Big brother
"Ik kijk even of ze al onderweg is." Dochterlief checkt via de mobiel of haar zus al is vertrokken richting onze afspraak. Zussen die hun locatie delen via de iPhone, normaal toch? We doen op heel veel momenten niet moeilijk over onze privacy.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 3, 2025
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
» Download dit artikel in pdf
» Download het hele nummer (pdf)
Marc Schweppe
We delen onze locaties, ook met anderen dan familie. We laten onze gegevens achter als websites daarom vragen. Adresgegevens, rekeningnummers, BSN-nummers, leeftijden, opleidingsniveaus, interessegebieden, kledingmaten, noem maar op. Op sociale media deelden we met de halve wereld ook deze zomer weer miljoenen beelden van onszelf en onze geliefden; van het leuke hotel, de gezamenlijke drankjes, het smakelijke bord met eten bij dat knusse restaurantje.
Een enkeling is inmiddels misschien voorzichtiger, maar velen maken ons nog graag deelgenoot van hun bezoekje aan Venetië, Dubrovnik of de Mont Saint Michel - samen met de rest van de wereld. Zou u na thuiskomst met uw stapel vakantiefoto's ook alle huizen in uw woonwijk afgaan, om ze even te laten zien? Het is maar een vraag.
Tegelijk blijft privacy een gevoelig thema. Dat was goed te merken aan de ophef deze zomer over het monitoren van werknemers door het Britse PwC; dagenlang het best gelezen bericht op onze website. PwC UK bleek het kantoorbezoek van eigen medewerkers te volgen aan de hand van toegangspassen en via wifiverbindingen van medewerkers die niet op kantoor werken. Mensen die onvoldoende 'zichtbaar' waren, konden daar op worden aangesproken. Big brother is watching you; het aantal klachten van medewerkers was "niet bij te houden".
De situatie bij PwC in het Verenigd Koninkrijk is bepaald niet uniek. VU-docent en onderzoeker Tjibbe Bosman verwees in een reactie op LinkedIn al naar het hoofd audit van een Amerikaans big four-kantoor, die tijdens een congres toegaf dat collega's in de VS uitgebreid worden gemonitord: van locatie tot toetsaanslagen en muisbewegingen en zelfs het op afstand inschakelen van webcam en microfoon. "Orwell zou er jaloers op zijn", aldus Tjibbe. En inderdaad, uit onderzoek blijkt dat bedrijven er in de VS niet mee zitten. Driekwart van de werkgevers volgt de eigen mensen op allerlei manieren, zowel bij het remote werken als op kantoor.
Het is een markt waarin inmiddels ook goed geld wordt verdiend: de komende vijf jaar groeit de omzet in employee monitoring software naar zo'n acht miljard dollar, is de verwachting. Big brother wordt big business. Medewerkers hebben er tot op zekere hoogte ook begrip voor: je wordt betaald door je kantoor, dat mag dus wel een beetje zicht hebben op wat je tijdens je werkweek aan het doen bent. Gebrek aan transparantie vanuit de kantoren over hoe die volgsystemen precies worden gehanteerd, is de grootste zorg van medewerkers. En soms ook reden om ergens anders te gaan werken.
Een rondje langs de velden bij de grote Nederlandse kantoren liet zien dat het hier erg meevalt; ze geven in koor aan dat er geen sprake is van Amerikaanse toestanden. Minder druk om regelmatig op kantoor te zijn, geen individueel tracken van medewerkers. Nederlandse accountants krijgen nog de ruimte om hun werk zelf in te delen, zo lijkt het.
Een werkcultuur waarin vertrouwen wordt vervangen door digitale controle is niet de weg die we moeten opgaan. Laten we dat zo houden, ook als de druk vanuit de VS wordt opgevoerd; iets wat met de huidige Grote Broer in het Witte Huis bepaald niet ondenkbaar is. Alles goed met het diversiteitsbeleid?