, spontaniteit en het temperament, maar ook de nuchterheid en assertiviteit van de Nederlandse cultuur." Volgens Jović is wederzijds begrip de grootste opgave voor Nederlandse accountantskantoren die een team op afstand in de Balkan optuigen. "Beginnende Servische medewerkers snappen de Nederlandse cultuur niet altijd. Ze moeten de werkgever in Nederland leren begrijpen." Om die reden noemt Becky zichzelf geen outsourcingsonderneming, hoewel het technisch gezien wel een detacheringsbedrijf is. Jović: "Wij noemen onze teams 'collega's op afstand'. Zo willen we ook dat onze partners dat zien: als volledig onderdeel van het Nederlandse accountantskantoor."

Ze geeft een voorbeeld: "De directie van een Nederlands accountantskantoor bracht een tijdje terug voor het eerst een bezoekje aan het Servische team. Dat zou voor het team een eerste kennismaking worden met twee partners en twee projectleiders uit Nederland. De vluchttijd was bekend, maar de eerste hele dag hadden de managers geen tijd om hun team te ontmoeten. Dat vonden ze vreemd, want op de Balkan wordt hoe je iemand ontvangt, gezien als een oordeel over hoe je iemand waardeert. Pas in de avond kregen ze een berichtje van de Nederlandse delegatie: 'We zitten in een restaurant, maar voel je niet verplicht om aan te schuiven, want het is buiten kantoortijd.'" Jović, lachend: "Voor Nederlandse begrippen is dat een gul gebaar. Maar op Serviërs komt dit over als een belediging. Niemand kwam. Eén groot misverstand."

Reisbureau

"Om dat soort misverstanden te voorkomen trainen we Serviërs in Nederlandse soft skills", legt Jović uit, terwijl ze nog een lesje in Balkan-etiquette geeft. "In Nederland is geen nieuws doorgaans goed nieuws. Hier geldt dat als je werkgever niets zegt, je jezelf moet afvragen of hij eigenlijk wel tevreden over je is."

En dus begint elk klantcontact met een reis naar Belgrado. "Voor de teambuilding", legt Heijmans uit. "Bouwen aan een gezonde cultuur vinden accountants vaak lastig. Borrels van accountantskantoren zijn vaak een flesje pils met een plateautje kaasblokjes. Wij zorgen hier voor goede hotels, degelijke borrels, heerlijke etentjes." Becky heeft daarvoor een eigen event & travel manager in dienst.

Bojana Negovanović onderhoudt voor Becky de vliegreizen tussen Nederland en Servië en de verblijven op locatie. "We regelen taxi's, reisleiders en tickets voor concerten, musea en vaartochtjes. Mijn eigen favoriet is het Rembrandt Museum in Amsterdam." Becky heeft deals met hotels in Belgrado en in Sarajevo. Negovanović: "Het gaat de klant niet om het aantal uren, maar om de experience, die een stevige band met het team op afstand smeedt."

Campusrecruitment

Net als Nederlandse kantoren, werft ook Becky in Servië op de universiteiten talent uit de schoolbanken. Dat doet Jović met stageplekken, met gerichte opleidingen in de Nederlandse boekhoudpraktijk en door te bemiddelen voor woonruimte in de Servische hoofdstad. Voor vakinhoudelijke trainingen worden geregeld Nederlandse specialisten ingevlogen. Jović: "Het omscholen duurt vijf tot zes maanden. We nemen daarom altijd eerst een goede projectleider aan, die de rest van het team uitbouwt, inwerkt en aanstuurt."

Zo'n projectleider is Gavrilo Petrović. Hij kent vakinhoudelijke afkortingen als Vpb, btw, KvK en NOW. Petrović is bij Becky teammanager voor het op de horeca gerichte administratiekantoor IBEO, dat in Belgrado 35 professionals heeft werken, nagenoeg gelijk aan de veertig fte die IBEO in Nederland heeft. Die bedienen zo'n 1.100 Nederlandse cliënten met administratief, belastingadvies- en samenstelwerk. Hij begon bij Becky met de basisboekhouding, de verwerking van bankafschriften en de maandelijkse aangiften omzetbelasting voor cliënten van IBEO.

Minder rigide

Petrović is fan geworden van de Nederlandse accountingcultuur. "Nederland biedt ondernemers en accountants veel meer ruimte dan Servië. In Servië is de deadline van 31 maart voor de indiening van jaarrekening spijkerhard. De belastingdienst is daarin heel rigide." Ook btw-aangiften moeten in Servië binnen vijftien dagen na afloop van de maand worden ingediend. Uitstel bestaat niet. En aan suppletieboekingen doet de Servische fiscus ook niet. "De Nederlandse Belastingdienst is geweldig flexibel."

In zijn eerste jaar groeide Petrović' IBEO-team naar twaalf mensen. "Vanaf dat moment begon ik nieuwelingen te trainen in het vak." Zijn gouden tip? "In het Nederlands bestaat geen zakelijk woord voor alstublieft. Nederlandse klanten communiceren informeel en to the point. In Servië moet je altijd eerst het ijs breken." Als spil tussen de Nederlandse en Servische teams vliegt Petrović geregeld naar Nederland, voor afstemming tussen de teams. "Het contact is prettiger in levenden lijve."

Blijvend fenomeen?

In de auditpraktijk van Servië wordt de schaarste aan accountants groter. Niet vreemd, Belgrado is een financiële hub voor internationale ondernemingen. "Zeker in de controlepraktijk is de vraag naar ervaren professionals groot", aldus Petrović. Servië is kandidaat-lidstaat van de EU en onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie zijn al meer dan een decennium gaande. Ook Noord-Macedonië, Bosnië-Hercegovina, Montenegro en Albanië zijn inmiddels kandidaat-lidstaten. Toetreding tot de unie zal een economische hausse teweegbrengen, wat de lonen fors kan doen stijgen. Volgens critici is de huidige hubstatus van Belgrado op zijn best een tijdelijk fenomeen.

Heijmans, die kansen ziet om Becky te laten uitgroeien tot duizend werknemers, is het daar niet mee eens. "Kijk naar Bulgarije. Dat is al ruim twee decennia lid van de EU. Ja, veel mensen zijn er vertrokken, maar tegelijk zijn er veel Amerikaanse bedrijven gevestigd met hun regionale hoofdkantoren. De bepalende factor voor succesvolle nearshoring is de kwaliteit van de mensen. Juist in Nederland hebben we daarmee groeiende problemen. We krijgen het vak niet aantrekkelijk voor de instroom van jong talent." Heijmans rekent erop dat de Nederlandse accountancy de komende tien jaar nog nood heeft aan buitenlands talent. "Zolang niet al het werk in de accountancy is geautomatiseerd, zijn professionals op de Balkan broodnodig."