Magazine 01 januari 2008

Spookcijfer: Moorddadig cijferen

Een moord kost de samenleving 3,2 miljoen euro, zo lezen we in oktober 2007 in diverse media. Reden te meer natuurlijk om te pleiten voor - afhankelijk van uw politieke kleur - meer blauw op straat, een verbod op hoofddoekjes of gesubsidieerde wijkvaders.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 1, 2008

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Want er staat wat op het spel: uitgaande van 174 moorden in 2005 kosten die moorden de maatschappij namelijk een dikke half miljard euro. Voor elke moord die kan worden voorkomen kan dus weer een stukje snelweg worden verbreed of tientallen leraren extra worden aangenomen.

Maar er jeukt iets. Want ruim 3 miljoen per moord? Daar is een aardig justitieel apparaat voor op te tuigen. Even grof gerekend zouden er per moord zo’n 50 mensen een jaar lang kunnen werken aan het onderzoek en de berechting. Dat lijkt wat veel en dus duiken we maar eens in het desbetreffende onderzoeksrapport, van de Stichting voor Economisch Onderzoek (SEO), om te onderzoeken waar die maatschappelijke kosten zoal uit bestaan.

Dan blijkt dat de stelling dat een moord de maatschappij ruim 3 miljoen kost op zijn minst aanvechtbaar is. Zo is een bedrag van 7 ton toe te rekenen aan productiviteitsverlies van de slachtoffers die na hun dood op gemiddeld hun 39ste immers nog veel goeds aan de maatschappij hadden kunnen bijdragen. Dat er onder de te betreuren slachtoffers ook nogal wat criminele afrekeningen zitten - meestal geen lieden die de economische groei al te zeer vooruit helpen - is dan niet meegerekend.

Maar afijn, dat is een detail, want er is een belangrijker punt van kritiek. ‘Leed’ maakt namelijk ook een onderdeel uit van de schadepost, voor maar liefst 1,7 miljoen.

De berekening staat of valt met de aanname - op basis van internationale data - dat een mensenleven zo’n 80.000 euro per verloren jaar aan leed oplevert. Nog afgezien van hoe arbitrair dat is - door het rijksvaccinatieprogramma wordt bijvoorbeeld een jaarbedrag van 18.000 aangehouden - speelt ook de vraag of leed een schadepost is voor de maatschappij. Het lijkt een wat vreemde redenering: leed is toch per definitie een persoonlijk iets? Dan is er dus geen sprake van maatschappelijke kosten?