Magazine 01 april 2011

Extra opdracht voor accountant?

Horizontaal toezicht deed enkele jaren geleden zijn intrede in de accountancybranche. Sindsdien sloot de Belastingdienst convenanten met vele partijen, waaronder brancheorganisaties. Dat leidt al snel tot extra werkzaamheden voor de accountant.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2011

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Brancheconvenant horizontaal toezicht vraagt aandacht accountant

De Belastingdienst heeft met diverse partijen convenanten afgesloten. Met individuele (zeer grote en middelgrote) ondernemingen, met fiscale intermediairs, provincies, gemeenten én met partijen die een bepaalde branche vertegenwoordigen.

Alle afgesloten convenanten staan op de website van de Belastingdienst. Een deel daarvan is afgesloten onder horizontaal toezicht. Deze andere manier van toezicht houdt in dat partijen hebben afgesproken tot een kwalitatief goede aangifte te willen komen op basis van wederzijds vertrouwen, begrip en transparantie. Naleving van het convenant geschiedt dan door zogenoemd metatoezicht. De Belastingdienst beoordeelt het aangifteproces door steekproefsgewijze controle van de convenantaangiften en controleert in principe dus niet langer door een boekenonderzoek bij de cliënt.

Convenant of vaststellingsovereenkomst?

De brancheconvenanten hebben vaak eenzelfde opbouw. De uitgangspunten handelen veelal om het gedrag en de houdingsaspecten waarop horizontaal toezicht is gebaseerd: met wederzijds vertrouwen en transparant met elkaar omgaan, gericht op het voldoen van de juiste fiscale verplichting.

In enkele convenanten zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop men moet omgaan met bepaalde fiscale winstaspecten, zoals voorraadafwaardering. In verschillende convenanten zijn afspraken gemaakt over de fiscale risico's op het gebied van loonheffing. Denk hierbij aan afspraken over kostenvergoedingen en gratis verstrekkingen. De brancheconvenanten zijn opgenomen onder de noemer horizontaal toezicht, maar gaan vaak niet over de wijze van toezicht. Ze lijken inhoudelijk dan ook meer op een vaststellingsovereenkomst. In de meeste brancheconvenanten staat dat de brancheorganisatie aansluiting van de leden bij het convenant zal stimuleren. Deelname aan een convenant gaat dus niet rechtstreeks; het lid zal hiervoor een ondertekende bevestigingsbrief moeten sturen naar de Belastingdienst.

Reguliere werkzaamheden?

Het signaleren of voor de desbetreffende branche van de cliënt een convenant met de Belastingdienst is afgesloten valt in principe niet onder de reguliere jaarrekeningwerkzaamheden van de accountant. Om de jaarrekeningopdracht, welk type dan ook, goed te kunnen uitvoeren, is het wel aan te raden hierover navraag te doen bij de cliënt, bijvoorbeeld in de planningsfase van de opdracht. Het convenant kan immers informatie bevatten die relevant is voor de verwerkings- of waarderingswijze van posten in de jaarrekening.

Extra opdracht: welke vorm?

In enkele convenanten staat dat een (interne of externe) accountant de naleving van de standpunten uit het convenant moet toetsen. In dat geval kan deze opdracht het beste worden uitgevoerd door een opdracht onder Standaard 4400 ‘Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie’.

Is er sprake van een ‘vrijwillig’ onderzoek, op verzoek van de cliënt, dan kan deze opdracht ook worden uitgevoerd als ‘overige opdracht’. In dit geval is alleen de VGC van toepassing. Deze werkzaamheden kunnen bijvoorbeeld vrij eenvoudig tijdens het samenstellen van de jaarrekening worden uitgevoerd. De accountant kan mondeling of schriftelijk aan de cliënt rapporteren over de uitkomsten.

Het is aan te raden na te gaan of er voor een cliënt een brancheconvenant bestaat én of die zich hierbij heeft aangesloten. Via de schematische weergave op deze pagina's (zie kader) kan worden nagegaan of hiervoor werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en, zo ja, via welke opdracht.

Noot
Elly van der Velden AA is werkzaam bij Bureau Vaktechniek van BDO. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.

Opbouw brancheconvenant

Opbouw brancheconvenanten onder horizontaal toezicht:

1. Preambule,
2. Uitgangspunten
3. Afspraken
4. Looptijd, evaluatie en beëindiging